1 00:00:09,840 --> 00:00:13,400 En in het deel ‘Hoe gaat het nou straks werken in de praktijk?’ 2 00:00:13,760 --> 00:00:17,080 gaan we in op een paar vragen en onderwerpen. 3 00:00:17,400 --> 00:00:19,200 Dit is wat we hebben voorbereid. 4 00:00:19,200 --> 00:00:25,600 Ook hiervoor geldt, denk ik ook vooral, dat jullie vragen hier richting aan kunnen geven. 5 00:00:27,880 --> 00:00:32,000 Ik zal nog even ingaan op van ‘Hoe hebben we participatie dan bedoeld?’ 6 00:00:33,120 --> 00:00:37,760 Eigenlijk hebben we het zojuist al vrij uitgebreid gehad over het verschil tussen participatie en zienswijzen. 7 00:00:37,760 --> 00:00:40,240 Dus dat stuk kunnen we vast heel kort bij stilstaan. 8 00:00:40,840 --> 00:00:46,640 Ik ga nog even in - vanuit de praktijk - op participatie bij visie en plan en bij de omgevingsvergunning. 9 00:00:46,640 --> 00:00:51,240 Dan specifiek hoe de gemeenteraad daar een rol bij kan vervullen. 10 00:00:51,840 --> 00:00:56,240 Ik ga in op wat je met het participatieresultaat kunt doen. 11 00:00:57,280 --> 00:01:00,800 Over het onderwerp rechtsbescherming gaan we het dan hebben. 12 00:01:00,800 --> 00:01:04,960 Van…leidt dit dan niet tot rechtsonzekerheid en willekeur. 13 00:01:04,960 --> 00:01:06,280 Hoe verhoudt het zich daartoe? 14 00:01:06,800 --> 00:01:11,880 En ik sta even stil bij de plek waar jullie nadere inspiratie en voorbeelden kunnen vinden. 15 00:01:13,800 --> 00:01:22,720 Participatie in de praktijk is eigenlijk een samenvatting van hetgeen Francine net allemaal aan jullie heeft verteld. 16 00:01:23,160 --> 00:01:27,360 Bij participatie gaat het om het informele proces, 17 00:01:27,960 --> 00:01:38,200 eigenlijk bij voorkeur voorafgaand aan een vergunningaanvraag of in het kader van het maken van een visie of een plan. 18 00:01:39,120 --> 00:01:46,520 En het omvat dan dus ook veel meer dan die formele momenten van zienswijzen die wij zojuist hebben besproken. 19 00:01:46,960 --> 00:01:56,080 Ook al gememoreerd, participatie gaat om het uitwisselen van verschillende belangen en manieren van kijken 20 00:01:56,080 --> 00:01:59,000 naar een initiatief om daarover je…, 21 00:01:59,000 --> 00:02:01,840 over die belangen met elkaar in gesprek te zijn. 22 00:02:01,840 --> 00:02:04,400 Over de argumenten, waarom je voor of tegen bent. 23 00:02:04,400 --> 00:02:09,920 Vooral ook om het te verrijken, wat heb je nog aan aanvullende ideeën of suggesties om dit initiatief 24 00:02:09,920 --> 00:02:13,840 mogelijk te maken of om dit initiatief nog mooier te maken? 25 00:02:15,440 --> 00:02:20,760 En ook om te bespreken wat kunnen we doen in de aanpassing van het plan om bepaalde 26 00:02:20,760 --> 00:02:25,960 belangen ook te borgen en bepaalde tegenargumenten weg te nemen. 27 00:02:28,360 --> 00:02:32,360 Nog even stilstaan bij visie en plan. 28 00:02:33,720 --> 00:02:37,880 Hier staat een heleboel informatie op de sheet die Francine al met jullie gedeeld heeft. 29 00:02:37,880 --> 00:02:41,280 Waar het mij nu even om gaat, is hoe ga je dat dan doen in de praktijk? 30 00:02:43,040 --> 00:02:48,720 Als je een proces ingaat om een visie te maken of een omgevingsplan te maken dan geldt 31 00:02:48,720 --> 00:02:53,040 bij de visie alleen de motiveringsplicht achteraf. 