*Muziek speelt*
Beeldtekst: Van inrichting naar milieubelastende activiteit (MBA)
Nicole Fikke: Hallo, ik ben Nicole Fikke. Ik werk bij het ministerie van Binnenlandse Zaken... bij de programmadirectie Eenvoudig Beter. Daar ben ik projectleider voor het Besluit activiteiten leefomgeving... en voor het Invoeringsbesluit.
Vandaag neem ik jullie mee in de wereld van de milieubelastende activiteit. Ik ga eerst wat meer vertellen over wat een milieubelastende activiteit precies is en wat het verschil is met de huidige regels. Daarna ga ik verder in op wat nu de situatie is... bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Daarover vertel ik wat meer over het overgangsrecht.
Beeldtekst: Van inrichting naar milieubelastende activiteit (MBA)
Onder de Omgevingswet gebruiken we het begrip 'milieubelastende activiteiten' voor het stellen van rijksregels. In de huidige regels is dat het begrip 'inrichting'. Wat is nu het grote verschil tussen het huidige begrip 'inrichting'... en het begrip 'milieubelastende activiteit' dat we straks gebruiken? In het Besluit omgevingsrecht, het Bor, staan activiteiten waarvoor rijksregels gelden. Het Bor wijst ook aan wanneer er een vergunningplicht geldt voor een inrichting. Als die vergunningplicht geldt, geldt die voor de hele inrichting. Verder zijn nu organisatorische bindingen... zoals of iemand eigenaar is van het geheel... mede bepalend voor de vraag of iets één inrichting is. Onder de Omgevingswet gebruiken we dus het begrip 'milieubelastende activiteit'. Als je wilt weten of er voor een milieubelastende activiteit rijksregels gelden, kijk dan in hoofdstuk 3 van het Bal. Alle milieubelastende activiteiten waarvoor rijksregels gelden moeten staan in hoofdstuk 3 van het Bal.
Een belangrijk verschil is dat als er een vergunningplicht geldt, die dan vaak alleen maar geldt voor een beperkt deel van het bedrijf. En nu is dat voor het geheel. Voor complexe bedrijven, dat zijn bedrijven waarvoor Europese regels gelden en waarvoor de provincie bevoegd gezag is, geldt de milieuplicht voor de hele milieubelastende activiteit. Verder is ook nog een belangrijk verschil dat wat nu één inrichting is onder de Omgevingswet, vaak meerdere milieubelastende activiteiten kan bevatten.
Beeldtekst: Aanwijzing MBA in 3 stappen.
De aanwijzing van een milieubelastende activiteit in hoofdstuk 3 van het Bal verloopt altijd volgens dezelfde drie stappen. De eerste stap is de aanwijzing van de hoofdactiviteit. We noemen dat de kernactiviteit. De kernactiviteiten zijn aangewezen in drie verschillende onderdelen van het Bal. Allereerst gaat het over bedrijfstakoverstijgende kernactiviteiten. Denk aan een bodemenergiesysteem of aan een windmolen of aan een koelinstallatie. Dan, in dat geval, is alleen de kernactiviteit aangewezen als milieubelastende activiteit. De tweede stap is dat er soms is aangewezen dat ook de functioneel ondersteunende activiteiten. deel uitmaken van de milieubelastende activiteit. Daar komen we zo op terug. In de afdelingen 3.3 en verder zijn functioneel ondersteunende activiteiten meestal ook onderdeel van de milieubelastende activiteit. Tot slot, de laatste stap is dat er soms uitzonderingen zijn aangegeven. Als de uitzondering geldt dan is de milieubelastende activiteit niet geregeld onder de rijksregels. Een voorbeeld zijn activiteiten die soms door huishoudens worden gedaan.
Beeldtekst: Een functioneel ondersteunende activiteit.
Wat is nu precies een functioneel ondersteunende activiteit? Dat zijn andere milieubelastende activiteiten die ten dienste staan van de kernactiviteit. En de kernactiviteit is altijd als eerste genoemd. Een functioneel ondersteunende activiteit is onder andere een voorziening die zorgt voor technische ondersteuning van de kernactiviteit. Denk bijvoorbeeld aan energievoorziening. Het kan ook gaan om facilitaire voorzieningen zoals bijvoorbeeld een laboratorium en ook facilitaire diensten, zoals bijvoorbeeld de onderhoudsafdeling of de administratie, of de beveiliging. Maar ook faciliteiten voor personeel, zoals bijvoorbeeld een kantine of de kantoorgebouwen, een showroom of een parkeerterrein maken onderdeel uit van de functioneel ondersteunende activiteiten. Wat in een concreet geval wel of niet onderdeel is van de milieubelastende activiteit als functioneel ondersteunend, is uiteindelijk iets wat het bevoegd gezag bepaalt.
