Zoeken in deze site

Toelaten windturbines op een locatie

Windturbines in windparken, individuele windturbines en kleinere windturbines op gebouwen hebben een verschillend ruimtelijk effect. Er gelden instructieregels voor windturbines en bijvoorbeeld geluid, externe veiligheid en slagschaduw.

Belangrijkste kenmerken toelaten windturbines

Windturbines hebben een groot ruimtebeslag door hun hoogte en omvang van de wieken. Omdat ze voldoende wind moeten vangen is er ook ruimte rond de windturbines nodig. Windturbines worden vaak in windparken gerealiseerd. Bijvoorbeeld langs wegen. Bij windparken gaat het om relatief grote locaties (vaak meerdere hectares). Mogelijke locaties liggen daarom meestal in het buitengebied.

Individuele windturbines zijn vaak kleiner. En kunnen bijvoorbeeld op een agrarisch perceel of op gebouwen worden gerealiseerd. Ook hier is voldoende windvang belangrijk en dus ruimte nodig rond de windturbine.

In alle gevallen is de ruimtelijke inpassing een belangrijk aspect. Door de omvang van de windturbines en de oppervlakte van windparken hebben deze een belangrijke invloed op het ruimtelijk beeld. Daarnaast zijn geluid en slagschaduw een aandachtspunt.

Beleid windturbines

Windturbines in Omgevingsvisie Rijk

In de Nationale Omgevingsvisie staat dat er ingezet wordt op duurzame energie met oog voor kwaliteit van de omgeving.

De grotere windparken en de windparken op zee worden door het Rijk toegelaten. Voor kleinere locaties op het land zijn de provincie en gemeente verantwoordelijk.

Voor de maatschappelijke opgave voor duurzame energie stellen regio's regionale energiestrategieën (RES) op. Mede omdat bestuurlijk en maatschappelijk draagvlak van belang is. Het Rijk geeft uitgangspunten mee aan het RES. 1 daarvan is de voorkeur voor clustering van productie van duurzame energie. Bijvoorbeeld windturbines combineren met zonneweides. Hierbij is van belang dat een afweging plaatsvindt met andere waarden, zoals landschappelijke waarden of cultuurhistorie.

Windturbines in Omgevingsvisie Provincie

Provincies geven in hun beleid aan wat de ambities zijn op het gebied van windenergie en welke ruimtelijke consequenties dit heeft. Hierbij houden zij rekening met de door het Rijk geformuleerde energieopgave.

In de provinciale omgevingsvisie vindt een afweging plaats welke locatie(s) geschikt zijn voor windturbines. Aspecten die hierbij een rol spelen zijn: ruimtelijke / landschappelijke inpassing, beschikbaarheid grond, aansluiting op transport- of distributienet.

Windturbines in Omgevingsvisie gemeente

De gemeente geeft in haar omgevingsvisie aan:

  • of er binnen de gemeente ruimte beschikbaar is voor windturbines
  • welke locaties daarvoor aangewezen zijn

Hiermee houdt de gemeente rekening met de energieopgave van het Rijk en het beleid van de provincie.

De gemeente heeft vooral een taak bij de lokale inpassing van kleinere windparken en kleine windturbines (al dan niet op gebouwen). Deze kleinere windparken of windturbines kunnen bijvoorbeeld een plek krijgen op bedrijventerreinen. Hierbij is de ruimtelijke en landschappelijke inpassing een belangrijk aspect.

Instrumenten toelaten windturbines

Het Rijk en de provincie kunnen windparken via een projectbesluit mogelijk maken. De gemeente kan windturbines of windparken toelaten met het omgevingsplan of een buitenplanse omgevingsvergunning omgevingsplanactiviteit. Hierbij moet worden uitgegaan van een evenwichtige toedeling van functies.

Een omgevingsvergunning omgevingsplanactiviteit is gericht op de realisatie van een concreet project. Maatregelen zijn soms al in de aanvraag opgenomen of kunnen als voorwaarde bij de vergunning gelden.

