Zoeken in deze site

Begrip: Exclusieve economische zone (EEZ)

De Nederlandse exclusieve economische zone (EEZ) bestaat uit het Nederlandse deel van de Noordzee en wordt ook wel aangeduid als Nederlands continentaal plat. Het is het gebied dat zich tot 200 zeemijl (370,4 km) buiten de kust van een staat uitstrekt. Binnen deze zone heeft een staat een aantal rechten, zoals het recht op exploitatie van de aanwezige grondstoffen, het recht op visserij en recht op wetenschappelijk onderzoek.

Begrip: Instructieregel

De instructieregel is een bindende regel voor bestuursorganen over:

  • de uitvoering van bepaalde taken, of
  • de inhoud of motivering van bepaalde  besluiten (bijvoorbeeld programma's, omgevingsplannen, waterschapsverordeningen, omgevingsverordeningen, maatwerkvoorschriften, projectbesluiten)

Lees meer over de instructieregel.

Begrip: Omgevingswaarde

Een omgevingswaarde is één van de instrumenten waarmee overheden het beleid van een omgevingsvisie kunnen uitvoeren. Hiermee kan de gemeente, provincie of het Rijk de kwaliteit vastleggen die ze voor de fysieke leefomgeving wil bereiken. Deze kwaliteit moet objectief vast te stellen en kwantitatief meetbaar zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om waarden voor de luchtkwaliteit of de waterkwaliteit.

Lees meer over de omgevingswaarde.

Begrip: Omgevingsplan

Het omgevingsplan bevat alle regels over de fysieke leefomgeving die de gemeente stelt binnen haar grondgebied. Per gemeente is er 1 omgevingsplan.

Lees meer over het omgevingsplan.

Begrip: Omgevingsverordening

De omgevingsverordening bevat alle provinciale regels voor de fysieke leefomgeving. Dit kunnen regels zijn over activiteiten. Bijvoorbeeld regels over activiteiten in natuurgebieden. In uitzonderlijke gevallen kan de provincie ook regels stellen over de toedeling van functies aan locaties.

Lees meer over de omgevingsverordening.

Begrip: Primaire waterkering

Waterkering die bescherming biedt tegen overstroming door buitenwater. Dat is water van een oppervlaktewaterlichaam waarvan de waterstand direct beïnvloed wordt door hoge stormvloed, hoog opperwater van 1 van de grote rivieren, hoog water van het IJsselmeer of het Markermeer (of een combinatie daarvan). En van het Volkerak-Zoommeer, het Grevelingenmeer, het getijdendeel van de Hollandsche IJssel en de Veluwerandmeren.

Zie ook Omgevingswaarden van primaire waterkeringen.

Begrip: Watersysteem

Een watersysteem is een 'samenhangend geheel van een of meer oppervlaktewaterlichamen en grondwaterlichamen, met bijbehorende bergingsgebieden, waterkeringen en ondersteunende kunstwerken'.

Deze definitie van watersysteem staat in de bijlage van de Omgevingswet. Zie bijlage bij artikel 1.1 van de Omgevingswet, onderdeel A.

Een ondersteunend kunstwerk is niet gedefinieerd in de Omgevingswet. Het is te beschouwen als een bouwwerk of ander vervaardigd onderdeel dat is aangelegd voor een goed beheer van watersystemen. Bijvoorbeeld sluizen of duikers. Duikers zijn kokers onder een weg, door een dijk of dam, voor het afvoeren of inlaten van water.

Lees meer over (het beheer van) watersystemen.

Begrip: Zuiveringtechnisch werk

Werk voor het zuiveren van stedelijk afvalwater, in exploitatie bij een waterschap of gemeente. Of bij een rechtspersoon die door het bestuur van een waterschap met de zuivering van stedelijk afvalwater is belast, inclusief het bij dat werk behorende werk voor het transport van stedelijk afvalwater.

Een openbaar vuilwaterriool is geen zuiveringtechnisch werk, maar sluit hierop aan. In de praktijk wordt als grens tussen het openbare vuilwaterriool en het zuiveringtechnisch werk een overdrachtspunt gehanteerd. Op dit punt vindt de feitelijke overdracht van stedelijk afvalwater van de gemeente aan het waterschap plaats. Het werk voor het transport van stedelijk afvalwater vóór het overdrachtspunt is een openbaar vuilwaterriool. Na het overdrachtspunt hoort dit werk bij het zuiveringtechnisch werk.

Voor zuiveringtechnische werken gelden algemene rijksregels.

Begrip: Stroomgebiedbeheerplan

Stroomgebiedbeheerplan als bedoeld in artikel 3.9, tweede lid, onder a, van de wet. Een beheerplan per stroomgebied waarin is aangegeven welke doelen er gelden voor de grond- en oppervlaktewateren. Hoe de kwaliteit behouden blijft en verder verbeterd kan worden. Het opstellen van een stroomgebiedbeheerplan volgt uit artikel 13 van de Kaderrichtlijn Water. Zie ook Stroomgebiedbeheerplannen.