32 00:02:53,040 --> 00:02:57,640 Bij het plan de kennisgeving vooraf en de motiveringsplicht achteraf. 33 00:02:57,640 --> 00:03:05,880 In feite ga je met elkaar een proces in waarin je eigenlijk als gemeente moet bepalen hoe 34 00:03:05,880 --> 00:03:09,800 belangrijk je het vindt dat je input van burgers, 35 00:03:09,800 --> 00:03:15,920 bewoners - nou dat zijn dezelfde - bedrijven, maatschappelijke organisaties op je visie of plan, hoe belangrijk je dat vindt. 36 00:03:15,920 --> 00:03:18,680 En hoe je die wilt ophalen. 37 00:03:19,280 --> 00:03:28,360 Dat gaat dus eigenlijk over je, zeg maar, visie op hoe je als bevoegd gezag tot de maatschappij, 38 00:03:28,360 --> 00:03:29,680 zeg ik maar even, verhoudt. 39 00:03:29,680 --> 00:03:32,680 En hoe je dat onderlinge contact wilt regelen. 40 00:03:33,920 --> 00:03:35,640 Dus daar moet je over nadenken. 41 00:03:36,000 --> 00:03:43,120 En op basis daarvan kan je keuzes maken in hoe je het participatietraject, hoe je het proces dan wilt inrichten. 42 00:03:43,600 --> 00:03:47,400 En op welke manier je mensen in staat stelt om daarin te participeren. 43 00:03:48,920 --> 00:03:55,440 Dat klinkt, nou ja, misschien wel logisch, maar dan nog steeds blijft de vraag ‘Hoe doe je dat nou? 44 00:03:56,000 --> 00:04:02,760 We hebben daar in de inspiratiegids Participatie die online beschikbaar is op de 45 00:04:02,760 --> 00:04:06,480 site Aandeslagmetdeomgevingswet wat handreikingen voor gemaakt. 46 00:04:07,080 --> 00:04:11,680 Met het - het heet communicatie of het heet Participatiekompas 47 00:04:12,200 --> 00:04:14,360 -volgens mij is het een windroos, maar dat geeft niet… 48 00:04:15,400 --> 00:04:16,560 Het geeft aan… 49 00:04:16,560 --> 00:04:25,200 Het gaat de onderwerpen langs waar je jezelf vragen over kunt stellen om keuzes te maken in hoe je het 50 00:04:25,200 --> 00:04:30,800 participatieproces wilt inrichten en het geeft ook een heleboel voorbeelden van hoe anderen dat doen 51 00:04:31,520 --> 00:04:36,120 zodat je daaruit kunt putten voor, nou ja, voor de manier waarop je eigen proces organiseert. 52 00:04:37,000 --> 00:04:43,240 De Omgevingswet bedoelt eigenlijk de verhouding tussen bevoegd gezag en initiatiefnemer 53 00:04:43,240 --> 00:04:47,600 of zeg maar tussen overheid en burger veel gelijkwaardiger te maken. 54 00:04:47,920 --> 00:04:51,920 Door eenzelfde informatiepositie mogelijk te maken. 55 00:04:51,920 --> 00:04:59,160 Door alle regels te ontsluiten via het DSO zodat iedereen in feite met dezelfde informatie 56 00:04:59,160 --> 00:05:01,760 zou kunnen beginnen aan zo’n proces. 57 00:05:02,760 --> 00:05:05,560 Daarom staat hier ook het woord ‘samenwerken’. 58 00:05:05,560 --> 00:05:11,120 Omdat het dus veel meer gaat om een samenwerkingsrelatie en hoe je die vormgeeft dan om een 59 00:05:11,120 --> 00:05:16,680 - laten we zeggen wat meer hiërarchische relatie wellicht - waarin je als overheid zegt: 60 00:05:17,640 --> 00:05:22,960 ‘Ik ben dit aan het doen en, nou ja, komt u maar op de door mij bepaalde tijden iets vertellen 61 00:05:22,960 --> 00:05:26,840 en dan laat ik u daarna wel weten wat we daarmee gedaan hebben.’ 