'We hebben elkaar straks harder nodig dan ooit'

Dubbelinterview: Flevolandse werkwijze

In dit dubbelinterview komen Jolanka van der Perk, senior adviseur bij provincie Flevoland en Maikel van der Hulst, specialist ruimtelijke ordening en infrastructuur bij brandweer Flevoland aan het woord.

Waarom hebben jullie gekozen voor de Flevolandse werkwijze?

Jolanka: 'Flevoland is een relatief kleine provincie en met 6 gemeenten ook heel overzichtelijk. We lopen voorop op het gebied van ketensamenwerking, want we trekken in veel projecten al samen op. Dat gaat eigenlijk op een natuurlijke manier. Nu de nieuwe Omgevingswet eraan komt, wilden we graag meer richting geven aan deze samenwerking. We hebben elkaar straks nog harder nodig. Daarom hebben we met elkaar 6 principes ontwikkeld. Een van de principes is bijvoorbeeld om met de verschillende partijen zoveel mogelijk als 1 overheid te opereren.'

Maikel: 'Ook vanuit de veiligheidsregio merk ik dat we steeds dichter bij elkaar komen. Ons werk heeft meer raakvlakken. Daarom is het fijn om nauw contact te hebben met alle partners. En afspraken te maken over wat ons typeert en wat we belangrijk vinden. Daarvoor is de Flevolandse werkwijze een mooie basis.'

Was het lastig om de principes op te stellen?

Maikel: 'Nee, dat viel erg mee. Toen we om tafel gingen, zaten we al heel snel op 1 lijn. Dat ging automatisch. Wel merk je dat er nog veel onduidelijkheid is over hoe de nieuwe Omgevingswet er precies uit gaat zien. Je moet de 6 principes zien als een gezamenlijke basis.'

Jolanka: 'Het klinkt simpel, die principes. Een afspraak als ‘respect hebben voor elkaars taken en bevoegdheden’, daar is natuurlijk iedereen het mee eens. Maar je geeft de samenwerking daarmee wel een richting. We zijn niet voor niets allemaal verschillend, dus het is wel van belang dat we er hetzelfde onder verstaan.'

Maikel: 'We hebben te maken met 6 verschillende gemeenten, die elk hun zaken anders organiseren. De ene gemeente huurt expertise in en de andere heeft dat intern. Ook bijvoorbeeld de aanvraag van vergunningen werkt overal anders. Maar in de basis doen ze hetzelfde. En moeten ze natuurlijk straks allemaal werken volgens de nieuwe Omgevingswet. Door samen op te trekken, hoeven we niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden.'

De principes hebben jullie getest aan de hand van 4 praktijkcasussen. Hoe ging dat?

Jolanka: 'In 3 bijeenkomsten met vertegenwoordigers van alle partijen, zo’n 8 tot 10 deelnemers per keer, kwamen we bij elkaar. Ons doel was om te kijken of de principes helder en bruikbaar waren. Dat ging soepel. Eerst bespraken we de verschillende vraagstukken. Daarna benoemden we de belangen voor de overheden, bewoners, belanghebbenden en initiatiefnemers. Hebben we in beeld welke belangen er echt spelen en waar zit de ruimte om samen afspraken te maken?'

Maikel: 'Met deze casussen kwam mooi in beeld hoe belangrijk het is om alle partijen op tijd te benaderen voor advies. Het liefst al helemaal aan het begin van een project. Soms moet je aan de achterzijde van het traject zaken repareren. Dan vragen we: ‘Hebben jullie ook hieraan gedacht?’, maar dan staat het hele projectplan al op papier. Een mooi voorbeeld is de casus ‘Brandveiligheid van een grote distributiehal’. Zo’n groot object kan wel 3 of 4 dagen branden. Dus moet je van tevoren nadenken over vragen als: ‘Laat je het uitbranden of bestrijd je het?’ en ‘Hoe ga je om met het vrijkomen van gevaarlijke stoffen?’. Ook een belangrijke afweging is of je het van tevoren met omwonenden wilt bespreken of niet.'

Jolanka: 'Voor een distributiehal zijn niet veel onderzoeken vereist om een vergunning te kunnen verlenen. Maar nu bleek dat ook in zo’n situatie er toch zaken zijn waarover je het liefst vooraf afstemming wil hebben met je omgeving. Bewustwording over de gevolgen van een calamiteit als een brand, leidt ertoe dat je ook bij een relatief eenvoudige vergunning nadenkt over mogelijke preventieve maatregelen, in dit geval voor waterkwaliteit.

Maikel: 'De praktijkcasussen waren heel nuttig om eens bij elkaar in de keuken te kunnen kijken. We weten nu beter hoe we rekening met elkaar kunnen houden. En waar we elkaar kunnen versterken.'

Wat was de grootste uitdaging in dit project?

Maikel: 'Integraal kunnen er tegenstrijdigheden zijn, waardoor het lastig is om een advies te geven waar iedereen achter staat. Je moet alle belangen afwegen, bijvoorbeeld gezondheidsbelangen versus economische belangen.'

Jolanka: 'Dat vond ik zeker verrassend. Je kunt niet zomaar zeggen wat belangrijker is. Daarnaast heb je ook nog te maken met de communicatie met belanghebbenden. Dit is een aspect dat bij de nieuwe Omgevingswet veel belangrijker wordt. Hoe pak je dat aan? Zij verwachten dat je hen betrekt.'

Hoe gaat het nu verder met de Flevolandse werkwijze?

Jolanka: 'Om elkaar nog beter te leren kennen, moet je elkaar ook weten te vinden. Binnen Flevoland organiseren de deelnemers van het platform Omgevingswet Flevoland vanaf september verschillende kennisdeelbijeenkomsten. Alle partijen zijn van belang om de ketensamenwerking verder in te richten en afspraken te maken over hoe we projecten samen oppakken.'

Wat hebben jullie geleerd van dit project?

Maikel: 'Het is een mooi moment om uit te durven spreken dat er nog zo veel onbekend is. Natuurlijk duurt het waarschijnlijk nog even voordat de nieuwe wet geldt. Maar dat betekent niet dat we stil moeten blijven zitten. Juist nu er nog geen tijdsdruk is, moeten we erachter komen hoe we ons kunnen voorbereiden. Verder is een open houding noodzakelijk. Ga met elkaar in gesprek.'

Jolanka: 'Ik heb geleerd dat het heel belangrijk is om een richting te kiezen, zoals wij bijvoorbeeld met de principes hebben gedaan. Zo maak je het geheel concreter en heb je iets om aan vast te houden.'

Verder nog goede tips?

Jolanka: 'Zorg dat je alle partijen die je nodig hebt aan tafel krijgt. Dit hoeft niet per se 1 provincie of 1 veiligheidsregio te zijn. Denk ook grensoverschrijdend. Maar houd het wel behapbaar. Heb je elkaar niet echt nodig? Dan is het projectteam te groot, en wordt de samenwerking al snel te vrijblijvend.'

Maikel: 'Mijn tip is om vooral te delen waar je mee bezig bent. De nieuwe Omgevingswet gaat om samenwerken. We zijn allemaal nog aan het experimenteren. Wees dus niet bang om dat te laten zien. Dat kan binnen je organisatie, maar ook daarbuiten.'