Bevoegd gezag

Wie bevoegd gezag is bij windturbines blijkt uit de Elektriciteitswet:

  • Het Rijk is bevoegd gezag voor windenergieprojecten op land van ten minste 100 MW.
  • De Provincie is bevoegd gezag voor windenergieprojecten van 5-100 MW. De provincie kan bepalen dat zij de bevoegdheid voor windparken met een groter vermogen van 5 MW overdraagt aan de gemeente.
  • Gemeente is bevoegd gezag bij het toelaten van windturbines en windparken onder de 5 MW.

Instructieregels windturbines Rijk

Gemeenten, provincies en Rijk moeten voldoen aan de instructieregels van het Besluit kwaliteit leefomgeving. De belangrijkste instructieregels voor windturbines zijn :

Afhankelijk van de locatie kunnen ook andere instructieregels van belang zijn bij het opstellen van een omgevingsplan. Deze vindt u op de pagina Onderwerpen in het omgevingsplan.

Windturbines in provinciale verordening

De provincie borgt haar beleid via regels in de provinciale verordening. Bijvoorbeeld door locaties voor windenergie aan te wijzen of individuele windturbines in het buitengebied niet toe te staan.

Windturbines in projectbesluit

Het Rijk en de provincies laten windparken toe via het projectbesluit. Dit projectbesluit vervangt een deel van de regels van het omgevingsplan, specifiek gericht op het toelaten van de windturbines. De inpassing van de windturbine moet daarbij zorgvuldig plaatsvinden, zodat er een evenwichtige toedeling van functies ontstaat.

Landelijk en regionaal gaat het om de vraag of het windpark op de juiste plek ligt. Hierbij is vooral de ruimtelijke inpassing van belang, maar er kunnen ook andere omgevingsthema's een rol spelen.

Windturbines in Omgevingsplan

Bij het toelaten van een windturbines in het omgevingsplan legt de gemeente de locaties van de windturbines of windparken vast. De inpassing van de windturbine moet daarbij zorgvuldig plaatsvinden, zodat er een evenwichtige toedeling van functies ontstaat. Hierbij is vooral de ruimtelijke inpassing van belang, maar er kunnen ook andere omgevingsthema's een rol spelen.

In het omgevingsplan legt de gemeente bouwregels vast. Bijvoorbeeld voor de locatie en hoogte van de windturbines. De gemeente zorgt verder in ieder geval voor een vertaling van de instructieregels uit het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl).

Of er specifieke regels nodig zijn, is afhankelijk van het beleid, de locatie en de relevante omgevingsthema's. Het is daarbij van belang of de omgeving hinder kan hebben van de windturbine. Bijvoorbeeld door geluidhinder of aantasting van groen of natuur.

Omgevingsthema's windturbines

De belangrijkste omgevingsthema's bij het toelaten van windturbines op een locatie zijn:

Afhankelijk van de locatie kunnen ook andere omgevingsthema's belangrijk zijn. Een overzicht hiervan vindt u onder thema's.

Milieueffectrapportage windturbines

Bij het toelaten van een windturbine of windpark in een omgevingsplan is er meestal een plan-m.e.r.-plicht. Dit geldt als het omgevingsplan het kader vormt voor een besluit dat m.e.r.-beoordelingsplichtig is (artikel 16.36 Ow).

Of er sprake is van een m.e.r.-beoordelingsplichtig besluit blijkt uit de projectomschrijvingen in kolom 1 tot en met 3 van bijlage V bij het Omgevingsbesluit. De projectomschrijving onder de categorie C2 gaat over de aanleg of wijziging van windparken.

Er is volgens kolom 2 sprake van een rechtstreekse m.e.r.-plicht bij de oprichting, wijziging of uitbreiding van een windpark met 20 of meer windturbines. Op basis van kolom 3 geldt er een m.e.r.-beoordelingsplicht bij de oprichting, wijziging of uitbreiding van een windpark met drie of meer windturbines.

Er geldt dus een plan-m.e.r.-plicht bij het omgevingsplan als er drie of meer windturbines op een locatie worden toegelaten.

Er geldt ook een plan-m.e.r.-plicht als er sprake is van een passende beoordeling vanwege natuurbescherming.

Meer informatie vindt u op de pagina milieueffectrapportage.