Amsterdam: Havenstraatterrein
“De aanwijzing als ontwikkelingsgebied biedt de voor de bouw van het Havenstraatterrein noodzakelijke ruimte om de gefaseerde ontwikkeling en de geluidproblematiek goed op elkaar af te kunnen stemmen.”
Sebastiaan Capel, bestuurlijk opdrachtgever Havenstraatterrein
Situatie
Het Havenstraatterrein is een binnenstedelijk bedrijventerrein binnen de Ringweg A10, bij het centrum van Amsterdam, het Amsterdamse Bos en de Zuidas. De meeste grond in het plangebied is in eigendom bij de gemeente. Drie bedrijven in de directe nabijheid van het gebied en enkele 50 km-wegen bepalen de geluidbelasting in het gebied. Deze geluidbelasting vormt een belangrijke randvoorwaarde bij de ontwikkeling van het gebied tot gemengd stedelijk gebied. De drie bedrijven zijn de gemeentelijke tramremise Havenstraat, een transformatorstation van Liander en een ambulancepost. Ze vervullen een belangrijke verzorgende functie in de stad.
Doelstelling
De gemeente Amsterdam wil het Havenstraatterrein gefaseerd ontwikkelen tot gemengd woon-werkgebied met circa 500 woningen, bedrijvigheid en stedelijke voorzieningen (onder andere horeca, detailhandel en een basisschool) en in dit gebied een aanvaardbaar woon- en leefklimaat tot stand brengen. De ontwikkeling levert een belangrijke bijdrage aan de grote woningbehoefte in Amsterdam.
Stand van zaken
Om een aanvaardbaar woon- en leefklimaat tot stand te brengen is een speciale benadering van de drie bedrijven nodig die voor een groot deel de geluidbelasting in het gebied van het gebied bepalen. Omdat deze bedrijven een belangrijke verzorgende functie in de stad hebben is uitkoop niet wenselijk en bovendien financieel niet haalbaar. De benadering van de bedrijven is als volgt gedacht.
Het eerste bedrijf is de gemeentelijke tramremise Havenstraat. Het geluid (vooral piekgeluid) van deze belangrijke stallings- en onderhoudslocatie draagt tot ver in het plangebied. In de eindsituatie schermt het dichtst bij de remise gelegen bouwblok het geluid af. De achterliggende blokken hebben in de eindsituatie geen speciale geluidwerende voorzieningen nodig, zoals een dove- of vliesgevel. In de planning komt de afschermende bebouwing echter niet als eerste tot stand, zodat overige bouwblokken tijdelijk een te hoge geluidbelasting zullen ondervinden. De gemeente vindt het niet wenselijk om voor deze tijdelijke situatie permanente dove- of vliesgevels verplicht te moeten stellen en geeft de voorkeur aan het tijdelijk toestaan van enige overschrijding van de geluidnorm. De planning is dat de benodigde afschermende bebouwing binnen de termijn van tien jaar worden gerealiseerd.
Het tweede bedrijf dat zorgt voor een hoge geluidbelasting op enkele van de te bouwen woningen is het transformatorstation van Liander. Tussen 2017 en 2020 worden bestaande transformatoren gefaseerd vervangen. Dat leidt tot een lagere geluidbelasting en kan aan de wettelijke waarden worden voldaan. De gemeente wil ook hier voor een tijdelijke overschrijdingssituatie geen permanente oplossingen met dove- of vliesgevels verplicht stellen. Bovendien is de tijdige vervanging van de transformatoren in hoge mate zeker gesteld. De vervanging is noodzakelijk voor de leveringszekerheid en Liander heeft voor het project al een financiële reservering in de boeken opgenomen.
De derde bedrijfsbron is de uitrukpost van Ambulance Amsterdam. Hier is het nodig om met enkele technische maatregelen de geluidbelasting van deze belangrijke vestiging terug te brengen. De gemeente heeft hiervoor een reservering in de grondexploitatie opgenomen, maar heeft nog geen overeenstemming over het treffen van de maatregelen. Net als bij de tramremise en het transformatorstation wordt de maximale geluidbelasting van de ambulancepost in maatwerkvoorschriften vastgelegd.
