Voor- en nadelen: energiebesparing en andere duurzaamheidaspecten
De toepassing van bodemenergie kent een aantal positieve effecten. Die dragen bij aan de groeiende populariteit van deze systemen. Er zijn ook potentiële negatieve gevolgen voor bodem en grondwater.
Positieve effecten
De toepassing van bodemenergie kent een aantal positieve effecten, die bijdragen aan de groeiende populariteit van deze systemen. Hierbij gelden vooral de lagere energiekosten c.q. energiebesparing als drijfveer om de techniek toe te passen, in samenhang met het positieve klimaateffect door vermindering van de CO2-uitstoot. Voor woningen biedt bodemenergie de luxe om naast verwarming ook te koelen. Daarnaast kan bodemenergie in de bovengrond ruimte besparen (minder ketels en koelmachines) en ontstaan mogelijkheden om kosteneffectiever diepe grondwaterverontreinigingen aan te pakken.
Veelbelovende aanpak
Dit laatste gebeurt dan door het plaatsen van open bodemenergie systemen in een verontreiniging (open systeem gecombineerd met grondwatersanering). Dit is een nieuwe een veelbelovende aanpak waarvan de exacte effecten momenteel worden onderzocht. Beleidsmatig wordt nadrukkelijk ruimte geschapen om hiermee ook in de praktijk aan de slag te gaan. De bovengrondse ruimtebesparing betekent wel dat er ondergronds ruimte moet zijn. Direct onder het maaiveld moet ruimte zijn voor het leidingwerk. En in de diepere ondergrond is afstemming met andere grondwaterbelangen noodzakelijk.
Negatieve gevolgen
Bodemenergie kent ook potentiële negatieve gevolgen voor de bodem en het grondwater. Systemen worden tot diep in de bodem geplaatst en kunnen mogelijk schade veroorzaken aan bodemlagen. Een voorbeeld is dat scheidende bodemlagen bij doorboring niet goed worden afgedicht, waardoor water uit verschillende lagen met elkaar vermengt. Te grote temperatuurveranderingen in de bodem kunnen invloed hebben op de biologische activiteit van bodemorganismen en mogelijk het chemische evenwicht.
Ook kunnen gesloten systemen soms gaan lekken, waardoor milieuvreemde stoffen in de bodem terechtkomen. Open systemen kunnen leiden tot veranderingen van de grondwaterstand en -stroming. Dit kan mogelijk gevolgen hebben op het aantrekken van verontreinigingen of het grondwaterpeil.
Voorkomen negatieve gevolgen
De negatieve gevolgen kunnen worden beperkt door temperatuurveranderingen gering te houden, en door een zorgvuldige aanleg, beheer en beëindiging van de systemen. Zo moeten doorboorde kleilagen worden afgedicht en lekkage van koelvloeistof in de bodem worden voorkomen. Dit vraagt om een aantal randvoorwaarden die worden geborgd in algemene regels en in de vergunning. Daarnaast is er een kwaliteitsborgingsysteem op basis waarvan onder meer bedrijven die bodemenergiesystemen ontwerpen en aanleggen een certificering nodig hebben.