Gezamenlijke Hoofdroute 2024
In 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Het is zaak deze wet op een zorgvuldige en verantwoorde manier in te voeren. Omdat de wet later in werking treedt dan oorspronkelijk beoogd, hebben alle partijen die bij de implementatie van de wet betrokken zijn, samen een nieuwe roadmap opgesteld: Hoofdroute 2024.

Toelichting op de mijlpalen in de laan Interbestuurlijk
Nr. |
Spoor |
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|---|---|
1-3 |
IKT |
IKT 4/5/6 rapportage vastgesteld |
Het doel van het Indringend Ketentesten (IKT) is om kort-cyclisch vast te stellen hoe de gehele keten van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) (centraal en decentraal) technisch werkt en wat daarin verbetering behoeft. Dit gebeurt op basis van de minimale vereisten voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet. IKT is onderdeel van de opvolging van de adviezen van AcICT. De IKT-testen vinden per kwartaal plaats en leiden tot aanbevelingen richting de betreffende partijen om hun onderdeel in de ketens te verbeteren. |
5-6 |
Bedrijfsleven |
Eerste en tweede evaluatie Bedrijfsleven-Minister over voortgang opvolging mkb-toets |
Met het bedrijfsleven zijn afspraken gemaakt over het vervolg op de mkb-toets. In juni en oktober 2023 wordt de stand van zaken met het bedrijfsleven geëvalueerd, de voortgang van de realisatie van de verdiepende vragenbomen, de voortgang van de afhandeling van de bevindingenlijst en de voortgang op de ondersteuning bij de voorlichting aan brancheorganisaties. Op basis van de evaluatie kan de inzet opgeschaald worden. |
7 |
Bedrijfsleven |
Verdiepende vragenbomen opgeleverd |
1 januari 2024 is een extra filtering (door middel van verdiepende vragenbomen) gerealiseerd voor 129 milieubelastende activiteiten. |
8 |
Communicatie |
Start online publiekscampagne |
Op 1 oktober 2023 start online de publiekscampagne namens het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). De totale campagne bestaat uit drie delen: een algemeen landelijk deel, een deel gericht op het bedrijfsleven en een deel dat is ingericht om lokaal informatie te geven, op initiatiefnemersniveau, door de decentrale overheden. |
9 |
TAM |
Test TAM Omgevingsverordening STOP-TPOD, TAM Instructie en TAM Reactieve interventie in IKT 5 |
Indien een bevoegd gezag nog niet kan voldoen aan een minimumeis, wordt een tijdelijk alternatief geboden. Met de tijdelijke alternatieve maatregel (TAM) Omgevingsverordening kunnen provincies de omgevingsverordening publiceren, ook als de verordening technisch niet voldoet aan de nieuwe standaard. Met de TAM Reactieve interventie bestaat de mogelijkheid om het instrument van interventie van de provincies in het DSO te zetten, ook als het technisch niet voldoet aan de nieuwe standaard. Indien een bevoegd gezag nog niet kan voldoen aan een minimumeis voor het aanleveren van informatie volgens de voorgeschreven standaarden en processen, wordt een tijdelijk alternatief geboden. De TAM Instructie zorgt ervoor dat provincies het instrument instructie kunnen inzetten, óók als het besluit technisch niet voldoet aan de nieuwe standaard. Deze drie tijdelijke alternatieve maatregelen (TAM) worden in het Indringend-Ketentesten-proces getest, in IKT 5. |
10-11 |
TAM |
TAM Projectbesluit gereed en Test TAM Projectbesluit afgerond in IKT 5 |
De TAM Projectbesluit zorgt ervoor dat provincies en waterschappen het projectbesluit kunnen publiceren, óók als het besluit technisch niet voldoet aan de nieuwe standaard. |
12 |
Financiën |
Geactualiseerd Integraal Financieel Beeld Omgevingswet |
In 2021 is het Integraal Financieel Beeld (IFB) Omgevingswet van de financiële effecten van de invoering van de Omgevingswet vastgesteld, inclusief dekking. Dit beeld is nu (op onderdelen) geactualiseerd. |
