Energietransitie moet: de Omgevingswet gaat helpen
Welke instrumenten uit de Omgevingswet zijn praktisch en toepasbaar in gemeentes om de overgang naar duurzame energie te versnellen? Een consortium van bedrijven heeft deze vraag onderzocht in een pilot bij 8 proefgemeenten. Het eindrapport 'Energietransitie versnellen met de Omgevingswet' is nu gepubliceerd.
Duurzame elektriciteit opwekken: de uitdaging voor decentrale overheden
Op 28 juni 2019 publiceerde het kabinet het Klimaatakkoord: de Nederlandse uitwerking van de internationale klimaatafspraken die in 2015 in Parijs zijn gemaakt. Veel nationale afspraken uit het Klimaatakkoord worden in Regionale Energie Strategieën (RES) in de praktijk gebracht. Dit gebeurt in een landdekkend programma van 30 regio’s. In een RES werken gemeenten, provincies en waterschappen samen aan vragen als:
- Waar en hoe kan het beste duurzame elektriciteit op land (wind en zon) opgewekt worden?
- Waar is ruimte en hoeveel?
- Zijn de plekken bestuurlijk en maatschappelijk gezien acceptabel en financieel haalbaar?
- Welke warmtebronnen zijn te gebruiken zodat wijken en gebouwen van het aardgas af kunnen?
In een Regionale Energiestrategie (RES) beschrijft elke regio zijn eigen keuzes. Die opgaven en uitdagingen moeten vervolgens een plaats krijgen in het gemeentelijk beleid. De instrumenten van de Omgevingswet kunnen daarbij helpen.
Gemeenten delen kennis in een ‘community of practice’
In een pilot bij 8 proefgemeenten is gekeken naar de mogelijkheden om de energietransitie te versnellen met instrumenten uit de Omgevingswet.
De pilots zijn uitgevoerd volgens het ‘community of practice'-principe: de 8 proefgemeenten stonden in verbinding met elkaar en deelden onderling kennis. Nog eens 20 gemeenten in de tweede schil volgden de pilots als leertraject. Met elkaar is hard gewerkt en veel geleerd.
Benader de energietransitie niet enkel vanuit het energievraagstuk
Uit de pilots blijkt dat de Omgevingswet de kans biedt om een opgave integraal en breed op te pakken. Benader de energietransitie niet uitsluitend vanuit het energievraagstuk, maar neem de gezamenlijke doelen van gemeenten, inwoners en bedrijven als uitgangspunt.
De pilots laten zien op welke verschillende manieren de overgang naar duurzame energie kan worden opgepakt. En hoe de verschillende instrumenten van de Omgevingswet daarbij kunnen helpen. Soms is het instrument programma een goede keuze. Soms is een regel in het omgevingsplan juist beter. In het rapport 'Energietransitie versnellen met de Omgevingswet' komen verschillende voorbeelden naar voren. Ook laat het rapport zien welke variaties mogelijk zijn.
Het onderzoek is uitgevoerd door een consortium van bedrijven in opdracht van de directie Ruimtelijke Ordening en de programmadirecties Eenvoudig Beter (EB) en Aan de Slag (ADS) van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
