Nieuwe manier van werken
De Omgevingswet, die op 1 januari 2021 ingaat, brengt een nieuwe manier van werken en denken met zich mee. Veel organisaties zijn zich hier ondertussen van bewust en weten dat zij hun medewerkers hierop moeten voorbereiden. Dat gebeurt in veel gevallen met bijeenkomsten en trainingen. Het Regionaal Platform Omgevingswet Groningen heeft daar een krachtig regionaal alternatief voor bedacht.
'De gedachte achter onze aanpak is dat we basistrainingen organiseren als regionaal platform. Onze trainers zijn opgeleid door het programma Aan de Slag van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Zij zijn dus afkomstig van verschillende ketenpartners en we proberen altijd 4-6 verschillende organisaties vertegenwoordigd te hebben in cursusgroepen.'
Dat heeft volgens Somsen verschillende voordelen. 'Het draait bij de Omgevingswet natuurlijk ook om een goede samenwerking en om integratie. Dat brengen we door de afvaardiging uit verschillende organisaties al in de praktijk in die basiscursus. Daarnaast zijn de mensen met wie je in de cursus zit, inclusief de trainer, de regionale collega's waarmee je wellicht in het kader van de Omgevingswet ook weer mee te maken zult krijgen. Het werkt dus ook enorm goed als netwerkgelegenheid.'
Training leert deelnemers ook kijken naar samenhang organisaties
De trainingen worden in de regio aangeboden. De trainers zijn dus medewerkers van de betrokken organisaties. Daarom zijn er geen kosten verbonden aan de trainers of de locatie en de reistijd is beperkt. 'We vinden het belangrijk dat medewerkers zich voorbereiden op de Omgevingswet. Op deze manier verlagen we de drempel voor deelname. Deelnemers leren niet alleen de basis van de wet, maar worden zich door de training ook beter bewust van de rol van hun organisatie in samenhang.'
Er hebben al meer dan 350 mensen deelgenomen. De trainingen zijn zo populair, dat er ook gekeken wordt naar meer specialistische, verdiepende cursussen.
'Een trainer van de basiscursus kan dan bijvoorbeeld samen met een specialist die al ervaring heeft met het opstellen van een omgevingsplan, een stuk meer de diepte in gaan. Zo leer je van de ervaringen van de ander, als je er de tijd voor neemt en een dag uittrekt voor zo'n verdiepingscursus.'
Trainingen leiden tot nieuwe, sterkere banden
Somsen merkt nu al dat de trainingen en andere bijeenkomsten van het RPOG leiden tot nieuwe en sterkere banden. 'Sommige gemeenten in de regio zijn al een paar stappen verder met de Omgevingswet dan anderen. Als zulke gemeenten elkaar treffen op een bijeenkomst, dan leidt dat vaker tot vervolgafspraken. ‘Ik zou toch weleens wat meer willen horen over hoe júllie dat nou hebben aangepakt'.'
Het besef van urgentie neemt toe
De trainingen schetsen de basis van de Omgevingswet. Voor sommige deelnemers is het wel even schrikken wat er op ze afkomt. 'We sluiten de trainingen altijd af met een paar evaluatievragen. Daarin komt naar voren dat het besef van urgentie is toegenomen. Het goede daarvan is dat de deelnemers dit ook terugkoppelen aan hun leidinggevende. Daardoor groeit binnen een hele organisatie het besef dat je je moet voorbereiden op een nieuwe werkwijze', aldus Somsen.
Houding en gedrag medewerkers cruciaal bij grote veranderingen
Het RPOG organiseert buiten de trainingen ook andere bijeenkomsten. Onder andere voor HR-medewerkers. 'Houding en gedrag zijn cruciaal bij dit soort grote veranderingen. En hoe neem je nu je medewerkers op een goede manier aan de hand, waardoor ze inzien dat het belangrijk is om de nieuwe manier van werken volgens de Omgevingswet te omarmen? Tijdens onze voorlaatste bijeenkomst was er een spreker van het A&O-fonds van de waterschappen die een routekaart had ontwikkeld voor die veranderopgave.'
Daarnaast hebben de ketenpartners gezamenlijk een Omgevingsspel gespeeld. En is er een organisatieontwikkelprogramma gericht op primaire managementlagen.
Het RPOG kent drie werkgroepen:
- Beleid & Instrumenten
- Opleidingen/HRM en
- Werkprocessen & Informatievoorziening
Bijeenkomsten waar men echt aan de slag gaat met de middelen en de toepassing, vallen onder de eerste werkgroep. Organisatieveranderingen komen aan bod bij de bijeenkomst van Opleidingen/HRM. De onlangs samengevoegde werkgroep Werkprocessen & Informatievoorziening zoomt in op hoe de uitvoering er straks uit gaat zien en wat daarvoor nodig is. Hierbij staan de samenwerking en gemeenschappelijkheid voorop. Somsen: 'De trainers komen van zeven verschillende organisaties, de trainingen worden gegeven op meer dan tien locaties en er doen mensen van alle 19 ketenpartners aan mee.'
Op regionaal niveau kijken naar eenduidigheid loont
Die samenwerking is volgens Somsen nog niet overal zo vanzelfsprekend. 'Het is best lastig om tot gezamenlijke kaders en afspraken te komen. Immers, het heeft nogal wat consequenties wanneer je in regionaal verband afspraken maakt over lokale aangelegenheden. En dat hoeft ook niet in alle gevallen. Zo zal men de bruidsschatregels in Stadskanaal vast anders duiden dan in de stad Groningen.'
'Maar in veel gevallen betekent het veel extra werk als ieder bevoegd gezag eigen invulling geeft aan de regels. Dus op regionaal niveau kijken naar meer eenduidigheid loont zeker de moeite.'
Begin op tijd met voorbereiding Omgevingswet
Somsen is trots op hoe hij met de andere projectleiders en programmamanagers van de ketenpartners in het RPOG medewerkers, bestuurders en leidinggevenden voorbereidt op de Omgevingswet. Hij raadt organisaties aan de voorbereiding op de Omgevingswet wel goed en tijdig te organiseren.
'Vaak is dit soort samenwerkingen gebaseerd op de energie en 'drive' van een paar mensen. Dat is prima, maar op enig moment neemt het aantal activiteiten zo toe dat het je boven het hoofd groeit. Zorg dus dat je tijdig nadenkt en geld reserveert om belangrijke transities, zoals de invoering van de Omgevingswet, organisatiebreed voor te bereiden.'
