Het buitengebied van de Limburgse gemeente Nederweert is in ontwikkeling. Steeds meer boeren die er gevestigd zijn, willen hun bedrijf uitbreiden. Veel bewoners en bezoekers maken zich daar op hun beurt zorgen over. Zij vrezen voor meer luchtvervuiling. De onrust is nog niet verdwenen, maar sinds de partijen regelmatig met elkaar om de tafel zitten, gaat het steeds beter.
Uit balans
Rick: 'De gemeente Nederweert bestaat uit een aantal kerkdorpen en een groot buitengebied. Onder 'buitengebied' verstaan we eigenlijk alles wat buiten de grenzen van de bebouwde kom valt: natuur, maar ook zo'n 350 agrarische bedrijven en ongeveer 500 woonhuizen. En daar blijft het waarschijnlijk niet bij; het gebruik van ons buitengebied verandert. De gevestigde bedrijven breiden verder uit en intensiveren. Er wonen meer mensen en er komen meer recreanten. Je kunt stellen dat het buitengebied een beetje uit balans raakt. Iedere groep heeft andere belangen. Meer dan eens zijn die tegenstrijdig. Met het programma 'Buitengebied in Balans, samen groots, samen doen!' willen we het gebied opnieuw in balans brengen.'
Motor voor de economie
Rick: 'Boerenbedrijven zijn in Nederweert vaak onderwerp van discussie. Agrariërs willen grotere stallen met meer vee, om zo voldoende zuivel, vlees of eieren te kunnen produceren. En om financieel rendabel te blijven. Veel bewoners maken zich daarover juist zorgen, omdat die bedrijven voor stank en luchtvervuiling zorgen. Ze vrezen voor hun gezondheid. Onderzoek laat inderdaad zien dat hier voor een buitengebied veel fijnstof in de lucht zit. Dat komt vooral doordat in deze regio veel pluimveehouders zitten. Die stoten veel fijnstof uit. Best lastig: de gezondheid van mensen staat natuurlijk altijd voorop. Wel staat daar tegenover dat een hoop inwoners van Nederweert in deze sector werkt. De agribusiness vertegenwoordigt bijna 40% van de economie in Nederweert. Dat maakt dat we voor een lastige opgave staan. Hoe kunnen we er nu voor zorgen dat inwoners zich prettig voelen en dat agrariërs hun bedrijf voort kunnen zetten?'
Platforms
Petra: 'Als onderdeel van het programma 'Buitengebied in Balans' richtten we een Raad van Inspiratie op: een groep van 13 mensen die betrokken zijn bij het buitengebied. Waaronder agrariërs, inwoners en leden van natuurinstanties. Deze raad schetste tijdens een aantal bijeenkomsten een toekomstbeeld en stelde een bijbehorende agenda op voor het gebied. Het advies van de raad was onder andere om platforms op te richten, waarin de partijen die een rol spelen in het buitengebied, samenwerken. Die platforms moeten zich buigen over oplossingen, kansen, acties en initiatieven rondom de belangrijke thema's voor Nederweert. Dik een jaar geleden hebben we bijvoorbeeld een platform voor gezonde veehouderij opgericht. Binnen dat platform gaan boeren, burgers en andere belanghebbenden de discussie met elkaar aan. Zij komen zo'n 4 keer per jaar samen om te bespreken wat er speelt. Er zit ook iemand van de gemeente bij, maar dat is voornamelijk om te luisteren. De gemeente bepaalt niet de agenda. Wel nodigen we experts uit, die iets kunnen vertellen over een actueel onderwerp. Bijvoorbeeld over gezondheid en landbouw.'
Boeren met een gezicht
Rick: 'Uit het platform zijn verschillende andere initiatieven ontstaan. Zo hebben 30 agrariërs een club opgericht. Deze boeren willen aan buurtbewoners laten zien hoe het eraan toe gaat in hun bedrijf. Veel mensen weten niet goed wat intensieve veehouderij bijvoorbeeld is en vinden het daardoor 'eng'. Ze keren zich ertegen. Door deze groep krijgen mensen meer inzicht in wat er speelt binnen de agrarische sector. Ze zien dat dit ook 'gewoon' ondernemers zijn die hard werken voor hun boterham. Door de dialoog ontstaat er meer wederzijds begrip.'
Voortdurend in gesprek
Petra: 'Het meest trots ben ik op het feit dat we kunnen aantonen dat er ondanks tegengestelde belangen en meningen voortdurend een gesprek gaande is binnen deze gemeente. Hoewel partijen het lang niet altijd met elkaar eens zijn, hebben zij wel begrip voor elkaar. Daarmee kom je al een heel eind. Als je als inwoner alleen maar op de koppen in de media afgaat, heeft dat een heel ander effect. Dat creëert angst.'
Richtlijn voor een dialoog
Rick: 'We proberen ook op andere manieren participatie toe te passen. Als een agrariër een vergunning wil aanvragen, geven we een richtlijn mee. Dat is een simpel A4-tje met tips en suggesties voor hoe je het beste een dialoog met omwonenden kunt organiseren. Eén-op-één, maar ook in groepsverband. Het is nog geen verplichting, maar er wordt steeds meer gebruik van gemaakt.'
Van onderaf organiseren
Rick: 'We hebben geleerd dat het goed werkt om een kwestie van onderaf op te pakken, samen met de mensen die het betreft. Dat proberen we zo veel mogelijk te doen. Begin daar liever vandaag mee dan morgen. Mensen voelen zich dan meer gehoord en betrokken bij een kwestie. De richtlijnen komen daarna vanzelf. We zijn in gemeenteland gewend om eerst een visie te schrijven en dan pas aan de slag te gaan, maar probeer het eens andersom.'
