Dan doen we het toch zelf
Dwars door de Brabantse dorpen Sterksel en Maarheeze rijden dagelijks honderden vrachtwagens, van en naar een groot bedrijventerrein. En dat worden er alleen maar meer door de toenemende bedrijvigheid. Samen besloten de dorpsraden van Sterksel en Maarheeze eind 2011 om in actie te komen. Ze zetten het burgerinitiatief 'Samen mee naar de A2' op. Nu, 6 jaar later, ligt er eindelijk een plan voor een nieuwe ontsluitingsweg naar de op- en afrit van de A2.
Je kunt het niet alleen
Direct aan het begin van het project zijn we gestart met gesprekken met de gemeenten Heeze-Leende en Cranendonck, de beheerder van het bedrijventerrein en een nabijgelegen varkensbedrijf. Daarbij werden we ondersteund door Pieter Rozema en Gerard Peeters van de Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM). Zij begeleiden burgerinitiatieven, van idee tot de uitvoering.
Wennen aan burgerplanvorming
Gemeenten en dorpsraden moeten alle twee wennen aan burgerplanvorming, waarbij burgers zich mengen in het speelveld tussen wethouders en gemeenteraad. Het is voor beiden moeilijk. Gemeenten moeten tijdelijk de regie uit handen geven. En wij hebben minder vakkennis en stellen daardoor soms domme vragen.
Domme vragen?
Wij moesten aan de achterban goed uit kunnen leggen hoe het proces verliep. Daarvoor moet je het zelf goed begrijpen en goed doorvragen. Voor ons werd het gebrek aan kennis juist ook onze kracht. We werden gedwongen om snel kennis op te bouwen en ons netwerk te gebruiken. Pieter adviseerde ons bijvoorbeeld om duidelijke uitgangspunten en randvoorwaarden op te stellen. Zo moet de oplossing van ons probleem geen toename van vrachtverkeer in omliggende kernen veroorzaken. Dankzij die randvoorwaarden hadden we een stevige basis, een been om op te staan. Ook hebben we ons lokale netwerk ingeschakeld. Toen stonden we toch echt te kijken van hoeveel kennis je samen als dorpen in huis hebt, bijvoorbeeld van de omgeving. Onze boeren weten heel veel over agrarisch verkeer.
T-variant
Welke oplossing moest er nu komen voor deze probleemroute? Dat het verkeer omgeleid moest worden via een nieuwe weg, was al snel duidelijk. In meerdere bijeenkomsten gingen we met alle partijen om tafel. Ontwerp- en consultancybureau Arcadis werkte verschillende ontsluitingsvarianten uit. Belangrijk was natuurlijk oog voor de leefbaarheid en voor de impact op de omgeving. De T-variant bleek uiteindelijk de beste keuze voor alle belanghebbenden. Daarmee wordt het vrachtverkeer vanaf het bedrijventerrein om de kernen van Maarheeze en Sterksel naar de A2 geleid.
Omgaan met tegenstrijdige belangen
Ook al zijn we maar kleine dorpen, er zijn toch veel belanghebbenden in dit project. Zo liggen er 140 huizen langs de huidige route. De nieuwe route gaat 'slechts' langs 7 huizen, maar dat maakt de overlast voor de aanwonenden natuurlijk niet minder. Om die reden hebben we ook heel veel tijd besteed aan de leefbaarheid in de omgeving van de nieuwe route. Uiteindelijk wil je natuurlijk de beste optie voor álle inwoners. Zo lang er nog niets op papier staat, vindt iedereen het wel goed. Maar toen er concrete tekeningen lagen, kwam er meer weerstand. Wij hebben daarom veel energie gestoken in gesprekken met omwonenden en vaak informatieavonden georganiseerd.
Leerervaringen: ken je rol
Je moet de rollen goed voor ogen hebben. Burgerinitiatief of niet, de gemeenteraad beslist uiteindelijk. Het enige wat wij konden doen, was consequent aan ons plan vasthouden en ieder jaar met een goed verhaal langs de gemeenteraden gaan. Dat was stap voor stap iedere keer een succes. Je moet informatie bieden, en niet meer dan dat. Ook kies je nooit een politieke kant. Als dorpsraad ben je ook geen overheid, dus het is de gemeenteraad die uiteindelijk beslist.
Tip: vraag om versterking
Zonder de KNHM hadden we het niet gered. Zoek samenwerking met mensen die er verstand van hebben. Dat heeft ons enorm geholpen. Desondanks zijn we nu al 6 jaar bezig, in plaats van de geplande 2 jaar. Toch gaan we door. Als je eenmaal begint, kun je niet meer terug. De dorpsbewoners rekenen op ons.
