Roadshow Omgevingswet: Rijssen-Holten

'Alles wordt digitaal. Jij hebt straks dezelfde informatie als de overheid. Met een paar muisklikken kun je je kavel bekijken met alle geldende restricties en mogelijkheden.' In zijn opening van de Roadshow Omgevingswet op 19 juni in Holten benadrukt wethouder Roland Cornelissen de digitale opgave voor gemeenten. Rijssen-Holten besloot niet te wachten op het Digitaal Stelsel Omgevingswet, maar zet nu al volop in op de transitie naar een digitale overheid. De gemeente is daarmee een digitale koploper.

Het telefoontje

Dat een relatief kleine gemeente op zo'n groot onderwerp bestempeld mag worden als een van de koplopergemeenten, valt allemaal terug te leiden tot een specifiek moment, biecht Wietske Weiss, projectleider ruimtelijke ordening bij de gemeente Rijssen-Holten op. 'Ik kreeg op een gegeven moment een heel enthousiast telefoontje van een adviesbureau waarin mijn contactpersoon vertelde dat ze zo'n geweldige discussie hadden over een casus in onze gemeente. Allerlei collega's liepen binnen en gingen meedenken over dit onderwerp.

'Waarom doen wij het saaie werk
en een adviesbureau de leuke klussen?'

Toen ik vervolgens ophing, zei ik tegen mijn collega: 'Waarom doen wij hier al het saaie werk en laten we de leuke klussen over aan hen?' De banden met het adviesbureau werden netjes verbroken en de gemeente richtte intern een team op dat zich ging storten om de Omgevingswet en in het bijzonder de digitale opgave.

De rondleiding

Belangrijk element van die digitale opgave, het gaat over de fysieke openbare ruimte. Dat is ook de reden dat alle aanwezigen voor de workshoprondes eerst een uitgebreide rondleiding krijgen over de Holterberg. Een wandeling in de warme zon die duidelijk de spanningen laat zien in de openbare ruimte tussen toeristen, bewoners en bedrijven.

De onverwachte partner

Aan de rand van het natuurpark loopt een spoorlijn, ligt een woonwijk en zitten nog de laatste resten van een bedrijventerrein met een hoge milieucategorie. Verschillende belangen die terug waren te zien op de kaarten tijdens de digitaliseringssessie van Joop Voortman en die besproken werden in een sessie met onverwachte partner ProRail.
Iedereen snapt namelijk dat de invoering van de Omgevingswet gevolgen heeft voor gemeenten, provincies en waterschappen. Maar er zijn nog veel meer partijen die straks een rol en een verplichting krijgen binnen de Omgevingswet. ProRail is zo'n partij die een grote rol voor zichzelf ziet weggelegd in de Omgevingswet en ook al actief met de gemeente Rijssen-Holten om de tafel zat. De spoorwegbeheerder is straks ontwikkelaar, beheerder en toetser ineen en werkt vaak grensoverschrijdend.

'Als een gemeente straks een woonwijk in de buurt van een spoor gaat aanleggen, denken wij graag mee over het effect van geluid en trillingen voor toekomstig woonplezier. Als daar geen rekening mee wordt gehouden, zijn ook wij straks de dupe', stelt Projectleider Implementatie Omgevingswet Stefan Jak in zijn pitch. Jak voorziet ook een uitdaging omtrent het lokale maatwerk. 'Als een gemeente strengere regels gaat stellen aan geluid langs het spoor, dan heeft dat effect op ons spoorboekje.'

'De spoorwegbeheerder is straks
ontwikkelaar, beheerder en toetser ineen.'

In de sessie met ook Rein Jonkhans (provincie Overijssel) en Wietske Weiss (gemeente Rijssen-Holten) gingen de drie partijen in op hun rol binnen de Omgevingswet. Drie partijen die straks binnen acht weken een aanvraag moeten kunnen beoordelen waar ze nu soms een jaar over doen. Het gaat er daarbij vooral om dat je van tevoren al de kaders hebt gesteld constateren de drie partijen. 'Uit onze ervaring blijkt dat je een paar gesprekken verder bent voordat je op elkaars lijn zit. Iemand van onze gezondheidsafdeling zat een paar keer bij onze sessies en die vroeg zich echt af wat ze daar zat te doen de eerste keren. Die gesprekken kun je beter van tevoren hebben zodat je op elkaars niveau zit', stelt Jonkhans. Investeren en lobbyen voordat je elkaar nodig hebt, is een belangrijke les die Weiss mee wil geven. 'Wij zitten echt na te denken om een aparte kamer in te richten in het gemeentehuis om dit soort stakeholdergesprekken te voeren.'

