Geo-taskforce ingesteld voor analyse aanbieden van geo-bestanden aan het DSO

Aanleiding voor de instelling van een geo-taskforce

Toen het DSO eenmaal draaide, kwam er steeds meer 'echt' materiaal in. Soms gebeurde het dat een omgevingsdocument niet door de keten kwam. Dat kan een keer, en een tweede keer is toeval, maar meerdere keren is een patroon. Na een analyse hiervan werden issues in content en software aangepakt. Helaas leidde dat nog niet tot een oplossing. We kwamen er niet goed uit waar het euvel nou werkelijk in zat.

In het laatste kwartaal van 2021 is een geo-taskforce gestart met plansoftwareleveranciers en experts op het gebied van het DSO en de LVBB (Landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaar stellen). Deze specialisten hebben veel kennis van geometrieën en van het proces dat die geometrieën in het digitaal stelsel doorlopen. De taskforce heeft het probleem geanalyseerd en test nu een aantal routes die kunnen leiden tot oplossingen. De taskforce komt wekelijks bij elkaar en test, bespreekt, bedenkt en analyseert.

Doorlooptijd laden geo-bestanden

Het blijkt dat het valideren en verwerken in de planketen van veel geometriebestanden tegelijk zo veel doorlooptijd kost dat de bestanden uiteindelijk niet geladen kunnen worden. Het bevoegd gezag krijgt dan een time-outmelding. Dat kan uiteraard niet zo blijven. We moeten alle omgevingsdocumenten, of die nu van een kleine gemeente of van een groot waterschap zijn, van een waterrijke provincie of van een grote gemeente met tientallen duizenden nokhoogtes, vlot kunnen laden, publiceren en zichtbaar maken in de viewer.

Waar we eerst nog dachten dat de grootte van de geometriebestanden de verwerking ervan stagneerde, concludeerde de geo-taskforce na analyse en testen anders: het ging er niet om hoe groot de bestanden waren, maar wel om de hoeveelheid bestanden. Tot dan toe was altijd getest met kleinere aantallen geometrieën. Met de aantallen waarmee werd geoefend, bleken we niet te hebben gerekend.

3 routes: technisch, procesmatig, onderdelen in de standaard

De geo-taskforce volgt 3 routes.

In deze stap worden nu de meeste analyses gedaan.

Sneller

Het proces van aanbieden aan het bronhouderskoppelvlak van de LVBB is complex (validaties, registraties, publicatie en het doorleveren aan Kadaster) en bestaat uit veel stappen:

• Hoe lang duurt elke processtap?
• Kunnen we die tijd terugbrengen?

Deze analyse vordert en levert her en der zeer positieve resultaten op: bij een van de deelprocessen is de verwerkingstijd teruggebracht van 3,5 uur naar minder dan 10 minuten. We gebruiken hiervoor voorbeelden die de betrokken plansoftwareleveranciers ons aanleveren zoals alle normwaarden (bijvoorbeeld bouwhoogtes) van de gemeente Amsterdam, een waterschapsverordening en de RES van Zeeland. Zo kunnen we zien wat er gebeurt als je 100.000 locaties van 1 omgevingsdocument aanbiedt aan de planketen van het DSO.

Slimmer

Ook analyseert de geo-taskforce of het uitmaakt hóe je de geometrieën aanbiedt. Afhankelijk van hoe je ze groepeert, lijken er grote verschillen te ontstaan in verwerkingstijd. Er worden tests gedaan met losse geometrieën, met groepen geometrieën en met multi-geometrieën. De taskforce analyseert momenteel welke verschillen daartussen bestaan wanneer die verschillende sets aangeboden worden aan het digitaal stelsel en waaruit die verschillen verklaard kunnen worden.

Hoe vaak, hoeveel

Als derde zijn we ook bezig de kwantiteit te analyseren.

• Klopt het dat de aantallen geometrieën die behoren bij mutatieberichten, lager zijn dan die van initiële berichten?
• En dat een grotere gemeente of waterschap een hoger aantal gaat aanleveren dan een kleine gemeente?

Om het systeem zo in te richten dat we niet voor verrassingen komen te staan, zijn we deze verwachtingen aan het checken. Hoeveel, hoe vaak, in wat voor mutatievorm en wanneer?

Eerste bevindingen

Inmiddels zijn de eerste aanpassingen in de software doorgevoerd en op de testomgeving uitgerold. Een omgevingsplan van Zuiderzeeland met 19.000 geometrieën, dat eerst niet door de keten kwam, komt nu zonder problemen in 43 minuten door de keten. Zie in de afbeelding het resultaat in de viewer van Kadaster. De verbeteringen worden binnenkort uitgerold op de oefenomgeving (preproductie).

De taskforce gaat de komende tijd ook bekijken of de processen nog iets kunnen worden aangepast waardoor ze efficiënter verlopen. De processen die zijn ingericht in het DSO om de aangeboden omgevingsdocumenten en hun geometrieën te valideren, bestaan uit meer dan 10 substappen. Deze stappen worden de komende periode tegen het licht gehouden. Een deel van deze processen wordt uitgevoerd bij KOOP en een deel bij het Kadaster. We gaan bekijken of het helpt als een bepaalde processtap eerder in het proces genomen wordt.

Het eventueel wijzigen van de standaard om de technische issues op te lossen, is een route die in een later stadium zal worden verkend. De taskforce zal daarbij ook goed kijken naar de impact van een eventuele wijziging en naar het effect ervan op de efficiency van de uitvoeringsprocessen. Voorbeelden die we hier voor ogen hebben, zijn:

• hergebruik van bepaalde identificatienummers bij mutaties (waardoor je een aantal geometrieën niet opnieuw hoeft aan te leveren bij wijzigingen)
• de mogelijkheid om meerdere geometrieën bij 1 OW-locatie te hebben of verschillende normen in 1 GIO  (Geografisch Informatie Object) te hebben.

En hoe verder?

Ondertussen praat de geo-taskforce graag verder met belanghebbenden. Zo vond een gesprek plaats met de werkplaats geo-optimalisatie. In deze werkplaats beproeft een aantal bevoegd gezagen met eigen voorbeelden wat de Omgevingswet en het DSO van hen verwacht op het gebied van geometrieën.

Daarnaast houdt de taskforce belanghebbenden graag elke paar weken op de hoogte van de vorderingen. Immers, dit is een issue dat zo snel mogelijk moet leiden tot een werkbare situatie. We houden daarbij rekening met alle omstandigheden en bestaande situaties. Tegelijkertijd is dit een probleem van de brede planketen en kijken we ook naar oplossing in die hele keten.