Hoofdlijnen en teksten aanvullingsspoor bodem

Alle informatie over bodem in de Omgevingswet

Op deze pagina staan de belangrijkste punten van het aanvullingsspoor bodem in de Omgevingswet. Lees meer informatie over bodem in de Omgevingswet bij het thema bodem.

Teksten van het aanvullingsspoor bodem

Het aanvullingsspoor bodem bestaat uit de Aanvullingswet bodem, een aanvullingsbesluit en een aanvullingsregeling. Deze wetgevingsproducten zijn nog in ontwikkeling.

Bekijk de laatste teksten van het aanvullingsspoor bodem:

• De Aanvullingswet bodem is gepubliceerd in Staatsblad 2020 - 87.
• Het Aanvullingsbesluit bodem is gepubliceerd in Staatsblad 2021-98.
• Er is een concept van de Aanvullingsregeling bodem beschikbaar via de internetconsultatie. De consultatiereacties worden verwerkt.

Alle aanvullingen en wijzigingen van het stelsel van de Omgevingswet zijn verwerkt in de geconsolideerde teksten van de Omgevingswet, de AMvB's en de regeling.

3 pijlers van het aanvullingsspoor bodem

Het aanvullingsspoor bodem zorgt ervoor dat bodem en ondergrond een integraal onderdeel worden van de Omgevingswet. Het aanvullingsspoor bodem heeft 3 pijlers.

1. Preventie: het voorkomen van nieuwe verontreiniging of aantasting.
2. Toedeling van functies: het meewegen van bodemkwaliteit als het gaat om de kwaliteit van de leefomgeving, in relatie tot het gebruik hiervan.
3. Beheer historische verontreinigingen: het op een duurzame en doelmatige manier beheren van historische verontreinigingen.

Elke pijler gebruikt instrumenten uit de Omgevingswet. De nieuwe regels komen in de plaats van de bestaande regels voor het beheer van bodemkwaliteit. Zoals de Wet bodembescherming, het Besluit bodemkwaliteit en het Besluit uniforme saneringen. De verplichtingen uit een aantal EU-richtlijnen zijn het kader voor de 3 pijlers. Bijvoorbeeld de Kaderrichtlijn water en de Grondwaterrichtlijn.

• Lees meer informatie over de belangrijkste veranderingen voor bodem in de Omgevingswet.
• Bekijk ook het webinar over het aanvullingsspoor bodem.

Voorkomen van nieuwe verontreiniging of aantasting

Het voorkomen van nieuwe verontreinigingen en aantastingen is de eerste pijler. Hiervoor is de zorgplicht een belangrijk uitgangspunt. Ook zitten in deze pijler algemene regels voor burgers en bedrijven. Deze regels staan in het Aanvullingsbesluit bodem.

Meewegen van bodemkwaliteit bij toedelen functies

De tweede pijler gaat over bodemkwaliteit als onderdeel van de afweging van alle aspecten van de fysieke leefomgeving. Deze afweging is onder andere nodig bij de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Deze instrumenten helpen een balans te vinden tussen milieu- en gezondheidsrisico’s enerzijds en maatschappelijk gewenste activiteiten anderzijds. Dat is nodig als bodem of grondwater van mindere kwaliteit zijn. Voor grondwater blijft de gebiedsgerichte aanpak gelden zoals afgesproken in het Convenant Bodem en Ondergrond (2016 - 2020). Regels over het meenemen van bodemkwaliteit in de afweging worden via het aanvullingsbesluit bodem opgenomen in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl).

Beheren van historische verontreinigingen

Om de gezondheid van mensen, planten en dieren te beschermen, moeten we verstandig omgaan met historische verontreinigingen. Dat is de derde pijler.

