De Rotterdam, het gebouw van architect Rem Koolhaas op de Wilhelminapier, is een verticale stad binnen de stad: 44 verdiepingen en 160 duizend m2 aan woningen, kantoren en hotelkamers. Met de oplevering van het gebouw is de transformatie van de Kop van Zuid bijna klaar. Een verwaarloosd havengebied werd een internationaal geroemd stedenbouwkundig project. Het is bijna klaar, want tegenover de ingang van De Rotterdam draaien nog bouwkranen boven voormalige pakhuizen.
De gemeente Rotterdam trok eind 2013 in een van de grootste gebouwen van Nederland. ‘Je kunt niet zeggen dat er in deze stad niets van de grond komt’, zegt Marloes Hildenbrant bij de koffieautomaat op de negende verdieping. ‘De houding was hier altijd al “Hoe kunnen we helpen plannen van burgers en bedrijven mogelijk te maken?” Wat dat betreft werken we in Rotterdam al een tijd in de geest van de nieuwe wet. Bij het zoeken naar een oplossing willen we weleens de grenzen opzoeken van wat mag. Volgens mij is dat de enige manier om iets van de grond te krijgen.’ En dat zegt de senior jurist Stadsontwikkeling Bestemmingsplannen van de gemeente Rotterdam? Hildenbrant lacht: ‘Open normen hanteren heet dat straks in de Omgevingswet. Mijn huidige werk is al een soort risicomanagement.’
‘Laat mij maar lekker hardcore de Omgevingswet testen’
Het lijkt ver weg
Hildenbrant maakte 2 jaar geleden de overstap van een adviesbureau dat in opdracht van gemeenten bestemmingsplannen maakt naar een baan bij de gemeente Rotterdam. ‘Je kunt hier dingen gedaan krijgen. Je voelt je hier niet alleen maar de jurist. Dat is het mooie aan werken voor zo’n grote, dynamische stad waar het draait om aanpakken.’ Een van haar taken binnen het team “Bestemmingsplannen” is collega’s informeren over en enthousiasmeren voor de Omgevingswet die in 2019 tientallen wetten en regels bijeen pakt. Dat gaat niet vanzelf, merkte Hildenbrant. ‘Daar heb ik ook wel begrip voor. We zien hier allemaal erg op de praktijk gericht en iedereen is razend druk. 2019 lijkt dan ver weg. Ik merk dat de Omgevingswet voor mensen die er niet direct bij betrokken zijn nog erg abstract is.’
Langzaam maar zeker op gang
Sinds maart 2017 oefent het team van Hildenbrant in de praktijk met de Omgevingswet. ‘Eindelijk. Ik sta te popelen om aan de slag te gaan. Tijdens de kick off die we net achter de rug hebben, merkte ik dat ik daarin niet alleen sta. We komen misschien wat langzamer op gang dan kleinere gemeenten, waar vaak al pilots voor een omgevingsplan lopen, maar het besef dat hier iets groots verandert begint toch wel door te dringen.’
Binnenkort wordt een gebied aangewezen dat een omgevingsplan krijgt. ‘Voor deze pilot kiezen we heel bewust voor een gebied met een wat lagere dynamiek en geen ontwikkelingsgebied’, legt Hildenbrant uit. ‘Oude fabrieken of rangeerterreinen met een nieuwe commerciële of culturele bestemming zijn hier al genoeg. Wij hoeven ons niet zo nodig te profileren. Ik oefen liever hardcore met de alledaagse bedrijfsprocessen van de Omgevingswet, zonder de ballast van visievorming of wenselijkheidsdiscussies.’
Een kwestie van vertalen
Is de invoering van de Omgevingswet een historisch moment? ‘Niet voor Rotterdam, wat mij betreft. Als hier plannen jaren blijven liggen, komt dat door andere oorzaken. Niet door overtollige regelgeving, eerder als gevolg van het uitstellen van keuzes of verandering van inzichten. Ik denk dat de wet met name ingegeven is om grote projecten op rijksniveau vaart te geven. Ik vind het mooi om de invoering van deze nieuwe wet vanaf het begin mee te maken, zodat je ook inzicht krijgt in de achtergrond ervan. Misschien vind ik het proces er naartoe wel het mooiste.’