62 00:05:27,360 --> 00:05:31,600 Dat kan ook nog steeds, maar ik denk dat de Omgevingswet wel, 63 00:05:32,960 --> 00:05:38,400 nou ja, codificeert dat er een verandering is in de verhouding 64 00:05:38,400 --> 00:05:43,240 tussen overheid en samenleving en dat we het met elkaar ook als burger gewoon prettig vinden 65 00:05:43,240 --> 00:05:47,080 dat je op een enigszins gelijkwaardige manier met de overheid kunt communiceren. 66 00:05:50,560 --> 00:05:54,120 Op deze sheet staan de momenten van invloed, 67 00:05:54,680 --> 00:05:58,560 ja ik wil haast zeggen de formele momenten van invloed die de raad heeft. 68 00:06:00,880 --> 00:06:06,920 Naar aanleiding van het amendement van Van Eijs heeft de raad dus nu de mogelijkheid om vooraf 69 00:06:06,920 --> 00:06:10,880 een lijst op te stellen van gevallen waarin ze participatie verplichtstellen. 70 00:06:12,760 --> 00:06:18,760 Hoe dat er precies uit gaat zien, zo’n lijst van gevallen, en hoe je die in het omgevingsplan verwerkt, 71 00:06:18,760 --> 00:06:22,360 dat zijn onderwerpen waar wij ons als VNG nu over buigen. 72 00:06:23,440 --> 00:06:28,760 Aangezien het om buitenplanse activiteiten gaat, kun je ze in die zin niet regelen. 73 00:06:28,760 --> 00:06:33,960 Maar je kunt wel het type activiteit of het type gebied aanwijzen waar het van toepassing is. 74 00:06:36,960 --> 00:06:39,920 - Het hangt ermee samen, de rol van de gemeenteraad, 75 00:06:39,920 --> 00:06:50,040 of ze d’r voor kiezen om in het participatietraject randvoorwaarden, kaders vooraf te stellen of zeggen van: ‘Gaat uw gang!’ 76 00:06:50,040 --> 00:06:51,560 Ja. Ja, wij merken het wel. 77 00:06:51,560 --> 00:06:54,560 ‘We zien wel wat er gebeurt en kijken graag mee.’ Bijvoorbeeld. 78 00:06:54,560 --> 00:06:56,520 Heeft ook weer te maken… 79 00:06:56,520 --> 00:07:00,400 Heeft in feite ook weer te maken met de verhouding tussen college en raad, 80 00:07:00,400 --> 00:07:03,640 met de verhouding tussen overheid en samenleving. 81 00:07:03,640 --> 00:07:06,120 En de geschiedenis. Zeker. 82 00:07:06,120 --> 00:07:09,960 Dus dat is…dat heeft het er allemaal mee te maken. 83 00:07:09,960 --> 00:07:11,200 Ja, want we hebben het hier natuurlijk vooral… 84 00:07:11,200 --> 00:07:16,280 De sheet gaat over de rol van de raad bij vergunningen maar uiteraard is de raad natuurlijk ook aan zet 85 00:07:16,280 --> 00:07:18,200 bij de omgevingsvisie en het omgevingsplan. 86 00:07:18,240 --> 00:07:22,720 Dus daar is het ook belangrijk dat college en raad daarover goeie afspraken maken met 87 00:07:22,920 --> 00:07:25,280 ‘wat is de rol van de raad’ en ‘hoe doen wij dat hier?’ 88 00:07:25,960 --> 00:07:30,200 en hoe willen wij in dat proces betrokken zijn of vinger aan de pols houden. Monitoren… 89 00:07:32,200 --> 00:07:38,280 Visie en plan worden door de raad vastgesteld, besluiten op vergunningen worden door het college 90 00:07:38,280 --> 00:07:46,680 genomen waarbij de raad in sommige gevallen kan adviseren om de uitgebreide procedure toe te passen. 91 00:07:46,960 --> 00:07:50,880 - Waarom zou je een lijst van buitenplanse gevallen formuleren? 