Werkbare, behapbare regelgeving
Marijke: 'In 2017 raakte ik betrokken bij de invoering van de Omgevingswet. Ik coördineerde de aanpassingen van de wet- en regelgeving van EZK en LNV aan de nieuwe wet, bijvoorbeeld op het gebied van energie en mijnbouw. Nu de contouren van de Omgevingswet duidelijk zichtbaar worden, komt het einde van mijn klus in zicht, maar toen we startten was het een behoorlijke operatie. Zo hebben we alle EZK- en LNV-wet- en regelgeving doorzocht op voor de Omgevingswet relevante trefwoorden. Toen dat eenmaal achter de rug was, bleef er een aantal wetten over. Kunnen de ministers blijven doen waarvoor zij verantwoordelijk zijn, hun beloftes waarmaken? Dat was de hele tijd mijn focus. Werkbare, behapbare regelgeving is wat mij betreft het belangrijkst.'
Gideon: 'Ik heb de taak om ervoor te zorgen dat collega’s in beleid en uitvoering, ICT’ers, wetgevingsjuristen en andere partijen binnen EZK en LNV op 1 januari 2021 klaar zijn om aan de slag te gaan met de nieuwe Omgevingswet. Hoewel EZK en LNV sinds 2017 ‘uit elkaar’ zijn, doen we dit project met elkaar. Toepasselijk; gezamenlijkheid staat ook in de Omgevingswet centraal.
De nieuwe wet is belangrijk voor onze departementen. We hebben haar bijvoorbeeld nodig voor het realiseren van een grootschalige energie-infrastructuur en het beschermen van de natuur. Overigens is de werkwijze onder de Omgevingswet niet helemaal nieuw voor ons; tijdens de totstandkoming van verschillende grootschalige energieprojecten, zoals bij windparken op zee, wordt nu ook van ons verwacht dat we interbestuurlijk samenwerken en participatie toepassen. De huidige Wet natuurbescherming is zelfs al grotendeels opgezet in de geest van de Omgevingswet.'
Samenkomen verschillende overheidspartijen
Marijke: 'Enerzijds werken we inderdaad al in de geest van de Omgevingswet, maar voor veel collega’s is het nog onbekend gebied, heb ik gemerkt. Met de roadshows die we organiseren proberen we ook hen vertrouwd te maken met de wet. Bijvoorbeeld door fictieve casussen te doorlopen waarin de Omgevingswet al geldt. Tijdens zo’n oefening ontdek je pas echt wat de wet betekent en waar je op moet letten.'
Gideon: 'Het mooie van zo’n oefening is dat mensen vanuit verschillende functies en
verschillende overheidspartijen samenkomen, precies zoals met de Omgevingswet wordt beoogd.'
Marijke: 'We hebben de invoering van de wet bijna voltooid. Spannend; hoe onderhoud je een wet met zoveel gebruikers? We zijn nu gewend dat 1 departement verantwoordelijk is voor een wet. Neem nu de energietransitie en de uitvoering van het Klimaatakkoord. Deze grote onderwerpen komen straks terug in de Omgevingswet. Dat vraagt wel goede afstemming.'
Het digitaal stelsel dwingt ons het maken en wijzigen van wetten te moderniseren.
Digitaliseringsopgave
Gideon: 'Er ligt een grote digitaliseringsopgave, ook voor de wetgevingsjuristen. Wij zouden daarom graag zien dat er rijksbrede dienstverlening komt, bijvoorbeeld voor de productie van toepasbare regels. En duidelijkheid over wanneer het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) bepaalde zaken centraal gaat opleveren, zodat wij op tijd kunnen aansluiten.'
Marijke: 'Het digitaal stelsel dwingt ons het maken en wijzigen van wetten te moderniseren. Tegelijkertijd gaan veel EZK-wetten en regels niet op in de Omgevingswet. We zullen dan ook een tijdje in twee systemen werken. Het zou mooi zijn als we op een gegeven moment alles in één systeem kunnen doen. Ik vind het wel leuk om hiermee te experimenteren.'
Gideon: 'De interdepartementale en interbestuurlijke samenwerking in het kader van de Omgevingswet verloopt naar mijn idee erg goed. Fijn, want dat gaat lang niet altijd vanzelf. De lijnen zijn kort en alle betrokken departementen hebben zich inmiddels integraal georganiseerd. Dat biedt perspectief voor als de wet eenmaal van kracht is.'
Marijke: 'Dat dit project zo breed is, vind ik ontzettend leuk en interessant. Je ontmoet collega’s die je anders niet snel zou ontmoeten en leert van elkaars werkwijze. Volgens mij hebben we gezamenlijk een goede bodem gelegd voor het vervolg. Want in 2021 zijn we niet klaar, dan begint het pas.'
Wetgevingsjuristen aan het woord
De wetgevingsjuristen staan aan de wieg van de Omgevingswet en de invoering ervan, maar bewegen zich toch vooral achter de schermen. Wie zijn deze gezichten achter de Omgevingswet? Wat betekent de wet voor hun ministeries en medewerkers? Hoe bereiden zij zich voor en hoe inspireren ze elkaar? De juridische directies van de ministeries die (gaan) werken met de Omgevingswet hebben de samenwerking al gevonden via het Interdepartementaal Juridisch Dwarsverband Omgevingswet (IJDO). Vertegenwoordigers in het IJDO van zeven ministeries vertellen hun kant van het verhaal. Laat deze verhalen zorgen voor een verdere verdieping van de samenwerking op weg naar de inwerkingtreding van de Omgevingswet en daarna.
Lees alle interviews
Meer interviews met juristen staan in Omgevingswet in uitvoering (pdf, 459 kB).
