Voorafgaand bodemonderzoek

Situaties waarin een voorafgaand bodemonderzoek van toepassing is

Het voorafgaand bodemonderzoek is verplicht bij de milieubelastende activiteiten:

• Graven in bodem met een kwaliteit onder of gelijk aan de interventiewaarde bodemkwaliteit (paragraaf 4.119, Bal)
• Graven in bodem met een kwaliteit boven de interventiewaarde bodemkwaliteit (paragraaf 4.120, Bal)
• Saneren van de bodem (paragraaf 4.121, Bal)
• Bouwen op een bodemgevoelige locatie uit het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl).

In het omgevingsplan kan de gemeente gebieden aanwijzen waarvoor een verplicht voorafgaand bodemonderzoek niet nodig is.

Inhoud voorafgaand bodemonderzoek

Het doel van het bodemonderzoek is om de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem vast te stellen. Uit het voorgaand onderzoek bij de activiteit graven volgt of de regels voor graven in de bodem gelijk of onder de interventiewaarde of juist de regels voor graven in de bodem boven de interventiewaarde bodemkwaliteit van toepassing zijn. Ook volgt uit het voorgaand onderzoek wat de verwachte hergebruiks- of verwerkingsmogelijkheden voor de te ontgraven grond zijn en op welke manier de partijindeling tot stand komt.

Bij het bouwen op een bodemgevoelige locatie bepaalt het onderzoek of sanerende maatregelen nodig zijn. Dat komt doordat het onderzoek bepaalt of de locatie verdacht is op het voorkomen van een bodemverontreiniging of dat sprake is van overschrijding van de waarde die in het omgevingsplan staat. Voor de activiteit saneren geeft het onderzoek inzicht in de ontgravingscontour en -diepte om de beoogde terugsaneerwaarde te kunnen bereiken.

Trapsgewijze benadering

Het voorafgaand bodemonderzoek kent een trapsgewijze benadering, waarbij een volgend onderzoek alleen nodig is als de noodzaak daartoe blijkt uit een eerder onderzoek. Zo blijft de onderzoekslast voor de initiatiefnemer zo beperkt mogelijk. De systematiek voor het uitvoeren van een bodemonderzoek verandert niet met de invoering van de Omgevingswet.

Onderzoeksfasen

Er zijn 3 mogelijke fasen in het onderzoek:

1. het vooronderzoek
2. het verkennend bodemonderzoek en
3. het nader bodemonderzoek

1 Vooronderzoek

Bij een voorafgaand bodemonderzoek is altijd een vooronderzoek nodig. Het doel van het vooronderzoek is om vast te stellen of de locatie verdacht is op het voorkomen van een bodemverontreiniging waar (nog) onvoldoende informatie over bekend is. Hiervoor verzamelt de degene die het vooronderzoek uitvoert alle beschikbare (historische) informatie over de locatie. Onderdeel van het vooronderzoek is ook om te beoordelen of de beschikbare informatie nog actueel genoeg is.

2 Verkennend bodemonderzoek

Als een locatie verdacht is op het voorkomen van een bodemverontreiniging en onvoldoende informatie bekend is over de daadwerkelijke kwaliteit van de bodem of het grondwater, dan dient de initiatiefnemer een verkennend bodemonderzoek te (laten) uitvoeren. In het geval van een verdenking op asbest in de bodem is een verkennend bodemonderzoek asbest nodig. Met een verkennend bodemonderzoek (asbest) stelt de initiatiefnemer door het (laten) uitvoeren van veldwerk (plaatsen boringen of graafgaten) en chemische analyses de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem vast.

3 Nader bodemonderzoek

Uit een verkennend bodemonderzoek (asbest) kan blijken dat een nader onderzoek nodig is, omdat de aard of de omvang van een verontreiniging nog niet voldoende is vastgesteld. Het doel van het nader bodemonderzoek kan heel divers zijn. In deze fase is er sprake van maatwerk.

Eisen waar het voorafgaand bodemonderzoek aan moet voldoen

Voor het uitvoeren van bodemonderzoek zijn verschillende protocollen en normen uitgewerkt. Het betreft protocollen en normen voor het bodemonderzoek die ook voorafgaand aan de inwerkingtreding van de Omgevingswet van toepassing waren. Dit betekent dat een initiatiefnemer:

• het vooronderzoek conform NEN5725 uitvoert
• het verkennend bodemonderzoek conform NEN 5740 en het verkennend asbestonderzoek conform NEN5707 uitvoert
• het nader bodemonderzoek conform NTA 5755 en het nader bodemonderzoek asbest conform NEN5707 uitvoert

Voor het uitvoeren van het veldwerk voor het verkennend of nader bodemonderzoek heeft de onderneming een erkenning bodemkwaliteit voor BRL SIKB 2000 en een laboratorium of inspectie-instantie een erkenning bodemkwaliteit voor AS SIKB 2000 nodig. Onder de BRL SIKB 2000 en AS SIKB 2000 gelden verschillende protocollen voor het plaatsen van boringen en peilbuizen en bemonsteren van de bodem (protocol 2001), bemonsteren van grondwater (2002) en het uitvoeren van asbestonderzoek (2018).

Voor het uitvoeren van de laboratoriumanalyses heeft het laboratorium of inspectie-instantie een erkenning bodemkwaliteit AS3000 en onderliggende protocollen nodig. Voor het uitvoeren van vooronderzoek, maar ook voor het rapporteren van de resultaten van het verkennend of nader bodemonderzoek, is geen erkenning noodzakelijk.

Lozingsvoorschriften

Tijdens het uitvoeren van bodemonderzoek kan afvalwater vrijkomen door het oppompen van grondwater. Voor dit afvalwater zijn geen normen opgenomen, omdat de kwaliteit van het grondwater pas bekend is na het onderzoek. De lozingsroute voor het grondwater is het vuilwaterriool, omdat niet is uit te sluiten dat het grondwater verontreinigd is. Via een maatwerkvoorschrift kan het bevoegd gezag ook een andere lozingsroute toestaan.