Zoeken in deze site

Geonovum met de werkplaats Omgevingsvisie

De sessie wordt gepresenteerd door Tjeerd Wits van Geonovum, die de werkplaats faciliteert. En door Willeke Boeken van de gemeente Leiden. Zij houdt zich bezig met digitale zaken, waaronder het DSO.

De werkplaats

In de werkplaats worden voorbeelden getoond van een omgevingsvisie. Hoe zitten die op dit moment in de acceptatieomgeving? Dit wordt duidelijk aan de hand van voorbeelden van de gemeente Leiden, de provincie Utrecht en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). In deze sessie wordt specifiek de Leidse ervaring gedeeld.

De betrokken samenwerkingspartijen

  • gemeente Leiden
  • gemeente Haarlem
  • gemeente Utrecht
  • provincie Utrecht
  • ministerie van BZK
  • Basisregistratie Ondergrond (BRO)
  • VNG
  • Geonovum en de DSO-viewer

Wat was de aanleiding?

In de werkplaats komen verschillende overheden bij elkaar om aan de slag te gaan met het instrument omgevingsvisie. Hierbij is het concrete resultaat een vorm-inhoudelijk en technisch goede omgevingsvisie.

Enkele voorbeelden

Bij de provincie Utrecht staat de omgevingsvisie nog op de acceptatieomgeving. De thema’s zijn geannoteerd. Bij het thema ‘bodem’ kun je zien waarop geannoteerd is. Het is ook mogelijk naar verschillende kaarten te kijken. Het is mogelijk om zowel op een gebied te annoteren als op thema. Dit is de digitale weergave van de omgevingsvisie waar intern aan is gewerkt. Die is al voor een groot deel uitgewerkt.

Bij de gemeente Leiden is de omgevingsvisie nog een concept. Er is gekozen om losse onderdelen op te pakken en te kijken waar je tegenaan loopt als je gaat annoteren.

Ook aan de nationale omgevingsvisie (van het ministerie van BZK) is gewerkt tijdens de werkplaats. Ook daar zijn locaties geannoteerd en is beleid toegevoegd, bijvoorbeeld over een klimaatbestendige delta.

Leidse ervaring

Leiden is samen met 10 andere gemeenten bezig om een visie op te stellen in de geest van de Omgevingswet. Dat is een heel veranderproces. Het is echt een boekje geworden, een mooi verhaal met een inhoudelijke visie. De werktitel is ‘agenda’. Want er was niet genoeg draagvlak om de visie vast te stellen voor 10 gemeenten. Het is wel doorvertaald naar een visie voor de gemeente Leiden.

De volgende versie wordt binnenkort vastgesteld. Die is als omgevingsvisie echt wat breder en dieper. De visie is inhoudelijk verrijkt. Zo kan deze als integraal kader dienen voor andere instrumenten. Het doel is om de volgende versie completer in het DSO te krijgen.

Wat hebben we geleerd en wat kunnen we anderen meegeven?

Belangrijkste geleerde lessen (Leiden)

  • Maak direct de digitale versie terwijl je je visie aan het maken bent. Probeer niet achteraf iets digitaal te maken. Je moet namelijk van tevoren de consequenties bedenken.
  • Ga denken in structuur. Hoe wil je straks kunnen zoeken en filteren? Visiemakers denken nog niet echt vanuit locaties, terwijl dat wel als zoekingang gebruikt gaat worden.
  • Je schrijft niet meer een boekje, maar teksten die als blokje zichtbaar worden.
  • Als je je dat van tevoren allemaal bedenkt is er heel veel mogelijk. Maar het vraagt om een andere manier van tekenen en schrijven. Dat is een proces dat veel tijd kost. Het is wel een enorm voordeel als je wat kunt laten zien. Dat is een voordeel van de werkplaats: zonder software tóch kunnen laten zien hoe het eruit ziet.
  • Glossy kaarten kun je niet kwijt in het stelsel. Versie 1 heeft meer GIS-georiënteerde kaarten. We hebben een GIS-viewer gebouwd in onze RO-viewer.

Algemene geleerde lessen

  • De omgevingsvisie is vormvrij. Dus wees creatief. Intussen heb je wel een standaard waar je je aan moet houden. Zorg er altijd voor dat degenen die de visie willen lezen, hem kunnen zien en gebruiken.
  • De verhouding tussen de omgevingsvisie en het omgevingsplan/de omgevingsverordening is cruciaal. Bedenk vooraf wat je met beide instrumenten wilt bereiken.
  • De omgevingsvisie is bindend voor het gemeentebestuur en het provinciebestuur. Er is geen beroep of bezwaar mogelijk.
  • Bepaal de identiteit, kernkwaliteiten en opgaven van je gemeente of provincie én voor de thematische deelgebieden. Kijk hierbij goed naar de geometrie: waar wil je wat laten zien?
  • Combineer de verhalen met de ruimtelijke, sociale en economische opgaven die voor die locatie van toepassing zijn.
  • Ook het sturen in tekstvrijheden is een opgave. Dus houd hier heel goed rekening mee.
  • Een omgevingsvisie zal opgebouwd worden uit het beschrijven van het verleden, het inrichten in het heden en een blik op de toekomst. Daar heb je de ruimte in.
  • Een omgevingsvisie geeft in ieder geval aan wat de rol van de gemeente is bij ruimtelijke ontwikkelingen.

Hoe nu verder?

De werkplaats gaat verder. Geonovum biedt hulp bij het opstellen van bestanden, en er zijn voorbeeldbestanden die helpen om inzicht te krijgen in vraagstukken.

Onze ‘Gouden Tips’ voor deelnemers aan deze sessie

Probeer bij annoteren na te denken wat de gebruiker wil zien.

  • Niet geannoteerd is niet doorzoekbaar in de viewer.
  • Maak gebruik van de kaart in de viewer.
  • Redeneer vanuit de kaart in plaats van vanuit het omgevingsvisiedocument.

Houd rekening met de webweergave in de DSO-viewer, die een andere look-and-feel heeft.

  • Maak een link naar het boekje.
  • Denk na over het clusteren van informatie.
  • Meerdere losse gebieden leveren meerdere schuifjes in de viewer op.

Webinar Werkplaats Omgevingsvisie (Geonovum)

Welke mogelijkheden biedt het instrument omgevingsvisie? Welke ervaringen hebben overheden er al mee opgedaan? Hoe kom je tot een vorm-inhoudelijk en technisch goede omgevingsvisie?