Geonovum met de werkplaats Derde Tranche TPOD’s
Mirella van der Velde is product owner bij Geonovum en vertelt over de werkplaats Derde Tranche. Dat is best een ingewikkeld verhaal, waarbij ze te maken hadden met 3 instrumenten.
De betrokken samenwerkingspartijen
De groep deelnemers bestond uit: rijksorganisaties, ProRail, 5 provincies en 5 gemeenten. Van tevoren is aan iedereen gevraagd: wat zijn jullie doelen? En wat willen jullie leren tijdens de sessies?
Wat was de aanleiding?
De aanleiding was te ontdekken wat je terugziet in de DSO-viewer en in officiële bekendmakingen. Als je filtert op een thema of activiteit, hoe zie je dat dan terug in de viewer? Wat voor annotaties zijn er mogelijk? Hoe werkt dit soort besluiten samen met toepasbare regels? Hoe wordt het vervallen van een besluit digitaal verwerkt door een gemeente?
Instrumenten
In dit proces zijn er 3 instrumenten die een rol spelen:
- Een instructie. Daarmee wordt bedoeld de instructie die de Gedeputeerde Staten of de minister geeft aan een gemeente of een waterschap over de uitoefening van een taak of bevoegdheid.
- Een reactieve interventie. Dat is iets wat een provincie kan doen: die kan besluiten dat een onderdeel van een besluit tot vaststelling of wijziging van een omgevingsplan geen deel uitmaakt van dat omgevingsplan. Staat er bijvoorbeeld in het omgevingsplan van de gemeente dat er geen geitenfokkerijen gevestigd mogen worden? Dan kan de provincie een reactieve interventie doen, als die vindt dat geitenfokkerijen zich wél moeten kunnen vestigen.
- Een voorbereidingsbesluit. Dit kan door een bestuursorgaan (zoals gemeente, provincie of het Rijk) worden genomen als voorbereiding op een ander besluit. Bijvoorbeeld bij een wijziging van het omgevingsplan of de omgevingsverordening, een projectbesluit, een instructie of instructieregel. Een voorbereidingsbesluit is altijd tijdelijk, ofwel door tijdsverloop, ofwel door het besluit dat erop volgt.
Hoe hebben we het aangepakt?
In de werkplaats zijn verschillende casussen bedacht. Geonovum faciliteert daarbij, maar uiteindelijk moest de groep zélf voorbereidingsbesluiten aandragen om mee te oefenen. Deze casussen zijn uitgewerkt tot een aantal besluiten. Er zijn annotaties en metadata toegevoegd. Daar is een sjabloon voor. Geonovum is geen softwareleverancier, maar heeft wel een sjabloon om met dit soort dingen te kunnen oefenen. Vervolgens is bekeken: hoe ziet het eruit? Hoe pas je het toepassingsprotocol toe? Het was echt een praktijkproef.
Annoteren
In het kort is het doel van annoteren om het Omgevingsloket van het DSO beter te kunnen raadplegen en je te kunnen oriënteren. Het lijkt op het coderen wat in het Informatiemodel Ruimtelijke Ordening (IMRO) gebeurde. Zou je bijvoorbeeld zonder annoteren iets roepen over een bouwactiviteit, dan zou dat gelden voor de hele gemeente. Maar mét annoteren kun je specifieke regels voor activiteiten op de kaart presenteren. Een burger kan dan zien welke regels waar gelden. Het wordt er dus veel specifieker van.
Je kunt dankzij annoteren als gebruiker ook filteren op activiteiten. Bijvoorbeeld: waar zijn milieubelastende activiteiten toegestaan? Waar heb je een meldingsplicht of een vergunningplicht? Je maakt zo het leven van de burger makkelijker.
Welke resultaten kunnen we delen?
Het is gelukt om de instructie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het voorbereidingsbesluit van de gemeente Nieuwegein in officiële bekendmakingen én in de DSO-viewer te krijgen. Met 3 andere voorbereidingsbesluiten is dat nog niet gelukt. De DSO-keten kan nog niet omgaan met meer dan 1 tijdelijk regelingdeel. Maar dit wordt binnenkort opgelost.
Meervoudig bronhouderschap
Meerdere bronhouders van verschillende bestuurslagen kunnen eenzelfde omgevingsdocument wijzigen. Als de provincie een besluit neemt, moet die dat ook in het omgevingsplan regelen. Voor de softwareleverancier was dat te complex om nu voor elkaar te krijgen. Complexiteitsreductie is aangekaart bij commissies die zich daarmee bezighouden.
Maar wat konden we dan wel doen?
In de werkplaats is het voorbereidingsbesluit als apart blokje in het omgevingsplan of de omgevingsverordening geplaatst. Er is dan sprake van een geconsolideerde regeling. Een geconsolideerde regeling bestaat uit een hoofdregeling en tijdelijke regelingdelen. Van het voorbereidingsbesluit (de tijdelijke regelingdelen) onderscheiden we 2 typen:
- het type waarmee een gemeente voorbeschermingsregels toevoegt aan het eigen omgevingsplan of de eigen omgevingsverordening
- het type waarmee een provincie of het Rijk voorbeschermingsregels toevoegt aan het omgevingsplan van een gemeente
Hoe structureer je dat dan?
Daarvoor worden wijzigartikelen gebruikt, waarin je per gemeente de voorbeschermingsregels aangeeft. Dus: per gemeente 1 artikel. Die wijzigartikelen zet je in de wijzigingsbijlage. Dat is best veel werk. Dat was een stevige ontdekking.
Uiteindelijk is in de testomgeving van het Gemeenteblad het voorbereidingsbesluit van de gemeente Nieuwegein gepubliceerd. Dat is het voorbereidingsbesluit van de gemeente op het eigen omgevingsplan. Hierin zie je onder andere een inleiding en argumenten.
Naast de officiële kant is er ook een stukje aan de viewer-kant waar dingen zichtbaar worden. Als er een voorbereidingsbesluit van toepassing is, dan komt er een geel vlak in beeld met de melding: Op deze regeling is een voorbereidingsbesluit van toepassing.
Je kunt dan doorklikken naar het voorbereidingsbesluit. En door te annoteren, kun je ook locatieschuifjes en activiteitenschuifjes aanzetten. Dan kun je het op de kaart zien.
Het voorbereidingsbesluit is aangeboden aan de DSO-keten, verwerkt voor LVBB (officiële bekendmakingen), in het Gemeenteblad bekend gemaakt en zichtbaar gemaakt in de DSO-viewer.
Wat hebben we geleerd?
- wat de structuur is van een voorbereidingsbesluit
- hoeveel wijzigartikelen je nodig hebt, en hoeveel tijdelijke regelingdelen
- wat je wel en niet annoteert (bijvoorbeeld: het lichaam van het besluit annoteer je niet, maar de regels in het voorbeschermingsdeel wel)
Onze ‘Gouden Tips’ voor deelnemers aan deze sessie
- Ga annoteren voor de burger: het is niet verplicht maar je helpt de burger er echt mee!
- Schrijf je voorbeschermingsregels voor meerdere gemeentes? Dan zijn dat meerdere besluitdelen.
- Voorbereidingsbesluiten heb je sneller nodig dan je je misschien realiseert.
- Oefenen is leerzaam!
Webinar Werkplaats Derde Tranche TPOD’s
In dit webinar wordt dieper ingegaan op de ervaringen met het toepassingsprofiel (TPOD) voorbereidingsbesluit. Aan bod komen de leerpunten, de tips en tops uit deze werkplaats.