Onder de Wet bodembescherming was de beschikking het belangrijkste instrument bij het omgaan met historische verontreinigingen. Alleen in bepaalde gevallen werd gewerkt met algemene regels. Zoals het Besluit uniforme saneringen. De nieuwe wet draait dit om. Onder de Omgevingswet gelden vooral algemene regels. Alleen als het gaat om een uitzondering, is maatwerk nodig. Dan kan een vergunning worden aangevraagd. Gemeenten en provincies krijgen hierbij een belangrijke rol. Zij zijn verantwoordelijk voor de bodemkwaliteit en grondwater. Zij krijgen daarom veel mogelijkheden voor eigen beleid. Lokale en regionale regels worden straks vastgelegd in het omgevingsplan of in de omgevingsverordening.

Lees meer informatie op de pagina Beheer van historische verontreinigingen.

Intrekken Wet bodembescherming

Bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt de Wet bodembescherming ingetrokken.

Aanvullingsbesluit bodem

Het aanvullingsbesluit bodem wijzigt onder andere:

• het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl)
• het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)
• het Omgevingsbesluit
• het Invoeringsbesluit
• het Besluit bodemkwaliteit

Er staat ook overgangsrecht in.

Instructieregels bodem in het Besluit kwaliteit leefomgeving

In het Bkl komen een aantal instructieregels voor het omgevingsplan. Het gaat om regels over:

• toelaten van een bouwactiviteit op een bodemgevoelige locatie
• nazorg na saneren

Lees meer over de instructieregels voor bodem in het Omgevingsplan.

Bodemactiviteiten in het Besluit activiteiten leefomgeving

In het Bal komen door het Aanvullingsbesluit bodem een aantal milieubelastende activiteiten. Die staan in de paragraaf bedrijfstakoverstijgende activiteiten (paragraaf 3.2).

• toepassen van bouwstoffen
• graven in bodem met een kwaliteit boven interventiewaarde
• opslaan, zeven, ontwateren en samenvoegen van grond of baggerspecie
• saneren van de bodem
• het op of in de bodem brengen van meststoffen
• toepassen van grond of baggerspecie
• toepassen van mijnsteen of vermengde mijnsteen
• graven in bodem met een kwaliteit onder of gelijk aan de interventiewaarde

Daarnaast komen er artikelen in hoofdstuk 6 en 7 over een meldingsplicht voor een lozing. Zo'n lozing kan voorkomen bij een aantal van de milieubelastende activiteiten die hierboven staan.

Besluit bodemkwaliteit

Wanneer de Omgevingswet ingaat, komen een aantal onderdelen van het Besluit bodemkwaliteit in het Bal. Kwaliteitsborging bodembeheer (kwalibo) en de regels voor de milieuhygiënische verklaring blijven wel in het Besluit bodemkwaliteit.

Bruidsschat

Het aanvullingsbesluit bodem voegt een aantal artikelen toe aan de bruidsschat omgevingsplan in het Invoeringsbesluit. Deze wijzigingen zijn verwerkt in de geconsolideerde versie van de bruidsschat.

Intrekken van besluiten:

Bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet vervallen deze besluiten:

• Besluit aanwijzing bevoegd gezag gemeenten Wet bodembescherming
• Besluit overige niet-meldingsplichtige gevallen bodemsanering
• Besluit gebruik meststoffen
• Besluit verplicht bodemonderzoek bedrijfsterreinen
• Besluit uitvoeringskwaliteit bodembeheer
• Besluit uniforme saneringen

Aanvullingsregeling bodem

De aanvullingsregeling bodem wijzigt de Omgevingsregeling en een aantal andere regelingen. In de aanvullingsregeling staan de technische uitwerkingen van het aanvullingsbesluit bodem. Er staat overgangsrecht in. En er worden een aantal regelingen ingetrokken.

Intrekken van regelingen

Bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet vervallen deze regelingen:

• Regeling uniforme saneringen
• Uitvoeringsregeling gebruik meststoffen
• Vrijstellingsregeling waterige fracties en reinigingswater 1998

Dossier Tweede en Eerste Kamer

Lees ook de parlementaire geschiedenis van het Aanvullingsspoor bodem, dossier 34 864 met daar in de Memorie van toelichting bij de Aanvullingswet bodem.