Plan-milieueffectrapportage bruidsschat
Onder de Omgevingswet verhuist een aantal regels van het Rijk naar gemeenten en waterschappen. Dit heet ook wel de 'bruidsschat'. De minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) en de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) zijn gestart met het uitvoeren van een plan-milieueffectrapportage (plan-mer) voor de bruidsschat.
Uitleg plan-mer Programma bruidsschat
Onder de Omgevingswet mogen gemeenten en waterschappen zelf regels gaan opstellen over een aantal milieuzaken die nu nog op rijksniveau zijn geregeld. Het gaat dan vooral om zaken die een lokale afweging vragen. Daarom is afgesproken om die huidige milieuregels als pakket beschikbaar te maken. Dit heet de bruidsschat. De bruidsschat bestaat uit regels die nu op rijksniveau gelden en die bij inwerkingtreding van de Omgevingswet onderdeel worden van het tijdelijk deel van het omgevingsplan of van de waterschapsverordening.
Op grond van de nu bekende inzichten wordt niet verwacht dat de milieuregels in de bruidsschat plan-mer-plichtig (wettelijk verplicht) zijn. Hetzelfde geldt als gemeenten deze regels omzetten naar het nieuwe omgevingsplan. Om dubbel werk te voorkomen is met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Unie van Waterschappen (UvW) en het Interprovinciaal Overleg (IPO) afgesproken om uit voorzorg vrijwillig samen tot een plan-mer te komen. Om een plan-mer te kunnen uitvoeren is een plan of programma nodig. Daarom wordt de plan-mer gekoppeld aan een nieuw Programma bruidsschat (een vrijwillig programma onder de Omgevingswet).
In het Programma bruidsschat wordt de beleidsachtergrond en een inhoudelijke analyse gegeven van de milieuregels in de bruidsschat die in de plan-mer bekeken worden. In de plan-mer worden de mogelijke alternatieven voor het omzetten van deze regels naar het nieuwe deel van het omgevingsplan of de waterschapsverordening benoemd. De plan-mer over het programma levert ook informatie die gebruikt kan worden bij het wijzigen van een omgevingsplan of een waterschapsverordening.
Handreiking
Parallel aan dit programma overleggen de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat met de VNG, de UvW en het IPO over aanbevelingen aan gemeenten en waterschappen over het omzetten van de bruidsschat. Het Rijk en de koepels werken daarvoor samen aan een handreiking. Ook is een rol voorzien voor deskundigen op het gebied van het instrument plan-mer bij het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO). Zowel op de website als via de helpdesk van het IPLO staat informatie over de toepassing van het instrument plan-mer bij regelgeving.
Aanleiding en achtergrond
Voor het opstellen of wijzigen van plannen of programma's die kaderstellend zijn voor mer-plichtige of mer-beoordelingsplichtige projecten, is een plan-mer verplicht. De verplichting vloeit voort uit de Richtlijn strategische milieubeoordeling en geldt onder het huidige recht onder andere voor het bestemmingsplan en straks onder de Omgevingswet voor het omgevingsplan. Uitvloeisel van het Nevele arrest en de uitspraak van 30 juni 2021 van de Raad van State is dat de plan-mer-plicht soms ook kan gelden voor algemene milieuregels op rijksniveau.
De bestaande jurisprudentie en kennis geeft geen eenduidig uitsluitsel over welke algemene regels een plan-mer-plicht geldt. Daarom wordt er op dit moment van uitgegaan dat de bestaande regels blijven gelden, tenzij anders blijkt. Voor wijziging van algemene milieuregels of nieuwe algemene milieuregels zal per geval worden beoordeeld of een plan-mer-plicht mogelijk aan de orde is. Hiervoor wordt een handreiking ontwikkeld voor beleidsmedewerkers en wetgevingsjuristen.