1
00:00:07,840 --> 00:00:11,200
Hallo, ik ben Margit Koesoemo
Joedo en ik werk als omgevingsmanager aan

2
00:00:11,280 --> 00:00:15,080
de Omgevingswet bij het ministerie
van Binnenlandse Zaken. Welkom bij

3
00:00:15,160 --> 00:00:19,360
het webcollege over participatie
onder de Omgevingswet. U heeft

4
00:00:19,440 --> 00:00:23,000
in een ander webcollege kunnen
zien hoe participatie geregeld is

5
00:00:23,280 --> 00:00:26,760
in de Omgevingswet, in het onderliggende
Omgevingsbesluit

6
00:00:26,880 --> 00:00:31,040
en de daar onderliggende
Omgevingsregeling. Dat webcollege

7
00:00:31,120 --> 00:00:36,080
kunt u terugzien op de site
van Aan de slag met de Omgevingswet.

8
00:00:36,200 --> 00:00:40,400
Begin 2020 vond de behandeling
van de ontwerp-Invoeringswet

9
00:00:40,480 --> 00:00:45,400
in de Eerste Kamer plaats.
Daar hebben kamerlid Nooren en anderen

10
00:00:45,520 --> 00:00:49,280
een motie over participatie
ingediend. Die is aangenomen.

11
00:00:50,160 --> 00:00:52,840
Zij vinden het belangrijk
dat inwoners weten waar ze aan toe

12
00:00:52,920 --> 00:00:56,280
zijn. De motie-Nooren
houdt dan ook een motiveringsplicht

13
00:00:56,360 --> 00:01:00,920
in voor decentrale overheden
over het eigen participatiebeleid.

14
00:01:01,040 --> 00:01:04,880
De uitwerking van de motie
landt, via het Invoeringsbesluit,

15
00:01:05,000 --> 00:01:09,360
als regel in het Omgevingsbesluit.
In dit college zal ik kort

16
00:01:09,440 --> 00:01:13,000
uitleggen hoe participatie
per instrument in de Omgevingswet

17
00:01:13,120 --> 00:01:17,440
geregeld is, en hoe dit als
gevolg van de motie-Nooren wijzigt.

18
00:01:24,400 --> 00:01:27,520
De verantwoordelijkheid voor het toepassen
van participatie ligt

19
00:01:27,600 --> 00:01:31,480
volgens de Omgevingswet meestal
bij de overheid, bij het bevoegd gezag.

20
00:01:32,200 --> 00:01:36,040
Het bevoegd gezag stelt
uiteindelijk een omgevingsvisie,

21
00:01:36,160 --> 00:01:41,720
een omgevingsplan, een verordening,
een waterschapsverordening,

22
00:01:41,800 --> 00:01:46,280
een programma of een projectbesluit
vast. Voor elk van deze

23
00:01:46,360 --> 00:01:50,560
instrumenten zijn regels
voor participatie vastgelegd. En die

24
00:01:50,680 --> 00:01:54,720
regels hebben betrekking op de kennisgeving
aan de voorkant

25
00:01:55,000 --> 00:01:58,120
en de motiveringsplicht 
aan de achterkant.

26
00:02:05,480 --> 00:02:10,240
Bij de kennisgeving van een omgevingsplan 
geeft de gemeente aan hoe de participatie wordt

27
00:02:10,360 --> 00:02:14,880
vormgegeven. Bij een projectbesluit
doet de overheid uiterlijk bij

28
00:02:15,000 --> 00:02:19,000
de start van de verkenning van
een projectbesluit een 'kennisgeving

29
00:02:19,080 --> 00:02:23,720
participatie'. In deze
kennisgeving staat hoe burgers, bedrijven,

30
00:02:24,000 --> 00:02:27,760
maatschappelijke organisaties
en bestuursorganen bij de verkenning

31
00:02:27,880 --> 00:02:31,960
worden betrokken. In de kennisgeving
participatie gaat

32
00:02:32,080 --> 00:02:36,960
het bevoegd gezag in ieder geval
in op de volgende vragen: wie worden

33
00:02:37,080 --> 00:02:41,880
betrokken, waarover en wanneer?
Wat is de rol van het bevoegd gezag

34
00:02:42,000 --> 00:02:46,760
en de initiatiefnemer? En waar is
of komt aanvullende informatie

35
00:02:46,880 --> 00:02:51,880
beschikbaar? Deze
kennisgeving participatie kan gelijktijdig

36
00:02:52,000 --> 00:02:55,800
plaatsvinden met de kennisgeving
voornemen, maar dat hoeft niet.