13 |
Financiën |
Meerjarige financiële afspraken beheer en doorontwikkeling van het DSO vastgesteld |
Op 1 juli 2023 zijn meerjarige financiële afspraken gemaakt over het beheer en de doorontwikkeling van het DSO na inwerkingtreding (IWT) van de Omgevingswet. |
14 |
Financiën |
Bestuurlijk gesprek over (beheerakkoord) governance, beheer en doorontwikkeling afgerond |
Met deze mijlpaal worden bestuurlijk de governance, beheer en doorontwikkeling vastgesteld. De basis ligt – in het vervolg op het VKA-rapport Evaluatie beheer Digitaal Stelsel Omgevingswet. Beter zicht op uitvoering – in het verwerken van leerervaringen met de huidige governance. |
15 |
Calamiteiten-management |
Calamiteiten-management volledig operationeel |
Op 1 oktober 2023 is het calamiteitenmanagement volledig operationeel. In januari 2023 is de eerste versie van het calamiteitenplan DSO-LV vastgesteld. Dit document wordt periodiek geüpdatet aan de hand van onder meer de resultaten van de calamiteitenoefeningen die worden uitgevoerd. |
16 |
Serviceketen |
Versterkte landelijke serviceketen operationeel |
De verwachting is dat het aantal vragen na IWT toe zal nemen over de werking van de wet, het digitale loket en (digitale) vragen bij aanvragen voor vergunningen en plannen. Om deze toenemende vraag netjes af te handelen, worden serviceprocessen aangepast en professionals geïnformeerd en opgeleid. Ook worden afspraken tussen verschillende organisatie gemaakt waar ze er nog niet zijn en wordt een monitoringsmethodiek en monitoringsysteem ingericht. |
17 |
Serviceketen |
Verhoogde dijkbewaking operationeel |
Rondom het moment van de inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt niet alleen een toename van het aantal vragen verwacht, maar een extra piek aan vragen. Met het realiseren van deze mijlpaal zijn alle organisatorische voorbereidingen getroffen om die piek op te vangen. Bij zowel de landelijke organisaties, het programma Aan de slag met de Omgevingswet als bij alle overheden, met name waar het gaat om het beschikbaar hebben van voldoende (extra) capaciteit. Op basis van de ervaringen wordt in het voorjaar van 2024 geëvalueerd wat naar de reguliere inrichting van de serviceketen kan en welke extra inzet wordt doorgezet. |

Toelichting op de mijlpalen in de laan Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties/Ruimte & Leefomgeving/Serviceteam Rijk (BZK/R&L/STR)
Nr. |
Spoor |
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|---|---|
1 |
AMvB’s en regelingen |
Laden juridische regels AMvB’s, Omgevingsregeling conform IWT-KB op PROD |
Tussen 1 juli en 1 augustus 2023 wordt de regelgeving – algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) van regelingen - technisch geladen in de productieomgeving van het DSO. |
2 |
AMvB’s en regelingen |
Laden JR en TR bruidsschat op PROD |
Tussen 1 juli en 1 augustus 2023 worden juridische regels en de toepasbare regels van de bruidsschat in de productieomgeving van het DSO geladen. |
3 |
Toepasbare regels |
Toepasbare regels die gereed zijn, laden op PROD |
Op 1 oktober 2023 zijn de toepasbare regels geladen op de productieomgeving van het DSO. |
4 |
AMvB’s en regelingen |
Laden juridische regels AMvB’s en Omgevingsregeling conform IWT KB van 1/10 op PROD |
De wijzigingen in de AMvB’s en de regelingen van de Omgevingswet die tussen 1 april (datum slaan inwerkingtredings-Koninklijk Besluit) en 1 oktober 2023 worden gepubliceerd, worden in de eerste helft van december 2023 op de productieomgeving van het DSO geladen. |
5 |
Toepasbare regels |
Laden laatste TR die nog geraakt zijn door wijziging juridische regels van KB 1/10 |
