Omgevingsplan Zoeterwoude

Omgevingsplan voor het landelijk gebied

Alle bestemmingsplannen vervangen door een omgevingsplan. Dat is voor gemeenten één van de uitdagingen die de toekomstige Omgevingswet met zich meebrengt. En die opdracht neemt Ton de Gans, wethouder in Zoeterwoude, heel serieus. Het landelijk gebied is als eerste aan de beurt. Het afgelopen jaar trok hij letterlijk de buurten in om te ontdekken wat inwoners en ondernemers terug willen zien in het plan.

Er gaat iets veranderen…

Met de Omgevingswet staat ons iets heel nieuws te wachten. Iets waarvan we zelf nog niet precies weten wat het is. De wet houdt de gemoederen bezig in Zoeterwoude. Inwoners, ondernemers en belangengroeperingen zijn allemaal benieuwd wat hen te wachten staat. Welke consequenties de wetsverandering met zich meebrengt voor hun leefomgeving.

Oefenen met een omgevingsplan

In Zoeterwoude wonen veel agrariërs, we hebben een hoop landbouwgrond. Om te oefenen met de toekomstige wet, besloten we daarom een omgevingsplan voor het landelijk gebied te gaan maken. Het platteland verandert. Over 25 jaar ziet het er waarschijnlijk heel anders uit dan nu. Duurzaamheid wordt steeds belangrijker. Boeren moeten vernieuwen en meer produceren om te kunnen concurreren. Aan de andere kant horen we bij de gemeente juist vaker dat inwoners en ondernemers iets naast de landbouw willen doen. Een bed & breakfast of een minicamping bijvoorbeeld.

Het platteland als proeftuin

Zo’n anderhalf jaar geleden gingen we aan de slag met de voorbereidingen. En we zijn eigenlijk nog steeds bezig. We vragen inwoners, ondernemers en andere betrokkenen om mee te denken over de veranderingen die plaatsvinden op ons platteland. Wat zij willen terugzien in het omgevingsplan. We willen weten hoe zij als gebruikers het huidige ruimtelijke beleid ervaren. En wat er anders en eenvoudiger kan.

De buurt in

In december 2015 organiseerden we de eerste bijeenkomst. We zijn letterlijk de buurt ingegaan en hebben de inwoners stellingen voorgelegd. Er zijn inmiddels 4 van dit soort inloopmomenten geweest voor inwoners en ondernemers en 2 voor agrariërs. Er kwamen stellingen voorbij als ‘Vind jij dat we woningen bij mogen bouwen in het buitengebied en zo ja, hoeveel?’ en ‘Wat betekent klimaatverandering voor onze polders?’ De inloopmomenten waren bedoeld om informatie op te halen over wat Zoeterwoudenaars nu eigenlijk willen met hun buitengebied.

Website werkt

De resultaten publiceerden we op ons online platform watgaatergebeureninzoeterwoude.nl. Hier kunnen we ook buiten de bijeenkomsten in gesprek met inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden. Ik raad alle gemeenten die iets soortgelijks doen aan een online platform op te zetten. Wie het wil kan zo reageren op stellingen, een plan indienen of een vraag stellen. Het is heel interactief en laagdrempelig en dat blijkt te werken. Het zet aan tot actie.

Effectieve debatavond

In februari van dit jaar organiseerden we een debatavond om de resultaten uit de bijeenkomsten te bespreken. De opkomst was hoog: zo’n 150 mensen lieten hun gezicht zien. Voordat het debat begon, legden we het publiek uit waar je rekening mee moet houden als je een omgevingsplan opstelt. Doordat mensen met elkaar in gesprek gingen over elkaars belangen, ontstond er meer wederzijds begrip. Door samen op te trekken bereik je nog altijd het meeste.

Hetzelfde doel

Waardoor dat begrip ontstond? Hoewel we over ons eigen gebied spraken, kwamen er ook grote thema’s als klimaatverandering aan de orde. Of je nu een inwoner, bakker of boer bent, de kans is groot dat je vindt dat daar iets aan gedaan moet worden. In grote lijnen zijn we het allemaal eens met elkaar. Tijdens de avond bleek er een groot draagvlak te zijn voor de agrariërs. Dat helpt. In het derde kwartaal van dit jaar hopen we dat de eerste contouren van ons omgevingsplan zichtbaar worden.

Luistervinken en video

Bij alle inloopmomenten en bij de debatavond was ik aanwezig. Ik luisterde, stelde af en toe een vraag en beantwoordde feitelijkheden als mensen daar om vroegen. Maar ik heb mijn eigen standpunten bewust niet benoemd. Deelnemers aan het debat voelden zich daardoor heel vrij. Achteraf ben ik erg blij dat we niet kozen voor een standaard geschreven verslag van de debatavond, maar een getekend verslag en een video. Dat blijft veel beter hangen.

Overal anders

Ik denk dat, ondanks dat zo’n avond draait om inwoners, ondernemers en belanghebbenden, het niet verkeerd is om aanwezig te zijn als wethouder. Maar dat hangt ook van de cultuur van je gemeente af. In Zoeterwoude zijn we gewend aan dichtbij en benaderbaar.

Leerervaringen

Dit is niet voor niets een pilot. Dat geeft ons de kans om gaandeweg te leren. Om dingen uit te proberen. Een belangrijke les is dat voor alle deelnemers aan een project duidelijk moet zijn of zij mogen meedenken of ook mogen meebeslissen. Hoe we hier vorm aan geven? In onze communicatie naar verschillende groepen benoemen we heel duidelijk wat we van hen verwachten. Daar gebruiken we ook het online platform voor. Een speciaal stappenplan hebben we niet, juist omdat we de pilot organisch aanpakken. Dat geeft tussentijds de ruimte om bij te sturen.

Tipje van de sluier

Maak zoveel mogelijk gebruik van de tijd die je nog hebt voordat de Omgevingswet ingaat. Dat is het beste advies dat ik kan geven. Gebruik die tijd om er flink op los te experimenteren. Als wethouder zou ik het soms graag wat sneller zien gaan allemaal. Maar snel is niet altijd goed. En zorg dat je datgene wat je ophaalt bij inwoners, ondernemers en andere partijen ook weer teruggeeft. Laat zien dat je iets doet met hun inbreng. En als je dat niet doet, leg dan uit waarom.