Webcollege: Vergunningverlening voor complexe bedrijven
Simon Handgraaf, adviseur Kennisdelen bij het programma Aan de slag met de Omgevingswet, neemt u in dit webcollege mee in de vergunningverlening voor complexe bedrijven. Hij legt onder meer uit:
- wat complexe bedrijven precies zijn
- hoe de Handreiking Omgevingsvergunning 2.0 inzicht geeft in de mogelijkheden die de Omgevingswet biedt bij de vergunningverlening voor complexe bedrijven

*Muziek speelt*
Beeldtekst: Aan de slag met de Omgevingswet.
Simon Handgraaf:
Hallo, mijn naam is Simon Handgraaf.
Ik ben adviseur kennisdelen bij het programma
Aan de slag met de Omgevingswet.
Beeldtekst: Vergunningverlening voor complexe bedrijven.
Ik ga jullie vandaag vertellen over complexe bedrijven...
een korte introductie
van wat complexe bedrijven precies zijn...
daarna neem ik jullie mee door de inhoud
van de Handreiking Omgevingsvergunning 2.0.
Die bevat een beschrijving van de nieuwe elementen
die je kunt gebruiken in het nieuwe stelsel...
voor vergunningverlening voor complexe bedrijven.
Beeldtekst: Wanneer is er sprake van een complex bedrijf?
Complexe bedrijven zijn bedrijven die vallen
onder de Richtlijn Industriële Emissies...
of onder de Seveso-richtlijn.
Het kenmerk van complexe bedrijven is
dat de provincie het bevoegd gezag is...
voor de vergunning voor
de milieubelastende activiteiten, de MBA.
Je kunt ze allemaal vinden,
de complexe bedrijven...
onder afdeling 3.3 van
het Besluit activiteiten leefomgeving, het Bal.
Beeldtekst: Wat maakt een complex bedrijf anders?
Een complex bedrijf onderscheidt zich
van andere vergunningplichtige bedrijven...
doordat de vergunning
ook de milieubelastende activiteiten omvat...
die de hoofdactiviteit ondersteunen.
Bij andere vergunningplichtige bedrijven
is dat niet zo.
Daar is de vergunningplicht
altijd beperkt tot de hoofdactiviteit...
of misschien nog een kleiner deel
van de hoofdactiviteit.
Een tweede verschil tussen complexe bedrijven
en andere bedrijven is...
dat de richtingaanwijzer met algemene regels
heel beperkt is ingevuld in het Bal.
Alleen de paragrafen met algemene regels die
een implementatie zijn van Europese richtlijnen...
zijn aangewezen voor complexe bedrijven.
Let er wel op dat de algemene regels die gelden
voor de bedrijfstakoverstijgende activiteiten...
dat zijn de activiteiten die zijn geregeld
in afdeling 3.2 van het Bal...
ook van toepassing zijn op complexe bedrijven.
Beeldtekst: Handreiking omgevingsvergunning 2.0
Het ministerie van BZK en het programma
Aan de slag met de Omgevingswet...
hebben samen de Handreiking
Omgevingsvergunning 2.0 opgesteld.
Het doel van deze handreiking is:
Inzicht bieden in de nieuwe mogelijkheden
die de Omgevingswet biedt...
om om te gaan met vergunningen
voor complexe bedrijven.
Wat je daarmee kunt bereiken, is dat die
vergunningen robuuster kunnen worden gemaakt.
Dat betekent dat er meer flexibiliteit
binnen de vergunning zit...
en dat er daarom minder wijzigingen
van de vergunning nodig zijn...
als de bedrijfsvoering
van een complex bedrijf wijzigt.
De handreiking is geschreven
voor complexe bedrijven...
maar hij kan ook worden toegepast
voor de niet-complexe bedrijven...
want heel veel elementen in de handreiking,
zoals het omgaan met de specifieke zorgplicht...
of met informatieplichten in de vergunning, zijn
ook van toepassing op niet-complexe bedrijven.