92 00:07:50,880 --> 00:07:54,240 Alles wat niet binnenplans is, is dan toch buitenplans? 93 00:07:54,920 --> 00:07:59,040 Dat klopt. Maar niet alles wat buitenplans is, is… 94 00:07:59,400 --> 00:08:04,720 Pas als je het aanwijst, is het, is er die participatieplicht op van toepassing. 95 00:08:05,920 --> 00:08:08,520 - Maar je kunt niet alles vooraf weten. 96 00:08:08,560 --> 00:08:10,880 Nee, maar je kunt wel weten… 97 00:08:10,880 --> 00:08:17,360 Het idee achter dat aanwijzen, is dat je wel weet, op basis van geschiedenis, van wat, 98 00:08:17,640 --> 00:08:20,080 wat levert hier nou eigenlijk altijd gedoe op. 99 00:08:20,080 --> 00:08:22,680 - Jurisprudentie. Jurisprudentie, precies. 100 00:08:22,680 --> 00:08:27,200 Gewoon de ervaringen uit het verleden zijn in dit geval zeer voorspellend voor de toekomst. 101 00:08:27,520 --> 00:08:30,560 Dus op basis daarvan kun je als raad zeggen… 102 00:08:30,800 --> 00:08:33,000 Nou als we het opnieuw gaan hebben over… 103 00:08:33,000 --> 00:08:34,320 Nou, vul maar in… 104 00:08:36,200 --> 00:08:41,800 Dan wil ik dat de participatie door de initiatiefnemer vooraf goed gedaan is. 105 00:08:42,800 --> 00:08:46,840 Ik denk dat wel belangrijk is om na te denken welke activiteiten je wilt aanwijzen, 106 00:08:46,840 --> 00:08:50,120 omdat als je het bij wijze van spreken al je buitenplanse zou aanwijzen, 107 00:08:50,120 --> 00:08:52,080 is dat ook wel weer heel veel. 108 00:08:52,400 --> 00:08:58,120 En er kunnen ook kleine projecten bij zitten waarmee je de administratieve last bij de initiatiefnemer 109 00:08:58,120 --> 00:08:59,640 natuurlijk ook wel laat toenemen, 110 00:08:59,640 --> 00:09:01,040 door dat steeds te verplichten. 111 00:09:01,200 --> 00:09:03,200 Kijk, participatie is wel een belangrijke afweging. 112 00:09:03,200 --> 00:09:09,760 Het gaat om ‘t… Uiteindelijk gaat ’t om het kunnen maken van een goede afweging waarbij je 113 00:09:09,760 --> 00:09:11,440 alle belangen kunt afwegen. 114 00:09:11,440 --> 00:09:14,400 Dat is je doel. En participatie kan daarbij helpen. 115 00:09:14,760 --> 00:09:19,080 Maar participatie op zich is niet het doel want daarmee ga je inderdaad een hoop mensen 116 00:09:19,080 --> 00:09:25,280 vermoeien en vragen om activiteiten te ondernemen wat misschien niet overal nodig is. 117 00:09:25,920 --> 00:09:29,680 Dus ik zou zeggen, denk daar goed over na voordat het aangewezen wordt. 118 00:09:29,680 --> 00:09:35,560 Dat is vanuit de rol die de raad heeft, vanuit de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, 119 00:09:35,560 --> 00:09:41,240 heeft de... is de raad in staat om te controleren op de kwaliteit van het besluitvormingsproces. 120 00:09:41,440 --> 00:09:43,880 Dus de vraag of… 121 00:09:45,720 --> 00:09:52,520 nou eigenlijk eenieder in staat is geweest om vooraf alle relevante informatie te kunnen hebben… 122 00:09:53,400 --> 00:09:55,000 Daar mag de raad iets over zeggen. 123 00:09:55,240 --> 00:10:03,720 Wat bijvoorbeeld betekent dat je al je beleid, je visie, je omgevingsplan goed moet annoteren. 124 00:10:03,720 --> 00:10:06,160 Zeg maar even in digitale termen… 125 00:10:06,160 --> 00:10:13,200 Zodat het ook zichtbaar is in de viewer van ’t DSO, zodat je kunt zien welke regels gelden op welke plek. 126 00:10:13,880 --> 00:10:15,600 Als voorbeeld. 