Beeldtekst: Wat is een installatie?
Alle aanwijzingen van milieubelastende activiteiten in afdeling 3.3 van het Bal gebruiken het begrip 'installatie'. Vaak wordt ons de vraag gesteld wat nu een installatie is. Belangrijk is dat ook onder het huidige recht het installatiebegrip betrokken moet worden bij de vraag of er één inrichting is en straks of er één installatie is. Daarbij moet aangesloten worden bij het installatiebegrip van de Richtlijn industriële emissies. Die richtlijn heeft een leidraad, een guidance ontwikkeld, waarin verdere uitleg staat. Het ligt voor de hand dat bij gelijke omstandigheden wat nu als één installatie wordt beschouwd ook onder de Omgevingswet als één installatie moet worden beschouwd. En net als onder het huidige recht is ook nu niet relevant of er binnen de installatie sprake is van een of meerdere exploitanten. Als er sprake is van één installatie, dan is deze in zijn geheel vergunningplichtig er moet voor dit geheel één vergunning worden aangevraagd. Het eindoordeel over het installatiebegrip is uiteraard aan het bevoegd gezag. En afwegingen die het bevoegd gezag daarbij kan maken zijn of de activiteiten technisch bindend zijn.
Beeldtekst: Overgangsrecht milieubelastende activiteit in de Omgevingswet.
Bij inwerkingtreding van de Omgevingswet zijn er regels nodig voor een soepele overgang van de huidige regels naar de nieuwe regels. Dat doen we via overgangsrecht. Het hoofduitgangspunt van het overgangsrecht is dat de omgeving bij inwerkingtreding op dezelfde manier wordt beschermd, gelijkwaardig wordt beschermd en dat bedrijven onder gelijke condities hun bedrijf kunnen blijven voeren. Het overgangsrecht is allereerst geregeld in de Invoeringswet. Daarin staat het overgangsrecht voor de omgevingsvergunning. Verder is het overgangsrecht geregeld in het Invoeringsbesluit. Het Invoeringsbesluit regelt het overgangsrecht van rijksregels die worden overgedragen naar gemeenten en naar waterschappen. En verder bevat het Invoeringsbesluit overgangsrecht voor maatwerkvoorschriften.
Beeldtekst: Wat betekent overgangsrecht voor huidige vergunningen bedrijven?
Het overgangsrecht over vergunningen is geregeld in de Invoeringswet. Artikel 4.13 van de Invoeringswet regelt dat een omgevingsvergunning die verleend is op grond van de Wabo gelijkgesteld wordt aan een vergunning op grond van de Omgevingswet. Dus een vergunning voor een inrichting wordt gelijkgesteld aan een vergunning voor alle milieubelastende activiteiten van die voormalige inrichting. Wat gebeurt er nu met die voorschriften die verbonden zijn aan die voormalige vergunning voor die inrichting? Daarvoor is de hoofdregel dat een voorschrift een vergunningvoorschrift blijft als het alleen betrekking heeft op het vergunningplichtige deel. Een voorschrift wordt een maatwerkvoorschrift als het buiten de reikwijdte valt van de vergunningplicht.
Beeldtekst: Drie specifieke voorbeelden.
Ik ga dat illustreren met drie voorbeelden, want het lijkt best ingewikkeld. Het eerste voorbeeld is in de situatie van een complex bedrijf. Denk bijvoorbeeld aan grote chemische industrie. Complexe bedrijven blijven in zijn geheel vergunningplichtig onder de Omgevingswet. Dus geldt ook voor alle vergunningvoorschriften dat het ook onder de Omgevingswet vergunningvoorschriften blijven bij inwerkingtreding.
Beeldtekst: Vergunningplicht milieubelastende activiteit wordt kleiner.
Als de vergunningplicht verkleind wordt wat gebeurt er dan met die vergunningvoorschriften? Een voorbeeld is een scheepswerf. Een scheepswerf is nu in zijn geheel vergunningplichtig. De kantoren en de scheepswerf zelf zijn vergunningplichtig. Onder de Omgevingswet zijn de kantoren wel onderdeel van de milieubelastende activiteit maar niet meer vergunningplichtig. Een voorschrift over energiebesparende maatregelen in de kantoren zijn dus volgens het Overgangsrecht maatwerkvoorschriften.
Beeldtekst: Milieubelastende activiteit wordt kleiner.