Begrip: Evenwichtige toedeling van functies aan locaties

Evenwichtige toedeling van functies aan locaties (ETFAL) betekent dat er een balans bestaat tussen verschillende functies die locaties binnen een gebied kunnen vervullen. Deze regels houden meer in dan alleen het bestemmen in een bestemmingsplan. Denk bij een functie bijvoorbeeld aan een netwerkfunctie (kabels en leidingen) of waterbergende functie (milieu).

Lees meer over evenwichtige toedeling van functies aan locaties.

Begrip: Cultureel erfgoed

De Omgevingswet definieert cultureel erfgoed als: monumenten, archeologische monumenten, stads- en dorpsgezichten en cultuurlandschappen.

Ander cultureel erfgoed zoals roerend erfgoed of immaterieel cultureel erfgoed kan ook onderdeel zijn van de definitie van cultureel erfgoed van de Omgevingswet. Dat is het geval als het deel uitmaakt van de fysieke leefomgeving of als het daar anderszins relevant voor is.

Een voorbeeld hiervan zijn regels voor een haven met historische schepen. Een ander voorbeeld is het toedelen van een functie aan een locatie die samenhangt met een (lokaal) volksgebruik dat immaterieel erfgoed is.

Lees meer bij het thema Erfgoed.

Begrip: Waterschapsverordening

De waterschapsverordening bevat regels specifiek gericht op het watersysteem en waterstaatswerken binnen het beheergebied van een waterschap. Samen met het omgevingsplan bevat de waterschapsverordening de regels voor de fysieke leefomgeving op lokaal niveau.

Lees meer over de waterschapsverordening.

Begrip: Beoordelingsregel

Een beoordelingsregel is een inhoudelijke regel waaraan het bevoegd gezag een aanvraag voor een omgevingsvergunning toetst. Een beoordelingsregel is bijvoorbeeld: 'Een omgevingsvergunning voor het kappen van een boom mag alleen worden verleend als de boom niet dikker is dan 40 cm'. Uit de gegevens van de aanvraag (de aanvraagvereisten) moet in dit voorbeeld blijken hoe dik de boom is. Het bevoegd gezag toetst die gegevens dan aan zo'n beoordelingsregel.

Lees meer over de beoordelingsregel onder de Omgevingswet.

Begrip: Waterlichaam

Hiermee wordt een oppervlaktewaterlichaam en/of grondwaterlichaam bedoeld.

Begrip: Bodembeheergebied

Gebied dat is aangewezen bij ministeriële regeling in het omgevingsplan of in de waterschapsverordening op grond van artikel 5.89o of 6.3 van het Besluit kwaliteit leefomgeving.

De aanwijzing van een bodembeheergebied is nodig als de gemeente of de waterkwaliteitsbeheerder via maatwerk soepelere kwaliteitseisen wil vaststellen. Zie: aanwijzing bodembeheergebied (instructieregel omgevingsplan).

Begrip: Leefomgeving

Er bestaat geen duidelijke begrenzing van de leefomgeving. De Omgevingswet noemt fysieke leefomgeving (artikel 1.2, lid 1). Deze bestaat in ieder geval uit:

  1. bouwwerken
  2. infrastructuur
  3. watersystemen
  4. water
  5. bodem
  6. lucht
  7. landschappen
  8. natuur
  9. cultureel erfgoed
  10. werelderfgoed

Lees meer over fysieke leefomgeving.

Begrip: Werelderfgoed

De Omgevingswet definieert werelderfgoed als: op het grondgebied van Nederland gelegen cultureel en natuurlijk erfgoed dat op grond van het werelderfgoedverdrag is opgenomen in de Lijst van het Werelderfgoed (Unesco). Voorbeelden hiervan zijn het molencomplex Kinderdijk-Elshout, de Stelling van Amsterdam, de Van Nellefabriek in Rotterdam en de Waddenzee.

Er is ook een Voorlopige Lijst werelderfgoed. Hierop staan erfgoederen die Nederland bij Unesco wil voordragen om op de Lijst van het Werelderfgoed te plaatsen. Ook hiervoor zijn in sommige gevallen regels opgesteld.

Lees meer over werelderfgoed in de Omgevingswet.

Begrip: Omgevingsvergunning

Eén van de uitgangspunten van de Omgevingswet is om zoveel mogelijk activiteiten te regelen met algemene regels. In sommige gevallen moet een initiatiefnemer (burger, bedrijf, overheid) een melding doen voordat de activiteit mag worden uitgevoerd.

Daarnaast is een beperkt aantal activiteiten is vergunningplichtig. In die gevallen moet de initiatiefnemer een omgevingsvergunning aanvragen. Lees meer over de omgevingsvergunning.

Begrip: Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)

Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) is één van de 4 algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) onder de Omgevingswet. Het Bal bevat regels van het Rijk over activiteiten in de fysieke leefomgeving.

