Gemeente Tubbergen en Dinkelland

Hoe de gemeenschap op lange termijn leefbaar te houden

Onze gemeenten worden geconfronteerd met krimp en vergrijzing. In beide gemeenten gaan we met kernen in gesprek. Hoe kunnen we de gemeenschap op lange termijn, zeg 2030, leefbaar houden? We bespreken gevolgen voor bijvoorbeeld woningbouw, middenstand, voorzieningen en verenigingen. Dit doen we op een gelijkwaardig niveau. Samen bepalen we welke projecten we oppakken. Als overheid stellen we meer dan voorheen beleidsruimte en middelen ter beschikking.

Meer 'nevenheid' en minder overheid

Het idee voor proces MijnDorp2030/MijnDinkelland2030 (MD2030) is geboren bij het opstellen van het coalitieakkoord voor de periode 2014-2018. Het was de wens om te streven naar meer ‘nevenheid’ en minder overheid.

Dit betekent dat de overheid naast de samenleving gaat staan, in plaats van er hiërarchisch ‘boven’. Een projectleider heeft de opdracht gekregen om het proces MD2030 op te starten. In het voorjaar van 2015 is er eerst gestart met een pilot in Manderveen (gemeente Tubbergen). Blanco, zonder projectplan, heeft de projectleider vanaf de eerste dag nauw samengewerkt met de inwoners. Samen hebben zij een manier van samenwerken ontwikkeld die past bij de inwoners van beide gemeenten en de bestuursstijl van beide colleges.

Buur(t)mannen en -vrouwen

Inmiddels loopt MD2030 in alle 19 kernen van gemeente Tubbergen en gemeente Dinkelland. Spin in het web zijn de buur(t)mannen en –vrouwen. Buur(t)mannen en –vrouwen zijn ambtenaren, medewerkers van Noaberkracht, die allen 1 kern onder hun hoede hebben.

Zij zijn het vaste aanspreekpunt voor de kern en vormen dus de menselijke link tussen gemeente en inwoners. De rol van buur(t)man is bijzonder. Enerzijds sluiten zij nauw aan bij de dorpen (door bijvoorbeeld mee te doen met carnaval, het bezoeken van de uitvoering van de muziek- of toneelvereniging enz.) en zijn zij letterlijk de buurman. Anderzijds houden ze dorpen een spiegel voor en durven kritische vragen te stellen. Ze stimuleren het toekomstgericht nadenken over leefbaarheid. Ook brengen ze kennis in over grote thema’s zoals vergrijzing, energietransitie en sociaal domein. Tegelijk zorgen ze in het gemeentehuis voor integrale afstemming waarbij de maatschappelijke opgave centraal staat.

Extreem hoge mate van participatie

Het proces MD2030 kent een extreem hoge mate van participatie. De gemeenten werken niet langer vóór de samenleving, maar mét de samenleving. Besluiten worden genomen wanneer er voldoende draagvlak is in de gemeenschap. Deze hoge mate van participatie zorgt er ook voor dat de resultaten per gebied verschillend zijn.

Wat betreft financiering wordt steeds vaker gewerkt volgens het co-financieringsmodel. Bij dit model initiëren de kernen, de gemeente draagt bij als dat wenselijk of noodzakelijk is.

Door inwoners meer zeggenschap te geven, is de klassieke manier van besluitvorming niet langer houdbaar. Hieraan wordt gewerkt binnen de gemeenteraad en het college. Ook inwoners worden bij dit proces betrokken. Een belangrijk item bij de besluitvorming is het draagvlak. Hebben initiatiefgroepen uit de samenleving voldoende draagvlak bij hun achterban? Vervolgens wordt bekeken hoe we dit draagvlak beoordelen.

Mijlpaal

MD2030 is geen project met een duidelijk eind. Het is een proces. Een manier van samenwerken waarbij het vooral gaat om de onderlinge samenwerking tussen inwoners en gemeente. Het is een andere rolverdeling en bestuurlijke vernieuwing.

Ook al is MD2030 meer een proces dan een doel op zich, toch kunnen we zeggen dat we bij het opstellen van het coalitieakkoord voor de periode 2018-2022 een mijlpaal hebben behaald. Voor gemeente Tubbergen is een Maatschappelijk Akkoord Tubbergen (MAT) opgesteld en voor gemeente Dinkelland een Maatschappelijk Effecten Plan (MEP). Zoals de namen zeggen staan hierin de maatschappelijke opgaven centraal en niet de gemeentelijke speerpunten. De infrastructuur en het proces van MD2030 ligt aan de basis van zowel het MAT als het MEP. De werkwijze van MD2030 vormt ook de basis voor het opstellen van de omgevingsvisie.