Participatie in de omgevingsvergunning

Participatie, onderdeel van de belangenafweging

Een vergunningaanvraag wordt behandeld door het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag maakt een belangenafweging om te bepalen of er wel of geen medewerking wordt verleend aan een aanvraag. Hierbij wordt rekening gehouden met de verschillende belangen van de omgeving en de gemeente. Hiervoor verzamelt het bevoegd gezag de relevante informatie. Voor het bevoegd gezag is participatie een middel om vroegtijdig inzicht te krijgen in de belangen van derden.

Bovendien kan participatie door derden de initiatiefnemer helpen om een aanvraag te verbeteren. Door de belangen uit de omgeving op te halen kunnen ideeën worden meegenomen en kan de kwaliteit van de aanvraag worden verbeterd. Het is daarom raadzaam voor bevoegde gezagen om een initiatiefnemer te stimuleren omwonenden (en andere belanghebbenden) vroegtijdig te betrekken bij de plannen.

Om vroegtijdige participatie te stimuleren is er een nieuwe aanvraagvereiste. De initiatiefnemer moet in de aanvraag voor een omgevingsvergunning aangeven of, en zo ja, hoe er overleg is geweest met belanghebbenden. Ook moet dan worden aangegeven wat er met het resultaat van de participatie is gedaan. Dit staat in artikel 7.4 van de Omgevingsregeling.

Initiatiefnemer moet participatie zelf vormgeven

Initiatieven verschillen van elkaar in soorten activiteiten en belangen die daarbij spelen. Daarom is niet vastgelegd hoe participatie moet plaatsvinden. De vergunningaanvrager wordt vrijgelaten om de participatie zelf vorm te geven. Op deze manier wordt voorkomen dat het participatietraject een kwestie van afvinken wordt of dat het aanvraagproces onnodig wordt vertraagd.

Waarom wordt participatie gestimuleerd

Participatie door de initiatiefnemer wordt gestimuleerd omdat het betrekken van de omgeving waardevolle inzichten op kan leveren en een initiatief beter kan maken. Daarnaast voorkomt het vroegtijdig betrekken van de belanghebbenden vaak bezwaren later in het traject.

Er zijn natuurlijk ook gevallen waarin het niet nodig is om een (groot) participatietraject te starten, bijvoorbeeld als het initiatief geen consequenties heeft voor de omgeving. Om deze reden is participatie niet per definitie verplicht gesteld en altijd vormvrij. Het ontbreken van een participatieproces is dan ook geen reden om een vergunning te weigeren. Als het bevoegd gezag onvoldoende informatie heeft om tot een goede belangenafweging te komen kan zij vragen om meer informatie of zelf extra informatie verzamelen om tot een goed besluit te komen.

Uitzonderingsgevallen waarin participatie verplicht is

De gemeenteraad kan specifieke gevallen aanwijzen waarin participatie verplicht is. Dit kan alleen bij een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit waarvoor het college van burgemeester en wethouders het bevoegd gezag is. In dat geval moet een aanvrager een participatieproces vormgeven en doorlopen.

Meer informatie

• Meer informatie over het ontwikkelen van een eigen participatieaanpak staat in de routekaart: participatie per fase.
• Er is uitleg over participatie bij vergunningverlening in gemeenten zoals de Omgevingswet dat regelt.
• Er is ook een wegwijzer participatie bij gemeenten beschikbaar: welke stappen het bevoegd gezag en de initiatiefnemer doorlopen rondom participatie bij vergunningverlening.
• Een aantal praktijkverhalen gaat specifiek over participatie bij de omgevingsvergunning.
• De praat-plaat 'loods' helpt vergunningverleners van waterschappen op weg met de aanvraagvereiste participatie uit de omgevingsregeling.