1
00:00:00,080 --> 00:00:04,080
GUIDO RIJNJA:
Welkom bij deze introductie van Dilemmalogica...

2
00:00:04,200 --> 00:00:09,960
die zich misschien wel het best laat samenvatten
met die drie woorden: Wat kan wél?

3
00:00:10,080 --> 00:00:14,720
Want dat we met dilemma's te maken hebben,
dat weten we in het dagelijks leven ook...

4
00:00:14,840 --> 00:00:20,480
maar zeker als je de publieke zaak dient.
Ik heb er hier een aantal opgezet...

5
00:00:20,600 --> 00:00:24,920
maar je zal maar aan een energietransitie
werken en de vraag is:

6
00:00:25,040 --> 00:00:30,240
Ga ik me nou inzetten op draagvlak
of ga ik vooral inzetten op kosteneffectiviteit?

7
00:00:30,360 --> 00:00:32,160
Neem die middelste regel maar.

8
00:00:32,280 --> 00:00:36,480
Als ik iets nieuws onder handen heb,
gaan we het eerst helemaal uitbroeden...

9
00:00:36,600 --> 00:00:40,200
of gooien we het meteen open
en zoeken we contact met andere mensen?

10
00:00:40,320 --> 00:00:44,200
Of je nou wethouder bent, speechschrijver,
tekstschrijver, ambtenaar...

11
00:00:44,320 --> 00:00:49,600
of bewoner met een initiatief,
altijd doen zich dit soort dilemma's voor.

12
00:00:49,720 --> 00:00:54,400
En zeker in de publieke zaak.
En de vraag is: Hoe ga je daarmee om?

13
00:00:54,520 --> 00:00:59,720
En ik weet nog het moment dat ik Barack Obama,
toen nog president, hoorde uitleggen...

14
00:00:59,840 --> 00:01:05,280
waarom hij de veiligheidsdiensten opdracht
had gegeven om in privé e-mail te neuzen.

15
00:01:05,400 --> 00:01:10,160
Dat kan je toch niet maken, zeiden ze.
En op televisie zei hij daarover:

16
00:01:10,280 --> 00:01:16,320
'Ik moet er eigenlijk ook niet aan denken dat ze dat
bij mijn privé e-mail doen. Is er nog iets veilig?

17
00:01:16,440 --> 00:01:21,400
Maar ik moet er ook niet aan denken
dat we weer 9/11 voor onze kiezen krijgen.

18
00:01:21,520 --> 00:01:24,600
En dus kan het alleen
onder hele goeie voorwaarden.'

19
00:01:24,720 --> 00:01:28,520
En toen ik dat zag,
toen zag ik een drietrapsraket...

20
00:01:28,640 --> 00:01:35,160
die zich met deze vetgedrukte woorden laat
samenvatten: erkenning, ordening en perspectief.

21
00:01:35,280 --> 00:01:39,520
Nou, dat klinkt wat abstract natuurlijk,
maar het eerste wat hij deed...

22
00:01:39,640 --> 00:01:43,720
was laten zien dat hij
heel goed zag wie ertoe doen...

23
00:01:43,840 --> 00:01:47,800
bij zo'n kwestie van dat inspecteren, in dit geval...

24
00:01:47,920 --> 00:01:51,760
van waar gevaar zich ontwikkelt
en hoe je daar goed achter komt...

25
00:01:51,880 --> 00:01:56,480
en ook zien waar mensen naar verlangen.
Wat zijn hun zorgen? Vooral privacy.

26
00:01:56,600 --> 00:01:59,800
Vervolgens zei hij ook, bijna letterlijk:

27
00:01:59,920 --> 00:02:04,960
'Aan de ene kant 100 procent veiligheid
beloven, zou ik wel willen, kan ik niet.

28
00:02:05,080 --> 00:02:07,960
Maar aan de andere kant
100 procent privacy ook niet.

29
00:02:08,080 --> 00:02:11,200
Dus het gaat erom onder
wat voor voorwaarden ik dat kan doen.'

30
00:02:11,320 --> 00:02:16,600
Dus hij verbond daar een perspectief aan.
Erkenning, ordening en perspectief.

31
00:02:16,720 --> 00:02:20,520
Dat is eigenlijk een heel begaanbare weg,
zou je kunnen zeggen...

32
00:02:20,640 --> 00:02:25,760
op een moment dat iets spannend wordt.
En waarom is dat nou zo relevant...

