Staalkaarten en casco omgevingsplan

Casco omgevingsplan

Het casco voor het omgevingsplan laat zien hoe een omgevingsplan kan worden opgebouwd. Het casco is geen blauwdruk voor het ideale omgevingsplan. Het biedt inzicht in de elementen die in een omgevingsplan een plaats kunnen krijgen. Daarnaast biedt het casco een overzicht van een mogelijke indeling van het omgevingsplan.

Meer informatie over het casco voor het omgevingsplan staat op de pagina Het casco voor het omgevingsplan op de website van de vereniging Nederlandse gemeenten (VNG)

Staalkaarten omgevingsplan

Staalkaarten geven inzicht in de nieuwe mogelijkheden die de systematiek van de Omgevingswet biedt. Denk aan het verbeteren, beschermen en benutten van de gemeentelijke leefomgeving.

Op dit moment zijn de volgende staalkaarten op de website van de VNG beschikbaar:

• staalkaart 'Integratie verordeningen in omgevingsplan, deel I'
  Deze staalkaart bevat de regels voor 4 activiteiten uit de model Algemene plaatselijke verordening (APV) in de structuur van het casco voor het omgevingsplan.
• staalkaart 'Bestaande woonwijk'
  Deze staalkaart geeft voorbeeldregels over de bestaande woonwijk.
• staalkaart 'Verordeningen in het omgevingsplan, deel II'
  In deze staalkaart worden delen van de model-APV omgezet in voorbeeldregels voor het omgevingsplan.

Leerpunten bij het opstellen van staalkaarten

De staalkaarten zijn niet gemaakt met een vooraf vastgesteld proces of uitkomst in gedachten. Elk gebied en elke maatschappelijke opgave heeft namelijk zijn eigen dynamiek en accenten. Er zijn veel verschillende wegen die naar een omgevingsplan leiden. Het maken van een omgevingsplan is een zoekproces. Het oefenen en ontdekken staat centraal.

Tips om te komen tot goede regels

• Ken het wettelijk stelsel voor u begint met het maken van het omgevingsplan.
• Begin vanuit een visie: denk na over wat u wel en niet wilt regelen. Wilt u regels maken over wat vanzelf goed gaat?
• Gebruik de systematiek en structuur van de wet om een eigen omgevingsplan te maken. Wilt u bijvoorbeeld 'zorgplicht' regelen? Dan kunt u dezelfde formulering gebruiken als het Rijk.
• Sluit aan bij het instrumentarium van de Omgevingswet en de Algemene wet bestuursrecht.
• Onderwerpen die bij of volgens een andere wet uitputtend te regelen zijn, kunnen niet in het omgevingsplan worden geregeld.
• Voordat u regels gaat maken in een omgevingsplan onderzoekt u in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) en de omgevingsverordening welke instructieregels er zijn over dat onderwerp.
• kijk in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal), het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en de omgevingsverordening of er al inhoudelijke regels zijn over dat onderwerp. En welke mogelijkheden er zijn om aanvullende regels te stellen.
• Sluit aan bij het taalgebruik van de Omgevingswet: helder en kernachtig.
• Sluit aan bij de Aanwijzingen voor de regelgeving.
• Maak gebruik van de publicatie 100 ideeën voor de gemeentelijke regelgever van de VNG.

Hoe organiseer je het?

• Het is belangrijk om voor de implementatie van de Omgevingswet een multidisciplinair team te formeren waarmee je de totale fysieke leefomgeving overziet.
• De verschillende maatschappelijke opgaven waarvoor een gemeente staat hangen met elkaar samen. Het is goed om als team het maken van een omgevingsplan in samenhang te benaderen. En dit integraal vanuit de verschillende elementen van de fysieke leefomgeving op te pakken.
• Vraag u af of het team in staat is om correcte juridische regels te schrijven. De uitdaging is dat deze regels in een integraal proces tot stand moeten komen. In samenhang en in overeenstemming met de bedoeling van de wet.
• Het is verstandig om vanaf het begin juristen in te zetten die bekend zijn met het schrijven van decentrale regels. Zorg ervoor dat zij kunnen schakelen tussen ambities en bijbehorende juridische regels. Als er een ambitie ligt kan deze op verschillende manieren geregeld worden om tot een goede uitkomst te komen. Door te oefenen met het schrijven van regels tijdens het proces worden deze mogelijkheden zichtbaar. Vervolgens zijn er keuzes.
• Neem met het team de tijd om elkaars vakgebieden te leren en elkaars taal te leren verstaan.
• Het kan een worsteling zijn met vallen en opstaan. Maar het is de moeite waard. Daardoor wordt het werken met het omgevingsplan steeds makkelijker.
• Het maken van juridische regels in het omgevingsplan is wezenlijk anders dan regels over bestemmingen in een bestemmingsplan. In het omgevingsplan gaat het om de ambities in relatie met de kwaliteiten in het gebied. Het uitgangspunt is de opgave waar je als gemeente voor staat. Bedenk wat u moet regelen en wat u niet hoeft te regelen. Bedenk daarna hoe u de zaken die u wilt regelen vormgeeft. Dat kan met algemene regels. Eventueel met een meldingsplicht. Voor uitzonderlijke situaties een vergunningplicht.
• Zie de eerste stappen naar het omgevingsplan als een pilot waar u van leert. Analyseer het resultaat. Pas het aan en maak de risico's kleiner. Dan komt u in een later stadium niet alsnog tot de ontdekking dat het resultaat niet is wat is beoogd. Zorg hiervoor door stap voor stap te werken en telkens momenten van feedback te organiseren.
• Pak een vraagstuk of maatschappelijke opgave bij de hand en ga stoeien met ambities en regels. Hoe schrijf ik op wat ik wel en niet wil regelen?

Project staalkaarten 2018

Het Project staalkaarten heeft in 2018 geleid tot een eerste aanzet voor de staalkaarten. Deze staalkaarten zijn het startpunt geweest voor de verdere ontwikkeling van de staalkaarten en het casco voor het omgevingsplan op de website van de VNG.

In het Project staalkaarten 2018 zijn de volgende producten opgeleverd:

• staalkaart 'Bedrijfsmatige activiteiten'
• staalkaart 'Energietransitie'
• staalkaart 'Centrum stedelijk gebied'
• staalkaart 'Buiten centrum stedelijk gebied'