Lozingsvoorschriften huishoudelijk afvalwater

Inhoud

• Toepassingsgebied
• Vindplaats
• Meldingseisen
• Verboden en voorwaarden
• Controleaspecten
• Afvoer van huishoudelijk afvalwater in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)

Toepassingsgebied

Huishoudelijk afvalwater komt vrij bij huishoudens. Het komt ook vrij bij bedrijven, schepen en treinen. Het bevat verontreinigingen die samenhangen met menselijke stofwisseling (onder meer stikstof en fosfor). Het bevat ook verontreinigende stoffen afkomstig van bijvoorbeeld schoonmaakmiddelen, cosmetica, en medicijnresten. Ook uitloging van stoffen en corrosie van leidingen speelt een rol.

Zuiveringtechnische werken

Verreweg het meeste huishoudelijk afvalwater (meer dan 99%) gaat via vuilwaterriolen naar zuiveringtechnische werken van waterschappen. Daar zuivert men het afvalwater. Er blijft nog wel een deel van de verontreiniging over. Al het water wordt vervolgens geloosd. In de meeste gevallen loost men het gezuiverde water op het oppervlaktewater. Hergebruik van het gezuiverde water komt overigens steeds vaker voor.

Verontreiniging beperken

Door het stoffen- en productenbeleid (REACH) en door voorlichting probeert de overheid de verontreiniging zoveel mogelijk bij de bron te beperken. Extra zuivering van bijvoorbeeld medicijnresten gebeurt steeds vaker.

Vindplaats

Voor huishoudelijk afvalwater dat men direct op (rijks)oppervlaktewater loost, staan de regels in het Bal. Hierbij onderscheidt men de volgende activiteiten:

• lozing op oppervlaktewater in beheer bij het Rijk, in paragraaf 6.2.4
• lozing van pleziervaartuigen, in paragraaf 17.2.1
• lozing van beroepsvaart, in paragraaf 17.2.2
• lozing in de Noordzee, in paragraaf 7.2.5

Bruidsschat

• In artikel 22.12. bruidsschat omgevingsplan staan de aansluitingseisen voor de riolering.
• In paragraaf 22.3.8.3 bruidsschat omgevingsplan staan de regels voor lozing op of in de bodem.
• In afdeling 2.4 bruidsschat waterschapsverordening staan de regels voor lozing op regionaal oppervlaktewater.

Deze eisen in de bruidsschat komen in het omgevingsplan van de gemeente, of in de waterschapsverordening van het waterschap.

Meldingseisen

Lozing van huishoudelijk afvalwater op het vuilwaterriool hoeft men niet te melden.

Het behandelen en lozen van afvalwater met een Individuele Behandeling van Afvalwater (IBA) moet men wel melden. Hiervoor gelden de algemene meldingseisen.

Verboden en voorwaarden

Lozen op het vuilwaterriool is het uitgangspunt. Daarbij geldt dat de lozing de doelmatige werking van de riolering en de zuiveringtechnische werk waarop het riool is aangesloten, niet nadelig mag beïnvloeden.

Bij lozingen van huishoudelijk afvalwater van minder dan 6 inwonerequivalenten (i.e.), mag een lozing alleen op de bodem of op oppervlaktewater via een voorziening voor IBA. Men mag huishoudelijk afvalwater voor behandeling niet vermengen met ander afvalwater.

Lozen via een septictank (een vorm van een IBA) die voor 1 januari 2009 is geplaatst, mag ook nu nog. In dit geval moet het formaat van de septictank passen bij de geloosde hoeveelheid huishoudelijk afvalwater.

Lozing op Rijkswater

In paragraaf 6.2.4 van het Bal staan de regels voor het lozen van huishoudelijk afvalwater op rijkswater. De lozing van huishoudelijk afvalwater moet via een zuiveringsvoorziening. In artikel 6.43 en 7.52 staan lozingsnormen voor het effluent (uitvloei afvalwater) van de zuiveringsvoorziening:

• emissiegrenswaarden voor biochemisch zuurstofverbruik van 60 mg/l
• emissiegrenswaarden voor chemische zuurstofverbruik van 300 mg/l
• gemeten in een steekmonster (artikel 6.33)

Dit huishoudelijke afvalwater kan ook tegelijk geloosd worden met afvalwater van voedselbereiding met grootkeukenapparatuur. De zuiveringsvoorziening moet de hoeveelheid afvalwater wel aan kunnen.

Is de vervuilingswaarde van het afvalwater minder dan 6 i.e.? Dan mag een lozer ook kiezen voor behandeling van het afvalwater in een IBA.

