Windpark Spuisluis

Het idee voor een windpark

In de gemeente Velsen waait het veel en hard. De gemeente wil graag energieneutraal zijn. Inzetten op windenergie is daarom een logische keuze. De gemeente vroeg Dick Spiering in 2007 om de mogelijkheden voor een windpark in de regio IJmond te onderzoeken. Samen met een lokale ondernemer richtte hij Windpark IJmond op. Sinds 2012 is Eneco partner in het project, en sinds 2014 is Anne Melchers de ontwikkelaar voor dit windpark. Zij werkt intensief samen met Windpark IJmond en stakeholders uit de omgeving, waaronder een werkgroep van betrokken bewoners. De zes windmolens zijn gepland op de strekdam ten Noorden van het Spuigemaal, boven IJmuiden en langs het Noordzeekanaal.

Omgeving betrekken

Op de eerste informatieavond van de provincie Noord-Holland over het nieuwe windbeleid was geen enkele burger aanwezig. Dan kun je natuurlijk denken: 'Fijn, dan hebben we ook geen gedoe'. Maar bij navraag bleek het niet duidelijk gecommuniceerd. Ik wilde de omgeving toch graag in een vroeg stadium betrekken. Dat er vragen en zorgen zijn, is namelijk logisch. Bovendien kunnen wij via de omwonenden en omliggende bedrijven het gebied beter leren kennen. Op eigen initiatief gingen Dick en ik langs bij verschillende wijkplatformen. Dit zijn groepen burgers die per wijk nauw betrokken zijn bij de gemeente.

Vroeg aanhaken

Mijn boodschap aan de bewoners was: dit is het nieuwe windbeleid van de provincie Noord-Holland. En dit is relevant voor jullie, omdat wij een plan voor een windpark in jullie omgeving hebben. Ik sloot af met de vraag: hoe willen jullie hierbij betrokken worden? Hoe eerder in het proces je aanhaakt, hoe meer invloed je hebt. Op papier heb je namelijk in de zienswijzefase voor een vergunning nog veel invloed, maar uit ervaring weet ik dat je dan slechts beperkt zaken kunt veranderen. De onderzoeken zijn al gedaan en in die termijn moet je wel echt met een nieuw argument komen om iets te veranderen. In de voorfase kun je veel meer beïnvloeden.

Werkgroep denkt mee

Het antwoord van de groep bewoners was om een werkgroep te vormen van 7 omwonenden en 1 ambtenaar. De werkgroep werd geïnformeerd over het ontwikkelproces. Daarnaast hadden de werkgroepleden ook direct invloed. Ze droegen onderzoeksonderwerpen aan (beïnvloeding van de luchtkwaliteit) en bepaalden samen met ons de onderzoeksvraag voor de studies die zij relevant vonden. Ook mochten ze voor die studies bureaus aandragen, werden betrokken in de selectie van de partijen en lazen mee met conceptversies van studies. Als initiatiefnemer ben je afhankelijk van burgers die ergens vrijwillig tijd in willen steken. Degenen die er echt belang bij hebben zijn de 'tegenstanders'. Met de werkgroep heb ik, ondanks dat we niet allemaal hetzelfde over het windpark dachten, een goede band opgebouwd. Doordat er bezorgde bewoners aan tafel zitten, krijg je een goed beeld van de bezwaren en kun je daar iets mee in het ontwikkelproces. Ook hebben we de lokale energiecoöperatie Energiek Velsen, Rijkswaterstaat en de bedrijven naast het windpark actief betrokken.

Ophef over krantenberichtje

Ook de samenwerking met overheden is belangrijk in een proces als dit. Een ambtenaar van de Omgevingsdienst IJmond was erg betrokken. Zij was onderdeel van de werkgroep en sprak daar ook namens de gemeente Velsen. De provincie moest nog wel wennen aan omgevingsparticipatie. Toen er in de lokale krant een kort berichtje over onze plannen verscheen, stuurde een woordvoerder van de provincie een brief waaruit irritatie sprak. De ambtenaar van de provincie vond het niet prettig dat wij de omgeving gingen 'wakker schudden' door aan te geven dat ze nu zienswijzen konden indienen op het beleid. Het plan voor het windpark was toch nog niet concreet? Aan de andere kant heeft de provincie juist ook de omgeving opgezocht door 2 keer een bijeenkomst te organiseren over het initiatief windpark Spuisluis.

Spannende periode

De aanvraag ontwerpvergunning is inmiddels ingediend. Vanaf 23 maart 2017 is de zienswijze periode aangebroken, daar zitten we nu in. Van de bewoners verwacht ik geen nieuwe bezwaren. Hun grootste zorg is dat de leefomgeving door de veelheid van activiteiten teveel belast wordt. In de nieuwe Omgevingswet zou dit een afweging zijn bij het maken van een omgevingsplan. Maar nu merk ik hierin de beperking van het huidige systeem: bij een vergunning kijk je alleen naar het windpark. Er zijn nog genoeg vraagstukken in het project. Zo wordt er bijvoorbeeld nog onderzocht wat er met een aantal woonboten gaat gebeuren. Die liggen nu al decennia zonder woonvergunning in het gebied. Ze zijn daar niet bestemd, hoewel ze daar zelf anders over denken. Verder moet het windpark veilig genoeg zijn voor de omliggende bedrijven. Tata Steel heeft eigen veiligheidseisen en risicoberekeningen, we voeren gesprekken om daar meer inzicht in te geven.

Toch best gezellig

Wat me verraste in dit project, is dat het contact tussen mij en de leden van de werkgroep altijd prettig was. We hebben soms totaal andere standpunten, maar het is ook gezellig. In een project als dit leer je elkaar goed kennen. Er zijn ook tegenstanders die mij niet willen spreken. Bijvoorbeeld omdat ze niet beïnvloed willen worden. Maar het aanbod om bij ze langs te komen, naar hun bezwaren te luisteren en meer over het project te vertellen, dat blijft op ieder moment staan.

Niet bang voor weerstand

Mijn tip is daarom: zoek altijd de omgeving op. Vertel je verhaal. Door eerlijk en transparant te zijn, kun je vertrouwen winnen. Weerstand is er vroeg of laat toch bij grote veranderingen. Het is niet gek dat mensen geen windpark in hun omgeving willen. Het heeft immers impact. Blijf het gesprek hierover aangaan. Daar hoef je niet bang voor te zijn. Je kunt er ook van leren.