33
00:02:25,880 --> 00:02:31,000
voor als je bij of voor de overheid werkt
of met de overheid te maken hebt?

34
00:02:31,120 --> 00:02:37,560
Dat is dat overheid er is voor wat over is.
Overheid heeft altijd met dilemma's te maken.

35
00:02:37,680 --> 00:02:41,520
Dat klinkt wat tobberig,
maar is natuurlijk wel een waarheid.

36
00:02:41,640 --> 00:02:44,280
En waar macht is, moet tegenmacht zijn.

37
00:02:44,400 --> 00:02:49,440
Wat ook bekend is, dat is het tweede punt,
dat burgers op zich niet tegen overheid zijn...

38
00:02:49,560 --> 00:02:53,760
en ook niet tegen ingrepen
van de overheid of bemoeienis...

39
00:02:53,880 --> 00:02:59,800
maar dat ze, met hun basale welwillendheid
of compliance, zoals dat wel genoemd wordt...

40
00:02:59,920 --> 00:03:03,120
uit zijn op wat waargenomen
rechtvaardigheid heeft.

41
00:03:03,240 --> 00:03:07,680
Dus ervaar ik zoals die overheid
met mij omgaat als billijk en fair?

42
00:03:07,800 --> 00:03:13,680
In de derde plaats: Wat maakt het durven denken
en goed omgaan met dilemma's zo relevant?

43
00:03:13,800 --> 00:03:18,960
Het heeft alles met vakmanschap te maken.
Uit allerlei onderzoeken komt naar voren dat:

44
00:03:19,080 --> 00:03:23,560
Waarom werken mensen bij of voor
de overheid of zoeken ze de overheid op?

45
00:03:23,680 --> 00:03:26,120
Omdat ze van puzzelen houden.

46
00:03:26,240 --> 00:03:32,120
Nou, hoe werkt dat? Ik licht die drie elementen
erkenning, ordening en perspectief kort toe.

47
00:03:32,240 --> 00:03:36,360
Dat doe ik aan de hand van drie hulpmiddelen.
Jullie zien al de kleine lettertjes.

48
00:03:36,480 --> 00:03:42,880
Dus op de website CommunicatieRijk.nl kun je
dit nalezen en kun je dit mogelijk ook benutten.

49
00:03:43,000 --> 00:03:48,720
In de eerste plaats telt dus bij iets wat
erom spant dat je je verplaatst in de ander.

50
00:03:48,840 --> 00:03:52,560
Je zoekt naar erkenning:
Waar verlangen mensen naar?

51
00:03:52,680 --> 00:03:55,720
Dan is er altijd iets als
bovenstromen en onderstroom.

52
00:03:55,840 --> 00:04:00,600
Bovenstromen is wat aan de oppervlakte klinkt,
wat mensen zeggen, waar ze boos zijn.

53
00:04:00,720 --> 00:04:05,920
Maar daaronder zitten belangen en waarden,
vooral. Dat is dat wat jij voor het goede houdt.

54
00:04:06,040 --> 00:04:10,640
Die woorden eindigen vaak op 'heid': zorgvuldig-
heid, betrouwbaarheid, rechtvaardigheid.

55
00:04:10,760 --> 00:04:15,680
En er zit gedrag onder en voorkeuren:
Hoe wil jij het liefst bejegend worden?

56
00:04:15,800 --> 00:04:20,320
En dat kun je voor alle spelers en
dus ook voor jezelf heel goed achterhalen.

57
00:04:20,440 --> 00:04:25,360
Vervolgens is aan de orde dat je met
die kennis van wat er voor mensen toe doet...

58
00:04:25,480 --> 00:04:28,840
heel goed kunt zien waar je
het dus niet over eens bent...

59
00:04:28,960 --> 00:04:33,480
en dat kan ik niet genoeg benadrukken,
dat zal altijd bij de overheid aan de orde zijn.

60
00:04:33,600 --> 00:04:36,800
We zijn er niet op uit om vriendjes te maken.

61
00:04:36,920 --> 00:04:41,440
Waar macht is, is tegenmacht. Er zijn dus
verschillen. Maar, en dat is het goede nieuws:

62
00:04:41,560 --> 00:04:46,240
Er is ook altijd iets wat bindt en
dat kan te maken hebben met inhoud...

