Tips voor het maken van een omgevingsplan

Tips om te komen tot goede regels

• Ken het wettelijk stelsel voor u begint met het maken van het omgevingsplan.
• Begin vanuit een visie: denk na over wat u wel en niet wilt regelen. Wilt u regels maken over wat vanzelf goed gaat?
• Gebruik de systematiek en structuur van de wet om een eigen omgevingsplan te maken. Wilt u bijvoorbeeld 'zorgplicht' regelen? Dan kunt u dezelfde formulering gebruiken als het Rijk.
• Sluit aan bij het instrumentarium van de Omgevingswet en de Algemene wet bestuursrecht.
• Onderwerpen die bij of volgens een andere wet uitputtend te regelen zijn, kunnen niet in het omgevingsplan worden geregeld.
• Voordat u regels gaat maken in een omgevingsplan, onderzoekt u in het Besluit kwaliteit leefomgeving Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (Bkl) en de omgevingsverordening Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) welke instructieregels er zijn over dat onderwerp.
• Kijk in het Besluit activiteiten leefomgeving Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (Bal), het Besluit bouwwerken leefomgeving Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (Bbl) en de omgevingsverordening of er al inhoudelijke regels zijn over dat onderwerp. En welke mogelijkheden er zijn om aanvullende regels te stellen.
• Sluit aan bij het taalgebruik van de Omgevingswet: helder en kernachtig.
• Sluit aan bij de Aanwijzingen voor de regelgeving.
• Maak gebruik van de publicatie 100 ideeën voor de gemeentelijke regelgever van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Tips voor de organisatie van het proces

• Het is belangrijk om vóór de implementatie van de Omgevingswet een multidisciplinair team te formeren, waarmee u de totale fysieke leefomgeving overziet.
• De verschillende maatschappelijke opgaven waarvoor een gemeente staat, hangen met elkaar samen. Het is goed om als team het maken van een omgevingsplan in samenhang te benaderen. En dit integraal vanuit de verschillende elementen van de fysieke leefomgeving op te pakken.
• Vraag u af of het team in staat is om correcte juridische regels te schrijven. De uitdaging is dat deze regels in een integraal proces tot stand moeten komen. In samenhang en in overeenstemming met de bedoeling van de wet.
• Het is verstandig om vanaf het begin juristen in te zetten die bekend zijn met het schrijven van decentrale regels. Zorg ervoor dat zij kunnen schakelen tussen ambities en bijbehorende juridische regels. Als er een ambitie ligt, kan deze op verschillende manieren geregeld worden om tot een goede uitkomst te komen. Door te oefenen met het schrijven van regels tijdens het proces, worden deze mogelijkheden zichtbaar. Daarna zijn er keuzes.
• Neem met het team de tijd om elkaars vakgebieden te leren kennen en elkaars taal te leren verstaan.
• Het kan een worsteling zijn, met vallen en opstaan. Maar het is de moeite waard. Daardoor wordt het werken met het omgevingsplan steeds makkelijker.
• Het maken van juridische regels in het omgevingsplan is wezenlijk anders dan regels maken over bestemmingen in een bestemmingsplan. In het omgevingsplan gaat het om de ambities in relatie met de kwaliteiten in het gebied. Het uitgangspunt is de opgave waar u als gemeente voor staat. Bedenk wat u moet regelen en wat u niet hoeft te regelen. Bedenk daarna hoe u de zaken die u wilt regelen vormgeeft. Dat kan met algemene regels, eventueel met een meldingsplicht. Voor uitzonderlijke situaties is er een vergunningplicht.
• Zie de eerste stappen naar het omgevingsplan als een pilot waar u van leert. Analyseer het resultaat. Pas het aan en maak de risico's kleiner. Dan komt u in een later stadium niet alsnog tot de ontdekking dat het resultaat niet is zoals beoogd. Zorg hiervoor door stap voor stap te werken en telkens momenten van feedback te organiseren.
• Pak een vraagstuk of maatschappelijke opgave bij de hand en ga stoeien met ambities en regels. Hoe schrijf ik op wat ik wel en niet wil regelen?

Zie ook

• Bekijk de animatie Omgevingsplan en afwegingsruimte voor een korte uitleg over het Omgevingsplan.
• Tips voor het maken van een omgevingsplan.
• De VNG heeft een spiekbriefje gemaakt over keuzes bij het omgevingsplan.