Waarom hemelwater niet op het riool mag

Toepassingsgebied

Door het lozen van dit type afvalwater, ook wel 'dun water' genoemd, vermindert de doelmatige werking van een rwzi. Dit komt doordat de biologische belasting afneemt, maar de hydraulische belasting niet.

Door schoon afvalwater te lozen in schoonwaterriool of lokaal in het milieu terug te brengen, worden het vuilwaterriool én de rwzi ontlast. Deze lozingsroute voorkomt bovendien het overstorten van het vuilwaterriool.

Dit geldt ook voor de lozing van andere stromen die nagenoeg  schoon zijn. Bijvoorbeeld het lozen van grondwater bij bronneringen.

Definitie hemelwater

Afstromend hemelwater is afvalwater dat ontstaat bij water dat uit de hemel valt, zoals regen, sneeuw, hagel en dauw.

Het gaat om een schone afvalwaterstroom. Daarom heeft deze afvalwaterstroom een bijzondere status. Mede omdat hemelwater verder overal gewoon direct in het milieu terecht kan komen.

Bijzondere regels voor hemelwater en bedrijven

Voor het afstromende hemelwater bij de opslag van goederen op het buitenterrein dat bij een inrichting hoort, moet voldaan worden aan voorschriften van op- en overslag van goederen. Ook voor het opslaan van mest en bij het telen van gewassen in een kas gelden bijzondere voorwaarden voor het afstromende hemelwater.

Voor complexe bedrijven staan de eisen in de omgevingsvergunning voor het lozen van hemelwater op een oppervlaktewaterlichaam.

Bodembeschermende voorziening

Het bij voorkeur lokaal in het milieu terugbrengen, geldt niet voor het lozen van afstromend hemelwater van een bodembeschermende voorziening. Een bodembeschermende voorziening is een voorziening die verplicht is aangelegd bij een milieubelastende activiteit.

Een bodembeschermende voorziening is bijvoorbeeld een vloeistofdichte vloer bij een tankstation. Een ander voorbeeld is een lekbak onder een tank. De lozingsregels die hier gelden, zijn dan opgesteld in samenhang met deze milieubelastende activiteit. Deze verplichting moet staan in het Bal of in de omgevingsvergunning milieu.

Dit houdt in dat hemelwater dat van een niet voorgeschreven vloeistofdichte verharding afstroomt juridisch gezien gewoon hemelwater is. En daarmee gelijk staat aan bijvoorbeeld het regenwater dat van het dak van het bedrijf afvloeit in een regenpijp.

Huidige praktijk

De huidige praktijk staat nog ver af van de voorkeur om hemelwater lokaal in het milieu terecht te laten komen. In stedelijk gebied en met name in woonwijken gebouwd voor 1990, voert men afvloeiend hemelwater nog vaak via een gemengd rioolstelsel af. Dus samen met huishoudelijk afvalwater.

Gewenste praktijk

Afvloeiend hemelwater moet bij voorkeur lokaal in het milieu terecht komen. Het is tenslotte een schone afvalwaterstroom. Een voorwaarde hiervoor is, dat de plekken waar hemelwater valt schoon gehouden worden.

Deze voorkeur volgt uit de voorkeursvolgorde. Het maakt daarbij niet uit bij wie het dat hemelwater valt:

• gebouwen van (complexe) bedrijven
• particuliere huizen
• in de buitenruimte, zoals een plein of snelweg

Gecontroleerd infiltreren in de bodem (de berm van de weg) of nuttige toepassing heeft de voorkeur boven:

• lozen in het oppervlaktewater of een schoonwaterriool
• een lozing op het vuilwaterriool (bij een gemengd stelsel)

De lokale situatie is doorslaggevend voor de meest doelmatige lozingsroute.

Gemeentelijk rioleringsplan

Artikel 3.14 van de Omgevingswet bepaalt dat de gemeente een gemeentelijk rioleringsplan (GRP) kan opstellen. Het is hiermee geen verplichting om een GRP op te stellen. In het GRP  kunnen maatregelen staan voor de uitvoering van het gemeentelijk beleid voor het omgaan met hemelwater.

Het gemeentelijk beleid kan vorm krijgen in de gemeentelijke omgevingsvisie. Tot slot kunnen regels voor het lozen van hemelwater in het vuilwaterriool worden opgenomen in het omgevingsplan, als ze niet al in het Bal staan.

Verantwoordelijkheid bij particulier en bedrijf

Anders dan bij de andere huishoudelijke afvalwaterstromen, heeft de gemeente geen (zorg)plicht om te zorgen voor afvoer van hemelwater op een eigen perceel. Wel staan regels voor het lozen van afvloeiend hemelwater in de buitenruimte in de bruidsschat omgevingsplan en in de bruidsschat waterschapsverordening.

Alleen wanneer het niet doelmatig is voor een particulier om te zorgen voor eigen afvoer van hemelwater, is de gemeente verantwoordelijk om dit verzorgen. Bijvoorbeeld door het aanleggen van een schoonwaterriool.