Zoeken in deze site

Amalgaamafscheiders

In de tandheelkunde gebruikt men sinds 1830 kwik in tandheelkundig amalgaam als vulmateriaal bij gaatjes. Het gebruik van kwik in tandheelkundig amalgaam is het meest voorkomende gebruik van kwik in de Europese Unie.

Op deze pagina

Wanneer de regels van toepassing zijn

In Verordening (EU) 2017/852 van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2017 betreffende kwik staan regels over de uitvoer, invoer, productie en het gebruik van kwik en kwikhoudende producten en het gebruik van kwik in tandheelkundig amalgaam.

Een Europese verordening is rechtstreeks geldend. Met de inwerkingtreding van deze Europese verordening zijn met ingang van 1 januari 2021 de regels voor het lozen van amalgaam in het spoelwater (afvalwater) in alle lidstaten van de Europese Unie gelijk. Deze regels zijn daarom niet opgenomen in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal).

Toepassingsgebied

Bij tandheelkundige behandelingen kan het amalgaam in het spoelwater (afvalwater) terechtkomen. Bijvoorbeeld bij het plaatsen, verwijderen of vervangen van vullingen met kwikhoudend amalgaam. Alleen het gebruik van tandheelkundig amalgaam in capsulevorm, vooraf gedoseerd, is toegestaan. Het gaat om tandheelkundige behandelingen die worden uitgevoerd in tandheelkundige faciliteiten.

In Nederland gebruiken de meeste tandartsen zelf geen amalgaamvullingen meer. Hun patiënten kunnen dit type vullingen nog wel hebben.

Amalgamen worden gemaakt uit de componenten:

  • 15% mengsel van tin-koper en andere metalen
  • 35 % zilver
  • 50% vloeibaar kwik

BBT

BBT (Beste beschikbare technieken) is het niet-lozen van spoelwater met amalgaam. Voor amalgaam bestaan tegenwoordig alternatieven, zoals keramiek en composiet. Toch kan in een tandartspraktijk nog steeds amalgaam in spoelwater terechtkomen.

Een amalgaamafscheider (NEN-EN-ISO 11143) is de BBT voor het zuiveren van amalgaamhoudend afvalwater. Deze amalgaamafscheiders hebben voor kwik een afscheidingsrendement van minimaal 95%. Een amalgaamafscheider is daarom verplicht bij alle tandartspraktijken. De afscheider moet zo geplaatst zijn dat het geconcentreerde afvalwater niet in het vuilwaterriool komt.

Verboden en voorwaarden

Volgens artikel 10, lid 4 van Verordening (EU) 2017/852 betreffende kwik moeten amalgaamafscheiders een retentieniveau bieden van minimaal 95% van de amalgaamdeeltjes. In de praktijk betekent dit dat amalgaamafscheiders moeten voldoen aan de NEN-EN-ISO 11143:2008. Dit is de Nederlandse versie van de Europese norm EN ISO 11143:2008.

Sinds 1 juli 2018 mag tandheelkundig amalgaam niet meer worden gebruikt voor tandheelkundige behandelingen. Dit geldt voor het behandelingen van:

  • melktanden, van kinderen jonger dan 15 jaar
  • zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven

De uitzondering hierop is als dit vanwege de specifieke medische behoeften van de patiënt strikt noodzakelijk wordt geacht door degene die de tandheelkundige behandeling verricht. Dit staat in artikel 10, lid 2 van Verordening (EU) 2017/852 betreffende kwik. Bij het plaatsen van nieuwe kwikhoudend amalgaam vullingen kan amalgaam namelijk in het spoelwater (afvalwater) terecht komen.

Gerelateerde wetgeving

De inhoud van de afscheider moet worden afgevoerd via een erkende inzamelaar voor gevaarlijk afval (VIHB-lijst). Het bevoegde gezag houdt hier toezicht op.

Handhaving

De handhaving van deze Europese verordening is in een apart besluit geregeld. Dit is het Besluit kwik en kwikhoudende producten milieubeheer ter uitvoering van Verordening (EU) nr. 2017/852 betreffende kwik.

Burgemeester en wethouders zijn belast met de bestuursrechtelijke handhaving voor handelingen met tandheelkundig amalgaam. Dit staat in artikel 2 lid 8 van dit besluit.

Controle-aspecten

  • Staat de amalgaamafscheider op een plek waardoor er géén amalgaam in het vuilwaterriool terechtkomt?
  • Wordt de amalgaamafscheider 1 keer per jaar geleegd en wordt dit verzamelde afval afgevoerd door een erkende inzamelaar?
  • Voldoet de amalgaamafscheider aan de NEN-EN-ISO norm?