Tussen half november en half december 2023 worden toepasbare regels (TR), die bij mijlpaal 3 nog aan verandering onderhevig zijn geweest, geladen in het DSO. |

Toelichting op de mijlpalen in de laan DSO-LV PRE
Nr. |
Spoor |
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|---|---|
1 |
Generiek |
Functionaliteit tijdreizen |
Op 1 juli 2023 zijn aanpassingen in de functionaliteit tijdreizen in het DSO gerealiseerd. Dit conform afspraken met de Raad van State. |
2 |
Generiek |
Integraal mastertestplan |
Dit plan geeft inzicht in alle centrale en decentrale testactiviteiten die worden uitgevoerd. Het geeft bovendien inzicht in welke onderdelen in de ketens nog niet afdoende door testactiviteiten zijn afgedekt. Ook geeft het antwoord op de vraag waar testactiviteiten kunnen worden geoptimaliseerd. |

Toelichting op de mijlpalen in de laan DSO-LV PROD
Nr. |
Spoor |
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|---|---|
1 |
VTH |
Checken, aanvragen en melden via loket vrijgegeven in productie |
Vanaf 1 januari 2024 gaat het Omgevingsloket open en kunnen er aanvragen of meldingen – definitief – worden gedaan. De aansluiting in de productieomgeving van het DSO op het Omgevingsloket wordt van tevoren geregeld. Dit zodat vanaf 1 januari 2024 de aanvragen via het Omgevingsloket binnenkomen. |
2 |
VTH |
Ontvangen aanvragen en meldingen via services vrijgegeven in productie |
Vanaf 1 januari 2024 is de aansluiting van de systemen geregeld zodat zij aanvragen en meldingen kunnen ontvangen op basis van het zogenaamde STAM-koppelvlak. |
3 |
Integrale ketentestomgeving voor leveranciers |
Plan van aanpak 1 juli 2023 gereed. |

Toelichting op de mijlpalen in de laan Software
Nr. |
Spoor |
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|---|---|
1 |
Planvorming |
Plansoftware gereed voor oefenen, inclusief basischeck en ondersteunen werkproces |
Met behulp van decentrale plansoftware van bevoegde gezagen kunnen omgevingsdocumenten zoals omgevingsplannen worden opgesteld die vervolgens via de landelijke voorziening van het DSO (DSO-LV) beschikbaar worden gesteld. Deze commerciële plansoftware moet de bevoegd gezagen de benodigde functionaliteiten bieden voor hun werk- en planprocessen. Bevoegde gezagen maken hierover zelf tijdige afspraken met leveranciers. Vanuit het gezamenlijk programma worden basischecks uitgevoerd op de door leveranciers aangeboden software om te bezien of deze voldoet aan de gestelde eisen en standaarden om aan te sluiten op de landelijke voorziening van het DSO. |

Toelichting op de mijlpalen in de laan Rijk
Nr. |
Spoor |
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|---|---|
1 |
VTH |
Werkende aansluiting PROD STAM |
Het behandelsysteem van rijkspartijen is in staat vergunningaanvragen en meldingen via Digikoppeling te ontvangen. |
2 |
VTH |
Samenwerkingskader (extern) in concept opgesteld |
Alle rijkspartijen hebben infographics gemaakt die in de regio zijn gedeeld en besproken met andere overheden. Het gaat dan over bij welke onderwerpen in de keten het Rijk samen wil werken bij vooroverleg, vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Zie ook: Ministeries en uitvoeringsdiensten in de VTH-keten op de website van het Informatiepunt Leefomgeving. |
3 |
VTH |
Kunnen behandelen van aanvragen en meldingen |
Alle rijkspartijen zijn in staat om aanvragen en meldingen vanuit DSO-LV (STAM) te ontvangen en deze te beoordelen en te verwerken conform de eisen van de Omgevingswet. |
4 |
VTH |
Samenwerkingskader (extern) definitief opgesteld |
Alle rijkspartijen hebben het samenwerkingskader definitief opgesteld. |

Toelichting op de mijlpalen in de laan Provincies
Nr. |
Spoor |