37
00:02:56,520 --> 00:03:00,600
Misschien is er behoefte aan
meer tijd om het participatietraject in te richten.

38
00:03:07,600 --> 00:03:10,520
Daarnaast heeft de overheid 
een motiveringsplicht bij

39
00:03:10,600 --> 00:03:14,720
het vaststellen van een
omgevingsvisie, programma, omgevingsplan

40
00:03:14,920 --> 00:03:20,080
en projectbesluit. De overheid
geeft hierbij aan hoe zij burgers,

41
00:03:20,160 --> 00:03:23,680
bedrijven, maatschappelijke
organisaties en bestuursorganen

42
00:03:24,040 --> 00:03:27,440
betrokken heeft bij de voorbereiding
en wat de resultaten

43
00:03:27,520 --> 00:03:31,360
hiervan zijn. De Omgevingswet
kent nog een instrument die u nog niet

44
00:03:31,440 --> 00:03:35,440
voorbij zag komen. De omgevingsvergunning.
Let op: bij

45
00:03:35,520 --> 00:03:38,000
de omgevingsvergunning
ligt de verantwoordelijkheid

46
00:03:38,080 --> 00:03:42,200
voor participatie bij de initiatiefnemer.
Bij de aanvraag

47
00:03:42,280 --> 00:03:45,880
van een omgevingsvergunning
moet de initiatiefnemer aangeven

48
00:03:46,000 --> 00:03:50,840
of hij of zij de omgeving bij
de plannen betrokken heeft, en zo ja,

49
00:03:51,080 --> 00:03:53,920
hoe dat is gebeurd en wat
de uitkomsten hiervan zijn.

50
00:03:54,000 --> 00:03:59,320
Participatie is hier dus niet
verplicht. Daar is een uitzondering op.

51
00:03:59,520 --> 00:04:03,120
Een gemeenteraad kan
gevallen aanwijzen waarin participatie wel

52
00:04:03,240 --> 00:04:07,520
verplicht is. Het gaat dan om activiteiten
die niet mogelijk zijn

53
00:04:07,600 --> 00:04:11,680
volgens het omgevingsplan:
de zogenaamde buitenplanse

54
00:04:11,760 --> 00:04:15,840
omgevingsplanactiviteiten.
En het college van burgemeester

55
00:04:15,960 --> 00:04:19,200
en wethouders moet voor deze
gevallen bevoegd gezag zijn.

56
00:04:19,680 --> 00:04:22,760
Het kan voor de overheid
handig zijn om voor zulke gevallen

57
00:04:22,840 --> 00:04:27,080
participatiebeleid te formuleren.
Zij kan dan daarin aangeven hoe

58
00:04:27,200 --> 00:04:29,440
zij omgaat met ingekomen
aanvragen.

59
00:04:36,320 --> 00:04:41,600
Sinds de motie-Nooren is aangenomen, is de
motiveringsplicht uitgebreid. De decentrale

60
00:04:41,720 --> 00:04:45,600
overheden, dus de gemeenten,
provincies en waterschappen,

61
00:04:45,680 --> 00:04:49,960
zullen namelijk ook moeten
aangeven op welke wijze invulling is gegeven

62
00:04:50,040 --> 00:04:54,720
aan hun eigen participatiebeleid. 
De motie roept decentrale overheden

63
00:04:54,800 --> 00:04:59,400
dus op om eigen
participatiebeleid op te stellen. Zij mogen zelf

64
00:04:59,520 --> 00:05:02,640
bepalen hoe zij hun participatiebeleid
vormgeven.