127 00:10:17,480 --> 00:10:23,160 Met als doel om het proces zodanig in te richten dat je al die belangen goed kunt wegen. 128 00:10:23,480 --> 00:10:28,080 De raad mag iets vinden van de wijze waarop dat georganiseerd is binnen de gemeente 129 00:10:28,080 --> 00:10:32,360 en of zij van mening zijn dat dat op een goede, zorgvuldige manier gebeurt. 130 00:10:33,600 --> 00:10:37,080 Dat is dus los van concrete aanvragen. 131 00:10:37,080 --> 00:10:42,480 Dit gaat meer over het… nou de manier waarop de gemeente werkt en georganiseerd is. 132 00:10:43,000 --> 00:10:44,960 En beoordelingsregels zijn een nieuw…, 133 00:10:45,200 --> 00:10:46,840 zeg maar, eigenlijk een nieuw fenomeen, 134 00:10:47,920 --> 00:10:51,000 naast algemene regels die helder aangeven 135 00:10:51,360 --> 00:11:00,680 ‘tot zo hoog, het mag, mits u tot deze hoogte bouwt of mits u zoveel procent van het gebied vrijlaat’, 136 00:11:00,680 --> 00:11:04,480 nou noem maar op, kun je ook ervoor kiezen om beoordelingsregels op te nemen. 137 00:11:04,800 --> 00:11:13,480 Die het in zichzelf nodig maken om in het specifieke geval van een initiatief te beoordelen of het in dat geval 138 00:11:13,920 --> 00:11:15,920 dat initiatief ook echt een goed idee is. 139 00:11:15,920 --> 00:11:18,200 En of het op die manier toegelaten kan worden. 140 00:11:19,320 --> 00:11:22,880 En het stellen van beoordelingsregels doe je in het omgevingsplan. 141 00:11:23,120 --> 00:11:24,120 Vastgesteld door de raad. 142 00:11:25,200 --> 00:11:30,600 Dus in die zin kan de raad door te sturen op de activiteiten waarvoor je beoordelingsregels stelt, 143 00:11:31,200 --> 00:11:37,200 ook sturen op de manier waarop er met de afweging van initiatieven wordt omgegaan. 144 00:11:38,960 --> 00:11:47,400 En bij beoordelingsregels geldt altijd een vergunningplicht en daarmee is altijd ’t aanvraagvereiste participatie aan de orde. 145 00:11:47,400 --> 00:11:49,480 Zo linkt die dan weer aan participatie. 146 00:11:53,920 --> 00:11:55,680 Ik laat jullie nog even deze plaat zien. 147 00:11:55,680 --> 00:11:57,240 Die had ik nog beloofd. 148 00:11:58,240 --> 00:12:04,480 Dit is een plaat die jullie kunnen vinden op de website van de VNG onder de noemer omgevingstafel. 149 00:12:05,200 --> 00:12:07,320 Het is bedoeld als praatplaat. 150 00:12:08,440 --> 00:12:13,200 Om het gesprek op gang te brengen over ‘Hoe je dat nou, dat afwegen, 151 00:12:13,200 --> 00:12:16,320 en dat samen beoordelen van een initiatief’. 152 00:12:16,480 --> 00:12:22,680 In gesprek met alle ketenpartners en ook met alle belanghebbenden en de initiatiefnemer zelf. 153 00:12:22,960 --> 00:12:27,440 Hoe kun je dat organiseren voorafgaand aan een vergunningaanvraag. 154 00:12:28,520 --> 00:12:32,160 Uiteraard staat het de initiatiefnemer altijd vrij om vergunningaanvraag in te dienen. 155 00:12:32,360 --> 00:12:37,040 Dus je kunt ook een omgevingstafelproces organiseren in de 8 weken na aanvraag. 