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|---|---|
1 |
VTH + TR |
Werkende aansluiting op de productieomgeving van het DSO met een aansluiting via STAM |
Alle provincies hebben VTH-systemen geschikt voor de uitvoering van de Omgevingswet, met een werkende aansluiting op de productieomgeving via STAM. |
2 |
Plan |
Werkende aansluiting op de productieomgeving van het DSO via STOP |
Alle provincies hebben plansystemen geschikt voor de uitvoering van de Omgevingswet. Dat betekent dat het plansysteem een werkende aansluiting heeft op de productieomgeving volgens de standaard ‘STOP’. |
3 |
VTH |
Instellen behandeldienst in de productieomgeving van het DSO |
Provincies hebben de mogelijkheid de behandeling van vergunningaanvragen, meldingen en andere verzoeken uit te besteden aan een zogenaamde 'behandeldienst'. Bijvoorbeeld een omgevingsdienst of samenwerkingsverband. Deze kan namens hen aanvragen en meldingen ontvangen en behandelen. Deze mijlpaal regelt dat provincies tijdig hebben aangegeven welke behandeldiensten, welke taken namens hen uitvoeren zodat de verzoeken ook door deze behandeldiensten kunnen worden afgehandeld. |
4 |
VTH + toepasbare regels |
Samenwerkingsafspraken (extern) in concept gemaakt |
Alle provincies hebben met de partijen waarmee ze samenwerken in de keten van de Omgevingswet (gemeenten, omgevingsdiensten, Rijk) concept samenwerkingsafspraken gemaakt. Het gaat dan onder andere over betrokkenheid bij het omgevingsoverleg, het samenwerken aan het opstellen van toepasbare regels en vergunningaanvragen en de taken die bij de omgevingsdiensten worden belegd. |
5 |
Verordening + Visie |
Besluitvorming en bekendmaking omgevingsvisie en omgevingsverordening |
In alle provincies hebben Provinciale Staten de omgevingsverordening en omgevingsvisie vastgesteld na de daarvoor geldende procedure en bekendgemaakt in de Landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaar stellen (LVBB) (en daarmee in de landelijke voorziening van het DSO). |
6 |
VTH + TR |
Kunnen behandelen van aanvragen en meldingen |
Alle provincies zijn in staat om aanvragen en meldingen vanuit de landelijke voorziening van het DSO (STAM) te ontvangen, en deze te beoordelen en verwerken conform de eisen van de Omgevingswet (zie de bijbehorende minimumeisen). Daarnaast zijn de toepasbare regels (indieningsvereisten, op basis van de omgevingsverordening) gereed. |
7 |
Verordening + Visie |
Kunnen nemen voorbereidingsbesluit |
Alle provincies zijn in staat om een voorbereidingsbesluit te nemen, conform de procedures van de Omgevingswet. Ook zijn ze in staat om dit voorbereidingsbesluit in LVBB (en daarmee in de landelijke voorziening van het DSO) te publiceren. |
8 |
Projectbesluit |
Kunnen publiceren projectbesluit |
Alle provincies kunnen het projectbesluit digitaal publiceren. Hiervoor moet er een werkende aansluiting zijn op STOP van de landelijke voorziening van het DSO. |
9 |
Programma |
Kunnen publiceren programma |
Alle provincies kunnen de programma's digitaal publiceren. Hiervoor moet er een werkende aansluiting zijn op STOP van de landelijke voorziening van het DSO. |
10 |
VTH + TR |
Arrangement uitvoeringsdiensten gereed |
Alle provincies hebben de afspraken met uitvoeringsdienst(en) (bestuurlijk) vastgelegd en bekrachtigd. |
11 |
VTH + TR |
Samenwerkingsafspraken (extern) definitief gemaakt |
Met het realiseren van deze mijlpaal is er een definitieve versie van de samenwerkingsafspraken die provincies in regionaal verband hebben met hun ketenpartners (gemeenten, waterschappen, omgevingsdiensten, et cetera). |

Toelichting op de mijlpalen in de laan Waterschappen
Nr. |
Spoor |
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|---|---|
1 |