Beeldtekst: Specifieke zorgplicht
De specifieke zorgplicht
van artikel 2.11 van het Bal geldt altijd.
Dus ook naast de vergunning
voor het complexe bedrijf.
Dat betekent dat de voorschriften
over 'good housekeeping'...
die je normaliter in de vergunning zou kunnen
opnemen, achterwege kunnen blijven.
Als je dat doet, is het wel handig
om in de toelichting te beschrijven...
welke rol de specifieke zorgplicht heeft gespeeld
bij het maken van de vergunning.
In de toelichting verduidelijk je dan
wat jij als bevoegd gezag...
in principe onder
de specifieke zorgplicht vindt vallen.
Beeldtekst: Informatieplicht.
In de vergunning voor een complex bedrijf
kun je informatieplichten opnemen.
Als je gebruik maakt van de mogelijkheid
die het nieuwe stelsel biedt...
om robuustere vergunningen te maken...
waarbij wijzigingen in de bedrijfsvoering mogelijk
zijn zonder aanpassing van de vergunning...
dan is het wel handig als het bedrijf het bevoegd
gezag op de hoogte stelt van dat soort wijzigingen.
Daarvoor kun je dus een informatieplicht
als voorschrift in de vergunning opnemen.
Zo'n informatieplicht noem ik liever geen melding,
want meldingen horen bij de algemene regels.
In het Bal is ook bepaald dat de meldplichten
niet gelden als er een vergunning aan de orde is.
Waar je verder op moet letten, is dat
een goedkeuring van aangeleverde informatie...
een besluit kan opleveren, dus wees
voorzichtig met dat soort goedkeuringen.
Als je kiest om de goedkeuring in te voeren,
zorg er dan voor dat het duidelijk is...
of tegen die goedkeuring bezwaar mogelijk is
en of daar beroep tegen openstaat.
Beeldtekst: Gelijkwaardigheid.
Als je in de vergunning voor een complex bedrijf
middelvoorschriften opneemt...
dan kun je ook nadenken over
het toestaan van gelijkwaardige maatregelen.
Artikel 4.7 van de wet biedt voor algemene regels
al de mogelijkheid...
om als er een middelvoorschrift
wordt voorgeschreven...
gelijkwaardige maatregelen toe te passen.
Vaak is er dan wel een voorafgaande toestemming vereist.
Ook als je in de vergunning
voorschriften opneemt...
middelvoorschriften, verplichte maatregelen,
dan kun je nadenken of het mogelijk is...
dat het bedrijf in plaats daarvan
een gelijkwaardige maatregel treft.
Als je dat toestaat in de vergunningvoorschriften...
kun je daar ook weer
een informatieplicht aan koppelen.
Dat het bevoegd gezag wordt geïnformeerd over
het toepassen van een gelijkwaardige maatregel...
of zelfs een instemming, een voorafgaande
instemming, met die gelijkwaardige maatregel.
Beeldtekst: Omgevingsplan en omgevingsvergunning.
Een nieuw element in het stelsel is...
de verhouding tussen de omgevingsvergunning
voor complexe bedrijven en het omgevingsplan.
In het omgevingsplan komen, anders dan in
het bestemmingsplan, ook milieuregels te staan.
Het omgevingsplan bevat straks de regels over
geluid, geur, trillingen en externe veiligheid.
Bij het maken van een vergunning voor een
complex bedrijf moet je daarmee rekening houden.
Het omgevingsplan speelt onder andere een rol bij
het bepalen van wat significante verontreiniging is.
Als je een vergunning maakt, dan moet je op
basis van regels in het omgevingsplan bepalen...
in hoeverre verontreiniging significant kan zijn.
Daarnaast moet je het omgevingsplan hanteren
bij het bepalen van de locaties en gebouwen...
die je gebruikt in de toets
op externe veiligheid en geluidhinder.
Alleen locaties en gebouwen die in
overeenstemming zijn met het omgevingsplan...
worden op die manier getoetst.
Het kan dan voorkomen
dat de omgevingsplanregels
niet helemaal passen bij de milieuregels
die je voor het bedrijf zou willen stellen.