Als laatste voorbeeld is wat er nu gebeurt als de milieubelastende activiteit onder de Omgevingswet kleiner wordt. Ik neem daarvoor het voorbeeld van een jachthaven met een bunkerstation en een restaurant. Het bunkerstation is onder de Omgevingswet nog steeds vergunningplichtig. Het restaurant, dat wel dezelfde eigenaar heeft maar verder niet functioneel verbonden is met de jachthaven maakt straks geen deel meer uit van de milieubelastende activiteit. Vergunningvoorschriften die gaan over het bunkerstation blijven dan vergunningvoorschriften op grond van de Omgevingswet. Vergunningvoorschriften die ook gaan over de jachthaven en over het bunkerstation worden dan maatwerkvoorschriften op grond van het Bal. Vergunningvoorschriften die niet alleen gaan over het bunkerstation en niet alleen gaan over de jachthaven, maar ook over het restaurant denk bijvoorbeeld aan openingstijden van het geheel worden dan straks maatwerkvoorschriften op grond van het omgevingsplan. Het restaurant is straks namelijk immers geen milieubelastende activiteit meer op grond van het Bal maar regels over een restaurant worden straks eventueel in het omgevingsplan gesteld.
Beeldtekst: Bruidsschat en voorrangsregels in het overgangsrecht.
Naast de Invoeringswet is ook het Invoeringsbesluit van belang voor het overgangsrecht. Het Invoeringsbesluit regelt allereerst dat bestaande maatwerkvoorschriften ook onder de Omgevingswet gelden als maatwerkvoorschriften. Daarnaast bevat het Invoeringsbesluit overgangsrecht voor rijksregels, die nu nog worden gesteld door het Rijk maar die onder de Omgevingswet worden overgedragen aan gemeenten en waterschappen. En die set voormalige rijksregels noemen we de bruidsschat. Via het Invoeringsbesluit worden die sets voormalige rijksregels van rechtswege toegevoegd aan het omgevingsplan van gemeenten en de waterschapsverordeningen van waterschappen. Die voormalige rijksregels bevatten onder andere regels voor emissies van geluid, geur en trillingen. En die gelden, net als de rijksregels, ook voor bedrijven. Maar om te voorkomen dat in vergunningvoorschriften een andere regel staat, strenger of soepeler en niet de hoofdregel zou gelden dat bedrijven eigenlijk altijd verder kunnen gaan onder gelijke condities is er een voorrangsregel in die bruidsschat opgenomen. En die voorrangsregel regelt dat als een bestaand vergunningvoorschrift over een gelijk onderwerp iets regelt dat dan dat vergunningvoorschrift voorgaat boven die bruidsschatregel.
Beeldtekst: Wijzigings- en revisievergunning onder de Omgevingswet.
Na inwerkingtreding van de Omgevingswet kunnen er natuurlijk ook steeds wijzigingen ontstaan bij bedrijven. Denk bijvoorbeeld aan het bijplaatsen van een installatie. Zo'n wijziging wordt dan vergund met een wijzigingsvergunning. Je hebt dan de oude vergunning, omgevingsvergunning en de vergunning voor de wijziging. Hoe kun je er dan voor zorgen dat die twee vergunningen weer worden gecombineerd tot één overzichtelijke vergunning? Daarvoor heeft de Omgevingswet het instrument de revisievergunning. Met de revisievergunning wordt de wijzigingsvergunning en de al bestaande vergunning weer gecombineerd tot één overzichtelijke vergunning. Het verschil met de huidige regelgeving is dat de revisievergunning onder de Omgevingswet op initiatief van het bevoegd gezag is en niet op aanvraag van het bedrijf. Het kan natuurlijk wel door het bedrijf verzocht worden om met een revisievergunning een wijzigingsvergunning en een bestaande vergunning samen weer te combineren tot één overzichtelijk geheel.
Beeldtekst: Kort samenvattend.
We hebben gezien wat er gebeurt met de omgevingsvergunning zoals deze onder het huidige recht is verleend. Deze omgevingsvergunning blijft ook onder de Omgevingswet in stand voor zover de voormalige inrichting milieubelastende activiteiten bevat die ook onder de Omgevingswet vergunningplichtig zijn. Die verleende omgevingsvergunning blijft gewoon in zijn geheel als één vergunning in stand en hij kan daarbij betrekking hebben op één of meerdere milieubelastende activiteiten. En voor de vergunningvoorschriften geldt dat deze gewoon vergunningvoorschriften blijven als die voorschriften uitsluitend gaan over het vergunningplichtige deel en dat het in andere gevallen maatwerkvoorschriften worden.
Dat was het. Wil je meer weten kijk dan op aandeslagmetdeomgevingswet.nl
Beeldtekst: Aan de slag met de Omgevingswet.
www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl
Het programma Aan de slag met de Omgevingswet is een initiatief van de VNG, het IPO, de UvW en het Rijk.