Projectbesluit en Waterschapsverordening |
Werkende aansluiting PROD STOP |
Alle waterschappen hebben een werkende aansluiting op de Standaard officiële publicaties (STOP) van de landelijke voorziening van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO-LV), ten behoeve van het kunnen publiceren van de waterschapsverordening en het projectbesluit. |
2 |
VTH |
Werkende aansluiting PROD STAM |
Het behandelsysteem van waterschappen is in staat vergunningaanvragen en meldingen via Digikoppeling te ontvangen. |
3 |
VTH |
Samenwerkingsafspraken (extern) in concept gemaakt |
Alle waterschappen hebben met hun ketenpartners in regionaal verband (provincies, gemeenten, omgevingsdiensten, et cetera) in concept samenwerkingsafspraken gemaakt. Het gaat dan onder andere over betrokkenheid bij het omgevingsoverleg, het samenwerken aan toepasbare regels, vergunningaanvragen en meldingen. |
4 |
Waterschapsverordening |
Waterschapsverordening publiceren |
Het definitieve besluit en de bijbehorende toepasbare regels zijn met de software van waterschappen gepubliceerd via de LVBB en de landelijke voorziening van het DSO. |
5 |
Projectbesluit |
Kunnen publiceren projectbesluit |
Alle waterschappen kunnen het projectbesluit digitaal publiceren. |
6 |
VTH |
Kunnen behandelen van aanvragen en meldingen |
Alle waterschappen zijn in staat om aanvragen en meldingen vanuit DSO-LV (STAM) te ontvangen en deze te beoordelen en te verwerken conform de eisen van de Omgevingswet (zie de bijbehorende minimumeisen). |
7 |
VTH |
Samenwerkingsafspraken (extern) definitief gemaakt |
Alle waterschappen hebben met hun ketenpartners in regionaal verband samenwerkingsafspraken gemaakt. |

Toelichting op de mijlpalen in de laan Gemeenten
Nr. |
Spoor |
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|---|---|
1 |
Omgevingsplan |
Werkende aansluiting PROD STOP |
De gemeente beschikt over een werkende STOP-aansluiting op de productieomgeving van de LVBB/DSO-LV. |
2 |
Toepasbare regels |
Werkende aansluiting PROD STTR |
De gemeente beschikt over een werkende STTR-aansluiting op de productieomgeving van de landelijke voorziening van het DSO. |
3 |
VTH |
Werkende aansluiting PROD STAM/SWF |
De gemeente beschikt over een werkende STAM-aansluiting op de productieomgeving van de landelijke voorziening van het DSO. Ook is de gemeente, voor zover relevant, op de juiste wijze gekoppeld aan de Samenwerkfunctionaliteit. Of technisch in staat om die te gebruiken. |
4 |
VTH |
Samenwerkingsafspraken (extern) in concept gemaakt |
Alle gemeenten hebben met hun ketenpartners in regionaal verband (provincies, waterschappen, omgevingsdiensten, GGD en veiligheidsregio's, et cetera) in concept samenwerkingsafspraken gemaakt. Het gaat dan onder andere over betrokkenheid bij het omgevingsoverleg, het samenwerken aan toepasbare regels en vergunningaanvragen en de taken die bij de omgevingsdiensten worden belegd. |
5 |
VTH |
Instellen behandeldienst in PROD |
Gemeenten kunnen de behandeling van vergunningaanvragen, meldingen en andere verzoeken uitbesteden aan een behandeldienst. Zo kan een omgevingsdienst of samenwerkingsverband namens hen aanvragen en meldingen ontvangen en behandelen. Met het realiseren van deze mijlpaal hebben de gemeenten in de productieomgeving aangegeven welke behandeldiensten welke taken namens hen uitvoeren. |
6 |
Omgevingsplan |
Kunnen wijzigen omgevingsplan |
De gemeente is in staat om wijzigingen in het omgevingsplan met bijbehorende toepasbare regels (TR) op te (laten) stellen en te publiceren conform de eisen en standaarden van de Omgevingswet (minimale actie 14). Gebiedsontwikkelingen kunnen op verschillende manieren plaatsvinden, onder meer via een (buitenplanse) omgevingsvergunning (BOPA). Daarnaast is de tijdelijke alternatieve maatregel TAM-IMRO beschikbaar. |