Als dat zo is, kun je afwijken
van het omgevingsplan met een vergunning.
Dat noemen we dan de vergunning voor
de omgevingsplanactiviteit: OPA-vergunning.
Beeldtekst: Bal-paragrafen van toepassing verklaren.
In de richtingaanwijzer van het Bal voor
complexe bedrijven is spaarzaam omgegaan...
met het aanwijzen van paragrafen
met algemene regels voor complexe bedrijven.
Maar er kunnen in hoofdstuk 4 van het Bal
verschillende paragrafen met regels staan...
die je ook nuttig vindt voor de vergunning.
Dan heb je twee keuzes
om die van toepassing te verklaren.
De ene manier is
om ze over te schrijven in de vergunning.
Dan maak je dus een letterlijke kopie
van de regels van het Bal in de vergunning.
Dat is, kun je zeggen,
een statische vorm van verwijzing.
Een tweede optie is om artikelen van het Bal
van overeenkomstige toepassing te verklaren.
Dat is een dynamische verwijzing.
Als de artikelen van het Bal wijzigen, dan
werkt die wijziging direct door in de vergunning.
Let erop dat als je verwijst...
je dan altijd verwijst naar specifieke artikelen
en niet naar hele paragrafen van het Bal.
Want in die paragrafen
staat altijd een meldplicht...
en de meldplichten zijn niet van toepassing
voor vergunningplichtige situaties.
Daarom is het niet handig
om naar een hele paragraaf te verwijzen.
Beeldtekst: Schurende regels.
De vergunning voor het complexe bedrijf bevat
niet alle voorschriften die voor dat bedrijf gelden.
Naast de vergunning gelden
ook nog de algemene rijksregels.
Er zijn niet veel paragrafen met algemene
rijksregels aangewezen voor complexe bedrijven...
maar ze zijn er wel, en dat zijn dus
voorschriften buiten de vergunning...
waar het bedrijf zich ook aan moet houden.
Daarnaast zullen er regels staan
in het omgevingsplan van de gemeente...
de omgevingsverordening van de provincie
en in de waterschapsverordening.
Al die regels gelden naast elkaar.
Dan kan het voorkomen dat de regels
niet helemaal goed bij elkaar passen.
Er kan sprake zijn van strengere
en minder strenge regels...
en in dat geval geldt de strengste regel.
Maar dat is voor het bedrijf niet altijd
de meest duidelijke situatie...
dus wellicht wil je dat aanpassen.
Als het gaat om tegenstrijdige regels
die in het omgevingsplan staan...
dan kun je daar de vergunning voor gebruiken.
En dan wel de vergunning
voor het afwijken van het omgevingsplan...
oftewel de vergunning
voor de omgevingsplanactiviteit.
Zo'n vergunning
om te kunnen afwijken van regels...
staat niet standaard
in de waterschapsverordening...
en ook niet in de omgevingsverordening.
Wat je wel kunt hebben...
is dat die verordeningen de mogelijkheid bieden
om maatwerkvoorschriften te stellen...
waarmee je de regels kunt aanpassen.
Als dat zo is...
dan kun je zo'n maatwerkvoorschrift gebruiken
om tegenstrijdige regels op elkaar af te stemmen.
Als die bevoegdheid ontbreekt, dan moet je vragen
om aanpassing van de verordening...
zodat de regels alsnog op elkaar aansluiten.
Beeldtekst: Handreiking omgevingsvergunning 2.0
Ik heb jullie verteld over nieuwe elementen
in de vergunningverlening onder de Omgevingswet.
Daar valt eigenlijk nog veel meer
over te vertellen...
maar daarvoor verwijs ik jullie naar
de Handreiking omgevingsvergunning 2.0.
Beeldtekst: Aan de slag met de Omgevingswet.
www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl
Het programma Aan de slag met de Omgevingswet is een initiatief van de VNG, het IPO, de UvW en het Rijk.
Webcollege milieubelastende activiteit
Kijk ook naar het webcollege over milieubelastende activiteiten.