Uitleg NEC-richtlijn

NEC-richtlijn 2016

Op Europees niveau zijn per lidstaat emissieplafonds afgesproken voor 5 verontreinigende stoffen:

• stikstofoxide (NO_x)
• zwaveldioxide (SO₂)
• fijnstof (PM_2.5)
• vluchtige organische stoffen; methaan telt niet mee (VOSNM)
• ammoniak (NH₃)

De NEC-plafonds staan in de NEC-richtlijn (EU 2016/2284). De richtlijn verplicht de lidstaten van de Europese Unie (EU) te voorkomen dat de emissies de vastgestelde plafonds overschrijden. Als een lidstaat niet voldoet aan een richtlijn kan de EU sancties opleggen. De NEC-plafonds staan als rijksomgevingswaarden in het Besluit kwaliteit leefomgeving Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) (Bkl).

Emissieplafonds 2020 en 2030

Er zijn emissieplafonds voor 2020 en 2030. De plafonds van 2020 zijn gelijk aan de plafonds uit het Gothenburg Protocol. De nieuwe plafonds zijn gebaseerd op prognoses van de effecten van het huidige beleid in Europa. Deze effecten zijn berekend met een rekenmodel GAINS. Met dit model kunnen de kosten en baten van het emissiebeleid in Europa optimaal over de verschillende landen verdeeld worden.

Gothenburg Protocol

In mei 2012 zijn in Genève afspraken gemaakt over nieuwe emissieplafonds voor luchtverontreinigende stoffen in Europa (zie Tractatenblad 2013 nr. 70). Deze afspraken staan in het Gothenburg Protocol. Hierdoor zullen vanaf 2020 in Europa aangescherpte emissieplafonds per land gaan gelden voor NO_x, SO₂, VOS, NH₃ en voor PM_2.5.

Deze plafonds gelden voor de lidstaten van de EU en voor Zwitserland, Noorwegen, Kroatië en Wit-Rusland. De verwachting is dat later ook andere landen zullen toetreden tot het Protocol, zoals Rusland, Oekraïne en de Verenigde Staten. Dan gelden ook voor hen aangescherpte emissieplafonds.

Milieubelang en samenhang met ander luchtbeleid

Er is een belangrijke relatie tussen de internationale doelstellingen in het kader van het Gothenburg Protocol en NEC en het verbeteren van de lokale luchtkwaliteit. Door het terugdringen van de emissies NO_x en VOS, kan de vorming van ozon worden tegengegaan. Ozon is samen met fijnstof en in mindere mate NO_x en SO₂ verantwoordelijk voor smogvorming.

Behalve ozon zijn ook de concentraties van NO_x en fijnstof belangrijk in verband met de eisen aan de nationale luchtkwaliteit. Hiervoor gelden Europese normen voor de immissie Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) die als rijksomgevingswaarden Klik hier voor uitleg over dit begrip (opent in popup) in het Bkl staan. Door maatregelen te nemen om te voldoen aan de emissie-plafonds voor NO_x en PM_2.5, nemen de concentraties van NO_x en fijnstof in de lucht af.

Effect op gezondheid

Een ander doel van de richtlijn is de vermindering van de ozonbelasting voor de mens. Stoffen zoals VOS en NO_x dragen bij aan de vorming van ozon. Vermindering van deze stoffen zal dus bijdragen aan een vermindering van ozon.

Onderzoek door het RIVM laat zien dat de kosten en baten van het verlagen van de emissies van NO_x, fijnstof, SO₂, NH₃ en VOS voor de samenleving positief uitvallen. Het RIVM verwacht een verlenging van de gemiddelde levensverwachting in 2020 met 4,5 maand ten opzichte van 2005, als gevolg van de verbetering van de luchtkwaliteit.