Volgende stappen
- Na het voorontwerp is het ontwerp-bestemmingplan ter inzage gelegd. Dit heeft geleid tot een aantal zienswijzen. Naar aanleiding van de zienswijzen is de gemeente bezig met een extra haalbaarheidsonderzoek. Pas daarna wordt de procedure voor vaststelling bestemmingsplan-plus gestart.
- De verwachting is dat het plan eind 2016 zal worden vastgesteld. In de tussentijd is gestart met het opzeggen van de tijdelijke contracten van de huurders in het gebied. Na vaststelling van het bestemmingsplan-plus wordt gestart met de tender voor het eerste bouwblok.
Waarom Chw?
De gemeente Amsterdam heeft het extra instrumentarium van het bestemmingsplan-plus nodig om tijdelijk af te wijken van wettelijke bepalingen en in de fasering noodzakelijke maatregelen af te stemmen op de bouwvoortgang. Dit kan de gemeente in het bestemmingsplan-plus onderbouwen en vastleggen. De gemeente kan als eigenaar toezien dat de afschermende bouwblokken binnen de maximale termijn van overschrijding (10 jaar) zijn gerealiseerd.
Ervaring en resultaten Chw
Nog niet van toepassing
Bijlage: toelichting van het ontwerp-bestemmingsplan
Op grond van de aanwijzing van het plangebied als ontwikkelingsgebied in het kader van de Crisis- en herstelwet ontstaat de mogelijkheid om tijdelijk, gedurende een periode van maximaal 10 jaar, af te wijken van geluidgrenswaarden. Daarmee kan een gefaseerde bouw plaatsvinden: bouwvolumes die een afscherming bieden voor andere bouwblokken behoeven niet tegelijkertijd gerealiseerd te worden. Een tijdelijke overschrijding van de uiteindelijk te bereiken geluidbelasting is dan immers toegestaan. De verwachting is dat het gehele gebied binnen een periode van 10 jaar zal zijn gerealiseerd. Gezien de beoogde fasering van de ontwikkeling (twee jaar per blok), zal er geen sprake zijn van een langdurige overschrijding van de normen. De tijdelijke overschrijding wordt met oog op het belang van de gebiedsontwikkeling aanvaardbaar geacht. Ten aanzien van de geluidbelasting van de tramremise kan de realisatie van de bouwblokken met een afschermende functie als maatregel worden beschouwd voor de optimalisering van de milieugebruiksruimte, als bedoeld in de Crisis- en herstelwet. De milieumaatregel ten aanzien de geluidbelasting van het transformatorstation betreft de vervanging van de transformatoren. Voor de eventuele situatie dat niet binnen de voorgeschreven periode van 10 jaar weer aan de wettelijke geluidnormen wordt voldaan, zijn in de planregels van het bestemmingsplan als 'achtervang' compenserende maatregelen voorgeschreven. Het gaat om het verplicht stellen van een geluidwerend vlies voor de geluidbelaste gevels van blok 2 en 3 (zie figuur 8.10). Voor deze maatregelen is een financiële reservering in de grondexploitatie opgenomen, voor het geval blijkt dat de beoogde maatregelen (realisatie afschermende bebouwing en vervanging transformatoren) niet tijdig gerealiseerd kunnen worden. Het college van B en W zal, conform de monitoringsverplichting in de Crisis- en herstelwet, op twee momenten de gemeenteraad informeren over de voortgang van de beoogde maatregelen: in 2018 (stand van zaken ontwikkeling blok 1 en vervanging transformatoren) en in 2021 (na gereedkomen blok 2 en vervanging transformatoren).
Meer informatie
- Website: amsterdam.nl/havenstraatterrein.
- Projectleider bestemmingsplan: Klaas-Jan Dolman, dolman@amsterdam.nl