Samen leren van het projectbesluit: praktijkmiddag brengt overheden dichter bij elkaar

Samen slimmer worden

Het projectbesluit is een instrument onder de Omgevingswet dat complexe projecten met publiek belang in de fysieke leefomgeving mogelijk maakt. Bevoegd gezag hiervoor kunnen waterschappen, provincies en het Rijk zijn. De praktijkmiddag bood ruimte voor kennisdeling tussen partijen die al ervaring hebben met het instrument en partijen die aan de vooravond staan van een projectbesluit.

Na een plenaire start door dagvoorzitter Nicoline van den Heuvel gingen deelnemers uiteen in deelsessies. Daarin stonden drie praktijkcasussen centraal: de dijkversterking en gebiedsontwikkeling Grebbedijk (waterschap), Windpark Echteld (provincie) en CO2-infrastructuur Aramis (Rijk). Daarnaast was er gelegenheid voor juridische verdieping in een vragenuurtje (ministerie VRO) en uitleg over de digitale standaard (STOP/TPOD) door Geonovum.

Dilemma's uit de praktijk

De casus Grebbedijk liet zien hoe het combineren van meerdere doelen (waterveiligheid, natuur, recreatie) leidt tot complexe besluitvorming. Helderheid over taken en rollen in de samenwerking, focus op de te nemen besluiten en flexibiliteit in het ontwerp bleken essentieel. Provincie Gelderland deelde lessen over het opstellen van een integraal projectbesluit en het betrekken van gemeenten. En het ministerie van Klimaat en Groene Groei lichtte toe hoe het bij Aramis omging met de wijziging van het omgevingsplan, de samenwerking met private initiatiefnemers en hoe het gelukt is om het ontwerp-projectbesluit in 1 jaar te schrijven en ter inzage te leggen.

Vragen, verdieping en digitale standaarden

In het juridische vragenuurtje met Saskia van Holten (VRO) kwamen vragen aan bod over overgangsrecht, bevoegd gezag, inwerkingtreding en instrumentkeuze. Bij de sessie van Geonovum kregen deelnemers inzicht in hoe het projectbesluit technisch wordt vertaald naar het DSO, inclusief annotaties, tijdelijk regelingdeel omgevingsplan en meervoudig bronhouderschap.

Tien tips uit de praktijk

De middag leverde een schat aan inzichten op. Een selectie van tips die deelnemers meenemen:

1. Wees transparant in de kennisgeving van het voornemen, zeker bij projecten met een voorgeschiedenis.
2. Zorg voor vroegtijdige afstemming tussen betrokken bestuurslagen en werk aan onderling vertrouwen door iedereen tijdig en regelmatig mee te nemen.
3. Maak duidelijke werkafspraken over rolverdeling, zeker bij coördinatie van besluiten.
4. Kies bewust tussen een integraal projectbesluit of het coördineren van besluiten.
5. Houd de wijziging van het omgevingsplan zo eenvoudig mogelijk.
6. Neem flexibiliteit expliciet op in het projectbesluit, met duidelijke randvoorwaarden. En doe dat tijdig, direct na de verkenning!
7. Benoem en annoteer omgevingsplanregels zorgvuldig in het DSO.
8. Maak een besluitvormingsstrategie en actualiseer deze gedurende het proces.
9. Zorg voor heldere communicatie naar burgers en belanghebbenden.
10. Houd rekening met juridische en technische eisen bij publicatie van besluiten.

Positieve reacties en vervolg

De praktijkmiddag is positief ontvangen. Deelnemers waardeerden vooral het leren van elkaar en de open uitwisseling. 'Fijn om in een middag zoveel praktijk ervaring bij elkaar te zien komen,' aldus één van hen. Een ander noemde het 'een waardevolle blik in de keuken van andere overheden'.

Via het Netwerk Omgevingsplan van de VNG en toekomstige bijeenkomsten blijft het programma inzetten op kennisdeling over het projectbesluit. De community groeit: samen leren, samen beter.