Het digitale systeem

Een van die teamleden die ook altijd bij de Omgevingswet-overleggen zit is dataspecialist Joop Voortman van de gemeente Rijssen-Holten. Moet je nu al wel of niet aan de slag gaan met de digitaliseringsopgave? De ontwikkeling van het Digitaal Stelsel Omgevingswet is in volle gang. Veel overheden wachten liever nog even af. Straks worden er in 'Den Haag' toch weer andere richtlijnen bedacht en moet je alles over doen.

Voortman maakt zich daar niet zo druk om. 'Nu is het al mogelijk om je eigen kaartendatabase goed op orde te brengen. Die kun je straks zo inpassen in het Digitaal Stelsel Omgevingswet.' Voortman illustreert dat in zijn sessie door een live demonstratie te geven van de opbouw van een kaart. Wat wil je tonen op de kaart, hoe maak je snel een wijziging in je bestemmingsplan en hoe doe je dat bovenal zonder adviesbureau. In een paar muisklikken tovert Voortman een kaart naar voren op basis van bestaande dataset van de overheid. 'Voor al het werk dat je nu kunt doen, in afwachting van de Omgevingswet, heb je echt geen adviesbureau nodig. Het Rijk zegt namelijk niets over software. Hoe je je overheid digitaliseert maakt niet uit, als je alles er maar in weet te knoeien', stelt Voortman. 'Als je de structuur in het kleinste object goed registreert, dan kan het bijna niet misgaan.'

'Hoe je je overheid digitaliseert maakt niet uit,
zolang je alles maar goed registreert.'

Het gaat nu allemaal zo soepel dat de vraag rijst of Voortman wel zit te wachten op het Digitaal Stelsel Omgevingswet. 'Met smacht', is het duidelijke antwoord. ‘Straks kunnen wij met de informatiehuizen data ophalen vanuit allerlei verschillende bronhouders. Ik heb nu een lijntje met de provincie Overijssel. Ik kan hun datasets inzien, maar straks kan ik zo met een paar muisklikken alle informatie ophalen bij de verschillende bronhouders. Dat is toch prachtig.’ Dat kan niet met het gratis QGIS-softwaresysteem dat Voortman op dit moment gebruikt. 'We zitten nu in de gemeente Rijssen-Holten in een voorproces, dit programma werkt fantastisch voor nu om knelpunten in kaart te brengen. In de toekomst moeten we wel andere software aanschaffen die specifieker op onze wensen kan inspelen. Ik heb nu ook veel gesprekken voor softwareleveranciers om onze wensen aan te geven zodat zij straks perfect kunnen inspelen op de invoering van de Omgevingswet.'

De invoering DSO

Bij de workshop over het Digitale Stelsel Omgevingswet vragen aanwezigen om een tijdlijn vanuit het Rijk. Philip Hessing, Aan de slag met de Omgevingswet, wil dat graag toelichten. 'Het hele digitale stelsel is heel complex en bestaat uit veel projecten. Die kleine projecten werken heel agile en in heel korte cycli. Als we weer een verbetering in het DSO hebben uitgevoerd, dan leggen we dat voor aan onze klankbordgroepen bij verschillende overheden. Zo krijgen we uiteindelijk een product  dat voor iedereen naar volle tevredenheid werkt. Het is dus niet te zeggen wanneer iets afgerond is. Het is pas afgerond als er volle tevredenheid is.' Wel is de ambitie om in 2019 het eerste Informatiehuis 'Ruimte' klaar is voor gebruik. Hessing: 'Het advies blijft: uiteindelijk moeten overheden het zelf doen; het wordt niet allemaal aangereikt vanuit het Rijk. Nu is de tijd om een positief verschil te maken.'

'Uiteindelijk moeten overheden het zelf doen.
Nu is de tijd om een positief verschil te maken.'

Terug naar overzicht Roadshows 2017