Almere: Centrum Weerwater
Dé opgave is de duurzame integratie van rijksinfrastructuur en gebiedsontwikkeling in het hart van Almere. Hoe maak je werk met werk bij de verdubbeling en verlaging van de A6 en het faciliteren van de Floriade 2022? Zodanig dat bij oplevering van de A6 direct sprake is van substantiële verbetering van het gebied én de kansen van doorontwikkeling in de toekomst voelbaar en zichtbaar zijn.
Henk Meijer, gebiedsdirecteur
Situatie
Almere maakt een 'schaalsprong' met de groei van de verstedelijking, de bereikbaarheid en de ecologie. Belangrijk onderdeel hiervan is de complexe en integrale gebiedsontwikkeling in het gebied Centrum Weerwater, een uniek gebied in het hart van de stad en complementair aan het stadscentrum. De Floriade 2022, die in het gebied gaat plaatsvinden, is een unieke kans om invulling te geven aan deze gebiedsontwikkeling. Ten zuiden van Weerwater loopt de A6, die de komende tijd wordt verbreed tot acht rijstroken. Om toekomstige overkluizing mogelijk te maken wordt de ligging van de rijksweg verlaagd van twee meter boven maaiveld naar maaiveldhoogte.
Doelstelling
De gemeente wil Centrum Weerwater ontwikkelen met wonen én bovenregionale voorzieningen. Groen moet een belangrijke kwaliteit worden van het gebied. Er is geen vast programma, de gemeente wil inspelen op kansen. Eén van deze kansen is de komst van de Floriade 2022. In de praktijk komt het erop neer dat er een podium wordt gecreëerd waar initiatieven, door de tijd heen, kunnen landen. De gedachte is dat Almere Centrum Weerwater zich stap voor stap transformeert tot een hoogwaardig centrumgebied met een regionale of zelfs bovenregionale betekenis.
Stand van zaken
- In mei 2012 heeft de gemeente een ruimtelijk plan voor Weerwater vastgesteld.
- In september 2012 maakte de Nederlandse Tuinbouwraad bekend dat Almere de Floriade 2022 mag organiseren. In de plannen van Almere is de Floriade geen eenmalig evenement, maar het begin van een blijvende, groene stadswijk Almere Floriade.
- In maart 2013 is het Bestuursconvenant Almere Centrum Weerwater getekend tussen gemeente Almere, Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf en Rijkswaterstaat. Daarmee borgt het convenant de voortgang van de ontwikkelingen langs de zuidoever van het Weerwater, inclusief de verdubbeling van de A6. In het convenant is ook vastgelegd dat het Rijk zich, met het oog op de komst van de Floriade in 2022, inzet voor een tijdige beschikbaarheid van de A6.
- In mei 2013 heeft de gemeente aanvullend aan het ministerie van IenM verzocht het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte als juridisch instrument te kunnen hanteren, vooruitlopend op de nieuwe Omgevingswet. Almere Weerwater is vervolgens opgenomen in de 7e tranche van het Besluit uitvoering Chw.
- In oktober 2014 is de samenwerkingsovereenkomst gemeente Almere – Rijkwaterstaat getekend over verdiepte ligging en de verbinding met het Floriadeterrein.
- De gemeente maakt geen gebruik van de status van ontwikkelingsgebied. Het is niet meer nodig, omdat het Tracébesluit voldoende waarborgen bevat om een goede akoestisch kwaliteit te verzekeren in het gebied.
- Op 10 mei 2016 hebben burgemeester en wethouders ingestemd met het concept ontwerp- bestemmingsplan (inclusief concept MER).
Volgende stap
- De gemeente is gestart met het vooroverleg over het concept ontwerp-bestemmingsplan.
- Daarna komt het ontwerp-bestemmingsplan in B en W (juli 2016) en vervolgens consultatie van de raad. Consultatie is na het zomerreces. Het ontwerp-bestemmingsplan met verbrede reikwijdte wordt naar verwachting september 2016 ter visie gelegd.
Waarom Chw?
De Crisis- en herstelwet ondersteunt de ontwikkeling van Weerwater op twee manieren: als ontwikkelingsgebied (tweede tranche) en als innovatief experiment (zevende tranche).
Met de aanwijzing tot ontwikkelingsgebied heeft de gemeente meer manoeuvreerruimte om de gebiedsontwikkeling integraal en parallel met de aanleg van de A6 tot stand te brengen. Door de aanwijzing tot ontwikkelingsgebied kan de gemeente een gunstiger fasering hanteren, omdat extra tijd kan worden genomen om geheel aan de milieunormen te voldoen. Zo kan de uitbreiding van de A6 eerder plaatsvinden dan de voorzieningen die met name het geluid van deze verbrede autosnelweg wegnemen.
Verder is de planbasis voor de ontwikkeling van Weerwater een ambitiekaart die veel ruimte laat bij de initiatiefnemers in tijd, functie, uitvoerbaarheid en financiering. Dat is een manier van ruimtelijke ontwikkeling die niet goed aansluit bij de juridische regels en vereisten van het bestemmingsplan onder de Wet ruimtelijke ordening. De aanwijzing tot innovatief experiment geeft de gemeente Almere de mogelijkheid om te experimenteren met het bestemmingsplan met een verbrede reikwijdte, vooruitlopend op de Omgevingswet. Het experiment geeft onder meer tijd aan een organische ontwikkeling omdat de looptijd van het plan is verdubbeld tot twintig jaar.