65
00:05:03,680 --> 00:05:07,000
Zij kunnen daarin hun visie
op participatie en uitgangspunten

66
00:05:07,080 --> 00:05:10,640
opnemen. Bijvoorbeeld
over de toegankelijkheid,

67
00:05:10,800 --> 00:05:13,400
de representativiteit,
de betrokkenheid voor

68
00:05:13,480 --> 00:05:16,600
ondervertegenwoordigde
groepen, de eigen rol en hoe

69
00:05:16,720 --> 00:05:20,280
het participatieresultaat
wordt meegewogen in het uiteindelijke

70
00:05:20,400 --> 00:05:24,400
plan. Op deze manier is voor alle
betrokkenen inzichtelijk hoe

71
00:05:24,480 --> 00:05:28,760
zij kunnen meedenken en meedoen.
Samengevat, de motiveringsplicht

72
00:05:28,840 --> 00:05:32,280
wijzigt door de motie-Nooren
als volgt: de overheid moet bij

73
00:05:32,400 --> 00:05:35,720
vaststelling van bepaalde
plannen aangeven wie zij hierbij betrokken

74
00:05:35,800 --> 00:05:40,520
heeft, wat de uitkomsten
hiervan zijn en hoe ze invulling heeft

75
00:05:40,600 --> 00:05:43,360
gegeven aan haar
participatiebeleid. Van

76
00:05:43,480 --> 00:05:46,960
de omgevingsverordening en een
waterschapsverordening bestond nog

77
00:05:47,040 --> 00:05:51,320
geen motiveringsplicht, maar door de 
motie-Nooren nu wel. Het is dus

78
00:05:51,320 --> 00:05:54,880
De motie-Nooren is niet van toepassing
op rijksbesluiten. 

79
00:05:54,880 --> 00:05:57,440
Ook niet op 
het projectbesluit. Hier golden voor

80
00:05:57,440 --> 00:06:00,720
participatie al 
uitgebreidere regels voor. 

81
00:06:07,240 --> 00:06:11,080
Als gemeente, provincie of waterschap,
kunt u dus nu al aan de slag met

82
00:06:11,160 --> 00:06:14,600
het vaststellen van uw
participatiebeleid. Op de website

83
00:06:14,720 --> 00:06:17,880
Aan de slag met de Omgevingswet,
vindt u voorbeelden van overheden

84
00:06:17,960 --> 00:06:21,760
die u zijn voorgegaan. U vindt
daar ook de Denkwijze(r) voor goede

85
00:06:21,880 --> 00:06:26,040
participatie. In de Denkwijzer
is het belang van goede participatie

86
00:06:26,120 --> 00:06:30,440
beschreven. Hierin kunt u succesfactoren
en randvoorwaarden

87
00:06:30,560 --> 00:06:35,200
voor goede participatie vinden.
En leest u hoe deze kunt inzetten bij

88
00:06:35,320 --> 00:06:38,520
de instrumenten van de Omgevingswet.
Ik wil graag nog twee

89
00:06:38,600 --> 00:06:42,960
vragen met u bespreken. De eerste
is de vraag of de uitbreiding van

90
00:06:43,080 --> 00:06:46,520
de motiveringsplicht met
terugwerkende kracht voor al

91
00:06:46,600 --> 00:06:50,000
vastgestelde besluiten
geldt. Het antwoord is nee.

92
00:06:50,120 --> 00:06:54,040
Voor de omgevingvisies
omgevingsplannen, programma's,

93
00:06:54,160 --> 00:06:57,960
omgevingsverordeningen en waterschaps-
verordeningen die al

94
00:06:58,080 --> 00:07:02,880
vastgesteld zijn, geldt de uitgebreide
motiveringsplicht niet.

95
00:07:02,960 --> 00:07:07,120
Als deze instrumenten na 
de inwerkingtreding van de wet 

96
00:07:07,320 --> 00:07:14,360
op 1 januari 2022 wijzigen moet er
wel aan de motiveringsplicht worden voldaan. 

