Drie duurzame lessen van Chemelot: ‘Een blauwdruk voor industrieparken ’
Chemelot, een van de grootste chemische industrieparken van Nederland, zet de toon voor verduurzaming en innovatie. In een tijd waarin industrieën wereldwijd voor enorme uitdagingen staan, laat Chemelot zien hoe samenwerking en vooruitdenken bijdragen aan tastbare resultaten. Tijdens een recent bezoek van Marjolein Jansen werden de kernprincipes van deze aanpak en de koepelvergunning zichtbaar. Welke factoren hielpen Chemelot vooruit en welke lessen kunnen anderen hieruit meenemen?
Regels die samenwerking versterken
Een koepelvergunning en het managen hiervan bij een complex industriepark zoals Chemelot is geen eenvoudige opgave. Met diverse bedrijven die elk hun eigen verantwoordelijkheden hebben, is het essentieel om duidelijke afspraken te maken. Bij Chemelot gebeurt dit via een zorgvuldig opgezet sitemanagementsysteem. Dit systeem bevat vaste werkwijzen en overlegmomenten, zodat iedere beslissing goed wordt afgewogen en bijvoorbeeld milieuruimte eerlijk wordt verdeeld.
'Vanuit Chemelot Site Permit organiseren we interne inspecties om te kijken hoe bedrijven zaken ingericht hebben. Hierbij gaan ook vertegenwoordigers van de verschillende bedrijven mee.' vertelt Anne Lansu van Chemelot. 'Dit gaat verder dan naleving van regels; het is een manier om vertrouwen en samenwerking te versterken. Bedrijven leren van elkaar en nemen samen verantwoordelijkheid voor milieu en veiligheid.'
Het resultaat is een werkwijze waarin niet alleen de naleving van regels centraal staat, maar ook het gezamenlijk streven naar verbetering. Het laat zien hoe transparantie en gedeelde verantwoordelijkheid kunnen bijdragen aan een veerkrachtig en resultaatgericht ecosysteem.
Duurzaamheid als gezamenlijke missie
Bij Chemelot is duurzaamheid naar eigen zeggen geen bijzaak, maar een centrale pijler. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt zowel bij individuele bedrijven als bij gezamenlijke initiatieven die worden gecoördineerd door Stichting Chemelot. Een voorbeeld hiervan is de Chemelot-doelstelling: het park wil in 2050 volledig klimaatneutraal zijn.
'De circulaire hub speelt hierin een sleutelrol,' legt Lansu uit. 'Hier werken verschillende bedrijven samen aan innovatieve oplossingen, zoals chemische recycling en het hergebruik van afval als grondstof. Door kennis en financiering te delen, maken we sneller vooruitgang.'
Deze aanpak laat zien dat duurzaamheid voor Chemelot niet alleen een ethische keuze is, maar ook een economische drijfveer. Chemelot benadrukt vanuit hun visie dat samenwerking op dit vlak niet alleen haalbaar is, maar ook onmisbaar om de noodzakelijke transitie te versnellen.
Sterke banden met overheden en omwonenden
Een goed draaiend industriepark kan volgens Anne niet zonder de steun van de omgeving. Bij Chemelot is een sterke relatie met overheden en omwonenden daarom een prioriteit. Het park onderhoudt regelmatig contact met beleidsmakers en presenteert nieuwe projecten al voordat vergunningstrajecten starten. Dit helpt om zorgen en vragen in beeld te brengen.
'We zijn transparant over onze plannen en houden ons aan de gemaakte afspraken. Dit is een sleutel voor het opbouwen van vertrouwen,' zegt Lansu. Toch erkent ze dat er op dit vlak nog uitdagingen liggen. “Bij omwonenden kunnen we soms eerder en beter communiceren, zodat zij zich meer betrokken voelen bij onze plannen. Aan de andere kant zijn er op Chemelot veel projecten met aanpassingen die geen of een positieve invloed op de omgeving hebben en die wel een opdracht hebben om met participatie te werken. Het zoeken naar de goede weg hierin is soms nog een uitdaging.'
De open houding naar zowel overheden als de gemeenschap draagt volgens Anne bij aan een soepel verloop van projecten en een bredere acceptatie van de activiteiten op het terrein.
Europese regels: kans of knelpunt?
Chemelot opereert niet in haar eentje. Internationale regelgeving en de concurrentiepositie van Nederland spelen een grote rol. 'Veel bedrijven hier hebben buitenlandse directies, vaak buiten Europa. Zij kijken kritisch naar de Nederlandse regelgeving. Als die minder consistent is dan in andere landen, kan dat investeringen in Nederland ontmoedigen,' benadrukt Anne. Tegelijkertijd beaamt ze het belang van verduurzaming: 'Het is noodzakelijk dat we stappen zetten richting klimaatneutraliteit in 2050. Maar we moeten daarbij wel realistisch blijven. Tijdens de transitieperiode kan de milieubelasting tijdelijk hoger zijn. Dit moet goed worden uitgelegd om draagvlak te creëren.'
3 lessen voor andere industrieparken
1. Zoek elkaar op en overleg
'Het belangrijkste is dat je elkaar blijft opzoeken, in gesprek blijft en samenwerkt. Open communicatie met bedrijven en de gemeente is hierin onmisbaar. Wees eerlijk over wat je wilt bereiken. Overleg en leg plannen voor, zelfs in een vroeg stadium. Weten waarom je iets doet, helpt om weerstand te voorkomen.'
2. Wees flexibel en realistisch
'De Omgevingswet maakt het mogelijk om sneller en efficiënter te werken. Zorg dat je een goed plan hebt. Ook al heb je soms nog niet alle details omdat je in de uitprobeerfase zit. Focus op stappen vooruit in plaats van waar je vastloopt in de regelgeving.'
3. Focus op de kern
'Bij een koepelvergunning is het belangrijk te weten wie waarvoor verantwoordelijk is. De verdeling van milieubelastende activiteiten en de bijbehorende regels kunnen ingewikkeld zijn. Zorg voor duidelijke afspraken en een sterke samenwerking. En focus op de kern. Zorg dat je doelen helder zijn. Een goed plan met duidelijke uitleg maakt het verschil.'
Blik op de toekomst
Chemelot toont aan dat verduurzaming en innovatie hand in hand kunnen gaan met economische groei. Door zich te richten op samenwerking, heldere communicatie en gedeelde verantwoordelijkheid, biedt het industriepark een model dat ook voor andere bedrijven en industrieën waardevol kan zijn.
Of het nu gaat om het versterken van interne samenwerking, het delen van duurzame ambities of het betrekken van de omgeving: de lessen van Chemelot zijn breed toepasbaar. 'Het vormt een blauwdruk voor een toekomst waarin industrie niet alleen draait om productie, maar ook om vooruitgang, verantwoordelijkheid en verbinding.'