Ervaring en resultaten Chw
Om de gebiedsontwikkeling A6 Centrum Weerwater en de Floriade 2022 voor nu en in de toekomst juridisch te kunnen borgen is een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte het instrument. Dit instrument leent zich goed voor organische gebiedsontwikkelingen. Een risico is dat er beperkte ervaring is met het werken met dit instrument. Vanwege de integraliteit van een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte verdient het zeker de aanbeveling om meerdere afdelingen binnen een gemeente te betrekken bij het tot stand komen van het plan.
Bijlage: Overzicht gebruik Crisis- en herstelwet
Typering | Omschrijving | Wordt gebruikt? |
---|---|---|
Verbrede reikwijdte |
Naast goede ruimtelijke ordening ook regels voor fysieke leefomgeving en goede omgevingskwaliteit |
Ja Regels voor living lab en thema's Floriade, circulaire economie, archeologie, geluid, externe veiligheid, hoogspanning, gas |
Looptijd |
Looptijd 20 jaar in plaats van 10 jaar |
Ja |
Voorlopige bestemming |
Voorlopige bestemming met looptijd van 10 jaar in plaats van 5 jaar (voorafgaand aan definitieve bestemming) |
Ja Voorlopige bestemming voor het evenement Floriade tot 01-11-2022 Definitieve bestemming voor de stadswijk Floriade vanaf 01-11-2022 |
Verordeningen |
Toevoegen lokale verordeningen over de fysieke leefomgeving |
Ja Delen van de Afvalstoffenverordening, Algemene Plaatselijke Verordening, Bouwverordening, Brandbeveiligingsverordening, Marktverordening, Telecommunicatieverordening |
Meldingsplicht |
Verbod om zonder melding een activiteit te verrichten |
Ja Verbod met melding voor: - het voortzetten van de functies van het evenement in de stadswijk - bouwen en werkzaamheden ter plaatse van de gasleiding en de hoogspanningsverbinding |
Beleidsregels |
Open norm opnemen in het bestemmingsplan, waarvan de uitleg afhankelijk is van een beleidsregel Beleidsregel kan door B en W worden vastgesteld |
Ja Een beleidsregel voor: - de kwaliteit van het evenement Floriade en de stadswijk Floriade - de principes van 'circulaire economie' - welstand Een beleidsregel voor parkeren |
Beleidsregel welstand |
Beleidsregel voor welstand moet door de raad worden vastgesteld |
Zie kolom hierboven. |
Planschade |
Planschade is voorzienbaar vanaf 3 jaar na aankondiging van het planvoornemen |
Nee Plan wordt in 2016 al in procedure gebracht |
RO-standaarden, uitvoerbaarheid, milieukwaliteitseisen en akoestisch onderzoek |
Afgeweken kan worden van: - de verplichting om een plan op te stellen in overeenstemming met de landelijke standaarden (SVBP 2012) - de verplichting om het plan digitaal beschikbaar te stellen op www.ruimtelijkeplannen.nl; - de verplichting om inzicht te geven in de uitvoerbaarheid van het plan; - de verplichting om te beschrijven hoe de milieukwaliteitseisen bij het plan zijn betrokken (alleen als er geen MER nodig is) Een hogere waarde-besluit kan worden opgenomen in het bestemmingsplan Het akoestisch onderzoek kan minder gedetailleerd worden gedaan |
Ja - Het plan wordt als plantype 'bestemmingsplan' gemaakt, maar op onderdelen wordt afgeweken van de SVBP 2012 - Het plan wordt beschikbaar gesteld op www.ruimtelijkeplannen.nl - Er wordt inzicht gegeven in de uitvoerbaarheid van het evenement Floriade, niet voor de stadswijk Floriade (kansenstrategie) - Een MER is wel nodig, in het MER worden de milieuaspecten van het maximale scenario onderzocht en verantwoord Een gebiedsgericht hogere waarde-besluit wordt opgenomen in het plan Er wordt globaal akoestisch onderzoek gedaan, detailonderzoek vindt plaats bij de aanvraag omgevingsvergunning |
Exploitatieplan |
Mogelijkheid om een exploitatieplan vast te stellen bij de omgevingsvergunning |
Ja Uitgangspunt is dat de kosten worden verhaald via gronduitgifte of anterieure overeenkomsten Als de kosten niet zijn verzekerd dan wordt bij de omgevingsvergunning een exploitatieplan vastgesteld |
Maatwerkregels |
Mogelijkheid tot opname van (hogere of lagere) gebiedsgerichte geluidwaarden |
Nee Niet van toepassing in dit plangebied (geen zware bedrijven) |
Delegatie |
Delegatie aan B en W van de bevoegdheid tot wijzigen van onderdelen van het plan |
Nee Delegatie is niet nodig |