63
00:04:46,360 --> 00:04:51,120
bijvoorbeeld dat je allemaal zorg hebt
over de leefomgeving of over de kwaliteit.

64
00:04:51,240 --> 00:04:54,760
Maar het kan ook te maken hebben met
de manier waarop je met elkaar omgaat:

65
00:04:54,880 --> 00:04:58,400
die voorkeur, die rechtvaardigheid,
de stappen die je zet...

66
00:04:58,520 --> 00:05:03,320
dat het misschien te snel gaat en dat je eerst
even tijd moet nemen om ergens aan te wennen...

67
00:05:03,440 --> 00:05:08,880
of om je echt goed in elkaar te verdiepen
en verder te komen dan: Ik hoor wat je zegt.

68
00:05:09,000 --> 00:05:11,760
Je common ground, dat is dat groene vakje.

69
00:05:11,880 --> 00:05:16,960
En als je dat doet, zou je kunnen zeggen,
komt er iets naar voren.

70
00:05:17,080 --> 00:05:22,440
Dan moet je iets gaan doen, want alleen ergens
achter komen in een analyse of diagnose...

71
00:05:22,560 --> 00:05:24,640
is vaak niet genoeg voor de behandeling.

72
00:05:24,760 --> 00:05:30,840
En dan, zou je kunnen zeggen, telt dus: Wat is
het verhaal, wat is het narratief, de boodschap?

73
00:05:30,960 --> 00:05:37,640
En hier, in Kijk, Want, Dus, herken je misschien
de elementen van een goede boodschap:

74
00:05:37,760 --> 00:05:42,800
Je vertelt wat je ziet, je vertelt ook
wat je weet en wat je niet weet...

75
00:05:42,920 --> 00:05:48,480
heel belangrijk, daar kijken mensen enorm naar,
dat je daar eerlijk in bent, en wat je dus gaat doen.

76
00:05:48,600 --> 00:05:54,320
En daarbij telt ook dat abc'tje, dat je maximaal
afstemt op de woorden die je gebruikt...

77
00:05:54,440 --> 00:05:59,280
op de wijze waarop je jezelf bekent,
laat zien dat jij er echt bent en geloofwaardig.

78
00:05:59,400 --> 00:06:02,720
Dat gaat dus niet alleen om wat je zegt,
maar ook om hoe je het zegt...

79
00:06:02,840 --> 00:06:04,920
en dat mensen zeggen: Die deugt.

80
00:06:05,040 --> 00:06:07,920
En ten slotte hoe je contact maakt.

81
00:06:08,040 --> 00:06:11,520
Dit is, lang verhaal kort, dilemmalogica.

82
00:06:11,640 --> 00:06:17,440
Je verplaatst je in een ander. Je gaat zoeken
naar waar mensen echt naar verlangen.

83
00:06:17,560 --> 00:06:21,640
Dat gaat dus verder dan belangen, naar echt
wat eronder zit, waardoor mensen zeggen:

84
00:06:21,760 --> 00:06:26,080
Ja, ze snappen mij en het gaat er
niet alleen om dat ik hen snap.

85
00:06:26,200 --> 00:06:32,280
Vervolgens die ordening, dat je dus scherp in het
snotje hebt wat scheidt, maar vooral ook wat bindt.

86
00:06:32,400 --> 00:06:36,600
En vervolgens dat je daar iets
aan kunt koppelen: Wat heb je nodig?

87
00:06:36,720 --> 00:06:43,280
Dat is de vraag wat jijzelf, maar vooral ook een
ander nodig heeft, om een volgende stap te zetten.

88
00:06:43,400 --> 00:06:45,840
Wil je er meer van weten?
Wil je ermee aan de slag?

89
00:06:45,960 --> 00:06:50,280
Of kijk je hiernaar en denk je:
Hé, dit is eigenlijk precies zoals ik werk?

90
00:06:50,400 --> 00:06:54,040
Dan vind je misschien
bevestiging, bemoediging, hulp...

91
00:06:54,160 --> 00:06:59,680
op de website CommunicatieRijk.nl
bij Dilemmalogica.

92
00:06:59,800 --> 00:07:05,400
Je kunt me ook bellen als je er niet uitkomt
en mailen en me op LinkedIn en Twitter vinden.

93
00:07:05,520 --> 00:07:12,200
Hopelijk biedt deze korte introductie houvast
bij het achterhalen van: Wat kan wél?