Lees meer op Inhoud Besluit activiteiten leefomgeving.

Begrip: Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)

Het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is één van de 4 algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) onder de Omgevingswet. Het Bbl bevat regels over bouwwerken.

Lees meer op de pagina Inhoud Besluit bouwwerken leefomgeving.

Begrip: Omgevingsplanactiviteit (OPA)

De omgevingsplanactiviteit (OPA) kent 2 vormen:

  1. Binnenplanse omgevingsplanactiviteit: dit is een activiteit waarvoor de gemeente in het omgevingsplan bepaalt dat het uitvoeren zonder omgevingsvergunning verboden is.
  2. Buitenplanse omgevingsplanactiviteit: dit is een activiteit die in strijd is met de regels van het omgevingsplan.

Meer informatie op de pagina Omgevingsplanactiviteit.

Begrip: Beperkingengebiedactiviteit

Een beperkingengebiedactiviteit is een activiteit die de functie van een maatschappelijk belangrijk werk of object kan verstoren.

Meer informatie leest u op de pagina Beperkingengebiedactiviteit: toelichting.

Begrip: Bouwactiviteit

Het bouwen van een bouwwerk (bijlage, onderdeel A bij de Omgevingswet). Op deze website gebruiken we 'technische bouwactiviteit' om het verschil met de ruimtelijke aspecten van het bouwen duidelijk te maken. Meer informatie leest u op de pagina's Technische bouwactiviteit en De knip: scheiden van technisch en ruimtelijk bouwen.

Begrip: Mijnbouwlocatieactiviteit

Een mijnbouwlocatieactiviteit is het gebruiken van een locatie in een oppervlaktewaterlichaam voor een mijnbouwinstallatie of voor een verkenningsonderzoek.

Meer informatie leest u op de pagina mijnbouwlocatieactiviteit

Begrip: Milieubelastende activiteit

Een milieubelastende activiteit is een activiteit die nadelige gevolgen voor het milieu kan veroorzaken. Een wateronttrekkingsactiviteit en een lozingsactiviteit op een oppervlaktewaterlichaam of zuiveringtechnisch werk zijn geen milieubelastende activiteiten in de zin van de Omgevingswet.

Lees meer op Dit is een milieubelastende activiteit.

Begrip: Natura 2000-activiteit

Een Natura 2000-activiteit is een activiteit die significante gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied. De Natura 2000-activiteit houdt geen verband met het beheer van het Natura 2000-gebied.

Meer informatie leest u op de pagina Natura 2000-activiteit

Begrip: Flora- en fauna-activiteit

Een flora- en fauna-activiteit is een activiteit met mogelijke gevolgen voor van nature in het wild levende dieren of planten.

Meer informatie op de overzichtspagina Flora- en fauna-activiteit.

Begrip: Valkeniersactiviteit

Een valkeniersactiviteit is het gebruiken van een vogel voor het vangen of doden van een dier.

Meer informatie leest op de pagina Valkeniersactiviteit

Begrip: Ontgrondingsactiviteit

Een ontgrondingsactiviteit bestaat uit werkzaamheden die iets veranderen aan de hoogteligging van een terrein. Of werkzaamheden die de bodem van een water verlagen.

Meer informatie leest u op de pagina Ontgrondingsactiviteit onder de Omgevingswet

Begrip: Rijksmonumentenactiviteit

Een rijksmonumentenactiviteit bestaat uit het slopen, verstoren, verplaatsen of wijzigen van een rijksmonument. Het herstellen of gebruiken van een rijksmonument kan dit monument ontsieren of in gevaar brengen. Ook deze activiteiten vallen onder de rijksmonumentenactiviteit.

Lees meer over de rijksmonumentenactiviteit

Begrip: Wateractiviteit

Het begrip wateractiviteit is een verzameling van verschillende beperkingengebiedactiviteiten die allemaal een relatie hebben met water:

Begrip: Projectbesluit

Om een project uit te voeren, kan de overheid een projectbesluit vaststellen. Dit kan alleen als een overheidsproject of privaat project een publiek belang dient.

Voor sommige projecten bepaalt de Omgevingswet of een andere wet dat er sprake is van een publiek belang. Dan moet de overheid een projectbesluit vaststellen.

Lees meer op Projectbesluit.

Begrip: Bouwwerk

De Omgevingswet verstaat onder een bouwwerk: 'constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, die op de plaats van bestemming hetzij direct of indirect met de grond verbonden is, hetzij direct of indirect steun vindt in of op de grond, bedoeld om ter plaatse te functioneren, met inbegrip van de daarvan deel uitmakende bouwwerkgebonden installaties anders dan een schip dat wordt gebruikt voor verblijf van personen en dat is bestemd en wordt gebruikt voor de vaart.'

Meer informatie over bouwwerken is te lezen onder 'Bouwen' op de overzichtspagina Regels voor activiteiten.