7 |
VTH |
Kunnen behandelen aanvragen en meldingen |
Gemeenten zijn nu volledig in staat om te voldoen aan de minimale eisen voor vergunningen, meldingen en informatieplichten (minimale acties 2 tot en met 11 en in het bijzonder 2, 3, 4). |
8 |
VTH |
TH-processen operationeel |
De processen voor toezicht en handhaving (TH) zijn gereed en ingeregeld, inclusief de processen voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) (minimale acties 12 en 13). |
9 |
VTH |
Samenwerkingsafspraken (extern) definitief gemaakt |
Met het realiseren van deze mijlpaal is er een definitieve versie van de samenwerkingsafspraken die gemeenten in regionaal verband hebben met hun ketenpartners (provincies, waterschappen, omgevingsdiensten, GGD en veiligheidsregio's, et cetera). |
10 |
Toepasbare regels |
TR bruidsschat aangepast aan lokale regelgeving |
De toepasbare regels uit de bruidsschat zijn aangepast aan de lokale regelgeving van de gemeente. Daarnaast is de productieomgeving van de landelijke voorziening van het DSO gevuld met deze toepasbare regels. |

Toelichting op de mijlpalen in de 'groene balken'
Mijlpaal |
Beschrijving |
---|---|
Stabiliteit en performance |
Stabiliteit en performance van DSO-LV worden continu gemonitord. Resultaten worden periodiek geëvalueerd. |
Gebruikersvriendelijkheid Omgevingsloket |
Aan het verbeteren van de gebruikersvriendelijkheid van het loket wordt continu gewerkt op basis van input uit systematische gebruikerstesten, meldingen bij het IPLO en de monitoring van gebruikersinteractie. |
Oefenen en inregelen op niveau inwerkingtreding |
Alle overheden moeten er zelf voor zorg dragen voorafgaand aan inwerkingtreding voldoende geoefend te hebben en ingeregeld te zijn. In de afgelopen jaren zijn vanuit ADS en de bestuurlijke partners Rijk, VNG, IPO en UvW doorlopend bijeenkomsten georganiseerd om hierin ondersteuning te bieden. In het Bestuursakkoord is afgesproken dat de regie bij de koepels ligt. Ook in de komende periode wordt de ondersteuning vanuit het programma Aan de slag met de Omgevingswet en de koepels doorgezet via bijvoorbeeld werkplaatsen, functiegerichte sessies, kennisnetwerksessies op een thema en interbestuurlijke sessies in een regio. Dit ter ondersteuning van het oefenen en inregelen zowel in een organisatie als (interbestuurlijk) tussen organisaties. Daarnaast worden hulpmiddelen en instrumenten aangeboden voor het verzorgen van opleidingen voor alle betrokken medewerkers bij bevoegd gezagen zodat medewerkers verder ingewerkt worden. |
Proceduretijd voorbereidingen gebiedsontwikkeling volgens de Omgevingswet |
Gebiedsontwikkelingen kunnen op verschillende manieren plaatsvinden, onder meer via een (buitenplanse) omgevingsvergunning (BOPA). Daarnaast is de tijdelijke alternatieve maatregel TAM-IMRO beschikbaar. |
Begrip: Standaard aanvragen en melden (STAM)
De Standaard aanvragen en melden is 1 van de standaarden voor het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).
De standaard beschrijft de koppelvlakken die een rol spelen bij het indienen van een vergunningsaanvraag of een melding in het Omgevingsloket. De standaard bestaat uit de specificatie van de standaard en het informatiemodel dat de basis legt voor deze koppelvlakken: het Informatiemodel aanvragen meldingen (IMAM).
Bekijk de laatste versie van de Standaard aanvragen en melden (STAM).
Begrip: Standaard officiële publicaties (STOP)
De Standaard officiële publicaties (STOP) ondersteunt de volgende functies van officiële overheidspublicaties: maken, vaststellen, bekendmaken en beschikbaar stellen. Bekijk de laatste versie van de Standaard officiële publicaties (STOP).