Lozing van pleziervaartuigen

In paragraaf 17.2.1 van het Bal staat dat men geen ongezuiverd toiletwater van een pleziervaartuig in het oppervlaktewater mag lozen. Met een goedgekeurde zuiveringsinstallatie mag men dit afvalwater wel lozen.

Urine en ander huishoudelijk afvalwater van een pleziervaartuig mag men wel ongezuiverd lozen. Hier geldt de specifieke zorgplicht.

Lozing van binnenvaartschepen

In paragraaf 17.2.2 van het Bal staat dat men geen afvalwater van beroepsvaart in oppervlaktewater, in beheer van het Rijk mag lozen zonder omgevingsvergunning.

Uitzondering hierop zijn de regels in het Scheepsafvalstoffenbesluit Rijn- en binnenvaart. Volgens artikel 76 van het Scheepsafvalstoffenbesluit Rijn- en binnenvaart moeten hotelschepen en passagiersschepen met meer dan 50 slaapplaatsen hun bedrijfsafvalwater zuiveren. Andere schepen, waaronder hotelschepen en passagiersschepen met minder dan 51 slaapplaatsen, mogen hun bedrijfsafvalwater ongezuiverd lozen.

Bij dit bedrijfsafvalwater gaat het om huishoudelijk afvalwater. Dus uit de keukens, eetruimten, wasruimten en bijkeukens en toiletwater.

Lozing van jachthavens

In paragraaf 4.58 van het Bal staan de regels voor het lozen van huishoudelijk afvalwater bij jachthavens. Huishoudelijk afvalwater moet men bij jachthavens innemen. Het ingenomen huishoudelijk afvalwater moet men lozen op het vuilwaterriool (artikel 4.678).

Lozing in de Noordzee

In paragraaf 7.2.5 van het Bal staan de regels voor het lozen van huishoudelijk afvalwater in de Noordzee. Hiervoor gelden dezelfde eisen als voor rijkswater volgens paragraaf 6.2.4 van het Bal.

Lozingsregels in de bruidsschat

Indirecte lozingen

Indirecte lozingen zijn lozingen op het riool. Volgens artikel 22.12 van de bruidsschat mag huishoudelijk afvalwater voor lozing op de riolering niet eerst door een beer- of rottingput lopen.

Directe lozingen

Directe lozingen op de bodem en oppervlaktewater moeten eerst via een IBA worden gezuiverd. Deze directe lozingen mogen alleen als de afstand van de lozing tot een vuilwaterriool korter is dan genoemd in de bruidsschat waterschapsverordening en de bruidsschat omgevingsplan:

• Voor het lozen op het regionaal oppervlaktewater staat de relatie afstand van de locatie van de lozing tot de riolering en hoeveelheid i.e. in artikel 2.17 van de bruidsschat waterschapsverordening.
• Voor het lozen op de bodem staat de relatie afstand van de locatie van de lozing tot de riolering en hoeveelheid i.e. in artikel 22.148 van de bruidsschat omgevingsplan.

Controleaspecten

• Wat is de feitelijke verwijderingsroute: vuilwaterriool, bodem of oppervlaktewater? Bij twijfel gebruik rook of kleurstof.
• Vaststellen afstand tot riolering en bepaling aantal i.e.. Gebruik bijvoorbeeld de rioleringskaart van de gemeente.
• Bij lozen op de bodem
  • meer dan 6 i.e:  voldoet de lozing aan de doelvoorschriften voor het lozen op of in de bodem? (artikel 22.149, tabel 22.149 van de bruidsschat omgevingsplan)
  • minder dan 6 i.e: voldoet de IBA aan de wettelijke eisen.
• bij lozen op het oppervlakte water
  • meer dan 6 i.e:  voldoet de lozing aan de doelvoorschriften voor het lozen in oppervlaktewater? (artikel 2.4.2, tabel 2.4.2 van de bruidsschat waterschapsverordening)
• Het Bal geeft middelvoorschriften voor toepassing van een zuiveringsvoorziening (septictank) volgens NEN-EN 12566-1 bij lozingen kleiner dan 6 i.e.
• Dossieronderzoek: gegevens lozing van een bedrijf en rioleringstekening bij gemeente bekend.

Afvoer van huishoudelijk afvalwater in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)

In paragraaf 3.7.4 van het Bbl staan regels over de afvoer van huishoudelijk afvalwater en hemelwater. Een lozingstoestel moet een afvoervoorziening voor huishoudelijk afvalwater hebben. De afvoercapaciteit moet voldoende groot zijn om elk aangesloten lozingstoestel binnen 5 minuten te legen. De afvoervoorziening moet voldoen aan de NEN-3215.

Er is geen verplichting tot aansluiting op een vuilwaterriool. Het lozen van huishoudelijk afvalwater kan dus ook via een IBA.