Participatie bij peilbesluit Boskoop

Het Hoogheemraadschap van Rijnland verbetert het watersysteem in De Wijk, bij Boskoop. Daarmee zorgt de waterbeheerder dat het gebied is opgewassen tegen de steeds hevigere regenbuien en andere gevolgen van klimaatverandering.

Nog niet zo lang geleden legde het hoogheemraadschap een peilbesluit pas aan belanghebbenden voor als het zo goed als af was. Bij het verbeteren van het watersysteem in De Wijk ging het anders: bewoners, boeren, siertelers, natuurorganisaties, gemeenten en andere belanghebbenden waren vanaf het begin betrokken. In 2017 werd het peilbesluit formeel vastgesteld. Marieke Desmense van het Hoogheemraadschap van Rijnland is als omgevingsmanager nauw betrokken bij het project. Zij gaat erover in gesprek met dagelijks bestuurder van het hoogheemraadschap Jeroen Haan die deze werkwijze aanmoedigt.

Botsende belangen geen probleem

Marieke: 'De percelen in De Wijk zijn van 35 verschillende eigenaren. Ieder heeft een eigen belang. Boeren willen het waterpeil naar beneden. Terwijl siertelers en huiseigenaren het juist hoog willen houden. De belangen komen dus zeker niet altijd overeen. Het was voor mij dan ook een verrassing dat een aantal grondeigenaren aangaf dat ze er samen wel uit zouden komen. En vervolgens ook de anderen instemden met ons voorstel om met z'n allen een nieuw peilbesluit voor dit gebied op te stellen.'

'Uiteindelijk besloten 25 van de 35 eigenaren actief mee te denken over dit besluit. Dat was in 2016. Een jaar daarna stelde de Verenigde Vergadering het peilbesluit formeel vast. Op dit moment worden de werkzaamheden uitgevoerd. Het hele proces is dus best snel gegaan, daar ben ik trots op.'

Als je een plan hebt, kun je afwijken

Marieke: 'Vanuit Rijnland organiseerden we vier bijeenkomsten. Om ons voor te bereiden, hadden we alle informatie uit zo'n zestig eerdere gesprekken met belanghebbenden van de afgelopen tien jaar verzameld. Die informatie vormde de rode draad van de vier bijeenkomsten. Tijdens de eerste deelden en onderbouwden de eigenaren en andere belanghebbenden wat voor hen belangrijk was.'

'Tijdens de tweede bijeenkomst zochten we naar oplossingsrichtingen. Bij de derde bijeenkomst bespraken we deze oplossingsrichtingen. De vierde keer dat we bij elkaar kwamen, tekenden we een intentieovereenkomst. Het grappige was dat, hoewel we een goed uitgedacht plan hadden, elke avond toch net anders liep dan gepland. En dat was niet erg. Juist als je je goed voorbereidt is er ruimte om af te wijken.'

Luisteren helpt

Jeroen: 'Alleen al door samen in één ruimte te zitten, elkaar uit te leggen waarom er bepaalde belangen spelen en écht naar elkaar te luisteren, te praten, ontstaat er begrip voor elkaars situatie. Dat ging bijvoorbeeld zo: 'Ik begrijp dat jij dit wilt, maar dat is heel nadelig voor mij. Zullen we samen naar een alternatief zoeken dat voor ons beiden goed uitvalt?' Hoewel dat eigenlijk heel simpel is, is het zeker nog niet vanzelfsprekend. Mooi dat het in dit geval zo goed heeft uitgepakt. Niet iedereen staat ervoor open. Onlangs stelden we eenzelfde aanpak voor in een ander gebied, maar daar kregen we nauwelijks gehoor.'

Bestuur andere rol

Marieke: 'Het bestuur had bij dit project een andere rol dan gewend. Het gaf de taak van de inhoudelijke afweging aan de eigenaren. Ik heb van dit project geleerd dat we daarover nog eerder het gesprek hadden moeten aangaan. Al ging het in dit geval ook heel goed omdat ook het bestuur enthousiast was om deze werkwijze uit te proberen en zich daarom heel flexibel heeft opgesteld.' Jeroen: 'En als bestuur is het slim om van tevoren goed na te denken over hoe je invulling geeft aan je nieuwe rol. Je kunt bijvoorbeeld van tevoren bepaalde kaders schetsen en alles wat daarbinnen past goedkeuren. Volgens mij moet je verder terughoudend zijn om wat van de inhoud van een plan te vinden.'

Marieke: 'Aan een kader hebben mensen inderdaad wel behoefte. Het is bijvoorbeeld fijn als je van te voren weet wat activiteiten mogen kosten. Het is wel belangrijk dat het bestuur duidelijk maakt waarom ze bepaalde kaders stelt. Soms spelen er belangen waar niet iedereen van weet.'