97
00:07:20,520 --> 00:07:23,640
Tot slot wil ik stilstaan
bij het wetsvoorstel Versterking

98
00:07:23,720 --> 00:07:28,000
participatie op decentraal
niveau. Bij een spoedige behandeling

99
00:07:28,120 --> 00:07:32,680
in de Tweede en Eerste Kamer
kan het wetsvoorstel medio 2021

100
00:07:32,800 --> 00:07:36,600
in werking treden. Met dit
wetsvoorstel wordt de huidige

101
00:07:36,720 --> 00:07:41,320
inspraakverordening verbreed
naar een participatieverordening.

102
00:07:41,400 --> 00:07:44,600
In de participatieverordening
regelen gemeenten, provincies

103
00:07:44,720 --> 00:07:48,880
en waterschappen hoe zij inwoners
betrekken bij de voorbereiding,

104
00:07:49,000 --> 00:07:53,520
uitvoering en evaluatie van
beleid. Ze zijn vrij te beslissen hoe

105
00:07:53,600 --> 00:07:57,240
zij inwoners bij deze
beleidsfasen betrekken. Participatie is

106
00:07:57,360 --> 00:08:00,400
natuurlijk vooral een kwestie
van doen en elke overheid zal haar

107
00:08:00,520 --> 00:08:01,960
eigen accenten leggen. 

108
00:08:08,680 --> 00:08:11,440
Hoe verhoudt de motiveringsplicht
ter uitvoering

109
00:08:11,560 --> 00:08:15,520
van de motie-Nooren zich nu
tot de participatieverordening uit dit

110
00:08:15,600 --> 00:08:19,280
wetsvoorstel? Die vraag
heeft een wat langer antwoord nodig.

111
00:08:19,840 --> 00:08:23,520
De motiveringsplicht sluit aan
bij wat het wetsvoorstel voorstelt.

112
00:08:24,200 --> 00:08:27,760
Decentrale overheden
moeten aangeven op welke wijze

113
00:08:27,840 --> 00:08:31,040
zij invulling hebben
gegeven aan hun participatiebeleid,

114
00:08:31,600 --> 00:08:35,480
zoals bijvoorbeeld
opgenomen in de participatieverordening.

115
00:08:35,600 --> 00:08:38,320
Participatiebeleid
kan breder zijn dan alleen

116
00:08:38,440 --> 00:08:42,920
de participatieverordening. U kunt
in het participatiebeleid verwijzen

117
00:08:43,000 --> 00:08:47,440
naar regels in de inspraak en 
participatieverordening. Het beleid

118
00:08:47,560 --> 00:08:51,480
kan bovendien aangeven hoe een norm
uit de verordening concreet kan

119
00:08:51,560 --> 00:08:55,200
worden toegepast. Ik zal een voorbeeld
geven. De verordening

120
00:08:55,280 --> 00:08:58,720
zegt: "Het bestuursorgaan
informeert belanghebbenden hierover

121
00:08:58,800 --> 00:09:03,000
op correcte wijze." In het beleid
kan worden aangegeven wat met

122
00:09:03,080 --> 00:09:07,960
de norm 'een correcte wijze'
wordt bedoeld. Het participatiebeleid

123
00:09:08,040 --> 00:09:12,480
en de participatieverordening
zijn niet inwisselbaar. Het beleid bindt

124
00:09:12,560 --> 00:09:16,800
namelijk alleen het bestuursorgaan,
niet de burger. En in het beleid

125
00:09:16,880 --> 00:09:20,400
kan alles worden opgenomen wat
het bestuursorgaan belangrijk vindt.

126
00:09:20,480 --> 00:09:24,240
De verordening beperkt zich
tot de normatieve juridische regels.

127
00:09:24,640 --> 00:09:27,360
We zijn aan het einde
gekomen van dit webcollege. Bedankt

128
00:09:27,440 --> 00:09:30,040
voor het kijken. Mocht u meer
informatie willen hebben

129
00:09:30,160 --> 00:09:33,320
over participatie onder de Omgevingswet,
dan kunt u die vinden

130
00:09:33,400 --> 00:09:35,120
op de website van Aan de slag
met Omgevingswet. U vindt daar onder