156 00:12:37,560 --> 00:12:41,800 Maar dan moet je het wel heel goed georganiseerd hebben in huis. Maar dat kan wel. 157 00:12:42,080 --> 00:12:50,920 Over de omgevingstafel komen we vanaf donderdag in regionale sessies door het hele land langs om dit 158 00:12:50,920 --> 00:12:53,720 toe te lichten en om hiermee te oefenen in een simulatie. 159 00:12:54,360 --> 00:12:59,840 Het zijn echt 24 sessies dus we komen werkelijk op alle plekken in het land en het staat u vrij, 160 00:12:59,840 --> 00:13:04,240 en ik nodig u juist van harte uit om daarbij aan te sluiten en met ons daarover in gesprek te gaan. 161 00:13:04,640 --> 00:13:09,800 Ook het overzicht van die sessies kunt u vinden op de site van de VNG. 162 00:13:10,240 --> 00:13:16,240 Mijn mailadres staat ook op de laatste sheet als dit niet vindbaar is. 163 00:13:20,040 --> 00:13:23,600 We hebben het hier al wel even over gehad. 164 00:13:23,760 --> 00:13:26,440 Ik sta er nog even heel kort bij stil. 165 00:13:27,520 --> 00:13:36,520 In feite is participatie dus niet zozeer een beoordeling van het proces anders dan… 166 00:13:36,520 --> 00:13:39,280 hoe is er met het aanvraagvereiste omgegaan. 167 00:13:39,280 --> 00:13:44,080 Dat is redelijk… dat is uitputtend geregeld maar is redelijk summier. 168 00:13:44,520 --> 00:13:51,160 Handreiking voor gemeenten, het is bedoeld om vooral inhoudelijk een beoordeling te maken 169 00:13:51,160 --> 00:13:54,400 op basis van dat wat participatie heeft opgeleverd. 170 00:13:54,760 --> 00:13:57,320 Die argumenten voor of tegen of die andere ideeën…. 171 00:13:57,320 --> 00:14:00,520 Dat je die mee kunt nemen in de beoordeling van dat initiatief. 172 00:14:00,520 --> 00:14:04,840 En daarvan kun je constateren, we hebben te weinig informatie gekregen. 173 00:14:08,520 --> 00:14:12,160 Dan nog even over de rechtsbescherming. 174 00:14:12,160 --> 00:14:14,840 Ik denk dat hier de eerste bullet vooral van belang is. 175 00:14:15,360 --> 00:14:18,080 Het is geen vervanging van de rechtsbescherming. 176 00:14:18,360 --> 00:14:26,120 De regels daarvoor zoals bijvoorbeeld in de Algemene wet bestuursrecht, die blijven onverminderd van kracht. 177 00:14:29,960 --> 00:14:34,320 En dan nog zoals beloofd de plek waar jullie meer inspiratie en voorbeelden kunnen vinden. 178 00:14:34,320 --> 00:14:42,400 Dat is wederom die inspiratiegids Participatie die beschikbaar is op de site van Aandeslagmetdeomgevingswet.nl. 179 00:14:46,480 --> 00:14:52,400 En hier nog onze mailadressen en overige websites waar jullie meer informatie kunnen vinden. 180 00:14:52,840 --> 00:14:57,920 Ik ga er vanuit dat de presentaties beschikbaar zijn na afloop van de Schakeldag. 181 00:14:58,320 --> 00:15:05,960 En ook, nou ja, deze workshop met alle informatie die wij hier hebben gedeeld zal via korte filmpjes 182 00:15:05,960 --> 00:15:08,680 beschikbaar komen op de site, 183 00:15:08,680 --> 00:15:11,600 ik vermoed van Aan de slag met de Omgevingswet. 184 00:15:11,600 --> 00:15:16,600 En misschien nog de inspiratiegids die Annemiek liet zien op Aan de slag, dat is ook een levend document, 185 00:15:16,600 --> 00:15:18,960 dus die wordt ook aangevuld met verhalen. 186 00:15:18,960 --> 00:15:23,440 Dus als jullie zelf goede voorbeelden hebben, laat het ons weten, dan kunnen we die ook opnemen.