'Focus op de uitvoering' – RIO’s aan het woord: Klaas van Haaften
Regionale Implementatiecoaches Omgevingswet (RIO's) ondersteunen overheden en uitvoeringsorganisaties (omgevingsdienst, veiligheidsregio, GGD) bij de invoering van de Omgevingswet. Klaas van Haaften is één van hen. Hij heeft de regio's Arnhem, Achterhoek en Nijmegen in zijn portefeuille. In deze serie interviews met RIO's zoomen we in op hun dagelijkse praktijk.
Waarom ben je RIO geworden, wat doe je precies en wat is aantrekkelijk aan die rol?
In mijn vorige functie was ik werkzaam als programmamanager Omgevingswet bij de gemeente Arnhem. Toen ik mij oriënteerde op een nieuwe klus werd ik getipt voor de functie van Regionale Implementatiecoach. Het is mooi om je eigen kennis, kunde en ervaring te delen met anderen. Maar ook het coachen en het voor elkaar krijgen van zaken maakt de rol aantrekkelijk. Daarbij helpt het dat ik met mijn achtergrond weet wat er binnen gemeenten speelt op dit vlak. Mijn taak als RIO is om samen met andere organisaties de gemeenten en andere overheden voor te bereiden op de Omgevingswet. Mijn focus ligt daarbij vooral op de uitvoering want de tijd van verkennen en ontdekken is nu wel voorbij. Ook de zorg voor het delen van elkaars kennis, werkprocessen en producten neem ik serieus. Daarmee probeer ik mensen in beweging te krijgen.
Wat de functie verder nog aantrekkelijk maakt, is dat ik afkomstig ben uit de regio Arnhem. Ik heb gestudeerd in Nijmegen en ben veel werkzaam geweest in de Achterhoek. Ik voel me daarom thuis in deze regio's die ik onder mijn hoede heb. Dat helpt me in het contact met de mensen die hier werken.
Wat valt je in de aanloop naar inwerkingtreding op het vlak van toezicht en handhaving het meeste op?
In mijn vorige functie als programmamanager had ik de luxe dat de Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) belast was met vergunningen, toezicht en handhaving (VTH). Dat maakt dat het thema voor mijzelf nog een beetje onderbelicht is. Maar onlangs was een themasessie met rijkspartijen in Arnhem belegd. Het viel mij op dat er enorm veel kennis en ervaring aanwezig is binnen de VTH-sector. Het lijkt mij wel duidelijk dat binnen gemeenten de uitvoeringspraktijk van toezicht en handhaving goed moet worden betrokken bij het opstellen van de beleidskaders. Mijn indruk is nu dat toezicht en handhaving relatief laat betrokken worden in dat proces. Verder viel het mij op dat sprake is van een enorme gedrevenheid onder de collega's van toezicht en handhaving. Ook is er een sterke drang om het werk te verbeteren.
Heb je in je regio al samenwerking met rijkspartijen gezien?
De sessie waarnaar ik net al verwees, is daarvan een goed voorbeeld. Vertegenwoordigers van het Rijk, de provincie en andere partijen waren daarbij aanwezig. Het was dus mooi om de regio met het Rijk te laten kennismaken. Ik moet wel zeggen dat samenwerking met rijkspartijen als uitzondering wordt gezien door gemeenten. Dat maakt ze natuurlijk niet minder belangrijk want voor een onderwerp als gebiedsontwikkeling moet je samen door een deur. Het is daarom belangrijk dat er een gedeeld beeld ontstaat vanuit het Rijk en dat er meer overleg en debat plaatsvinden om tot een gezamenlijke visie te komen.
Zie je concrete voorbeelden van samenwerking in jouw regio’s?
Jazeker. Er wordt nu in samenwerking met provincie, waterschappen en gemeenten gewerkt aan het opstellen van toepasbare regels. Verder is er regionale samenwerking opgestart om de dienstverlening rond de inwerkingtreding op peil te houden. Een ander voorbeeld van samenwerking betreft het onderling afstemmen en waar mogelijk standaardiseren van omgevingsplannen binnen de regio.
Welke tips wil je aan de rijkspartijen meegeven als het gaat om samenwerken in de regio?
Het is van belang dat ze aansluiten bij de samenwerking binnen de regio. Ook is het goed om inzicht te bieden welke rijkspartij waarvoor verantwoordelijk is.
Ik ben daarbij wel benieuwd hoe een rijkspartij met een sectoraal belang kijkt naar de integrale opgaven in het land en hoe zij daaraan kunnen bijdragen. Bijvoorbeeld als het gaat om natuurversterking en energietransitie. Waar zien zij dan meekoppel kansen en - bedreigingen? Ook ben ik benieuwd naar hun afzonderlijke belangen als het bijvoorbeeld gaat om de Nationale Omgevingsvisie.
Ken je de pdf 'De Omgevingswet: De Rijksoverheid doet mee met vergunningverlening’?
Ja, ik ken 'm en ik vind het een mooie publicatie. Het biedt transparantie en duidelijkheid. En daar begint het allemaal mee. Het is belangrijk dat dergelijke informatie breed beschikbaar is.
In deze interview-serie met RIO’s stelt men elkaar een estafettevraag. De vraag van Lex Stax aan jou luidt als volgt:
De datum van 1 januari 2024 is hartstikke dichtbij. Veel gemeenten kampen met een capaciteitsknelpunt met veel vraag naar nieuw kwalitatief goed personeel. Hoe kunnen we van dit knelpunt een kans maken?
Gemeenten hebben te maken met een decentralisatieproces. Dat kan ertoe leiden dat elke gemeente het wiel opnieuw aan het uitvinden is. Dat staat op gespannen voet met de huidige personeelsschaarste. Door in (regionaal) verband samen te werken, kunnen gemeenten deze capaciteitsproblemen oplossen. Het is bijvoorbeeld een idee om gezamenlijk de front- of backoffice te versterken. Of om gezamenlijk één persoon aan te stellen die voor de regio werkt en die de plannen kan coördineren en informatie kan verstrekken. Ook uniformiteit in processen en kritisch kijken naar wat op een hoger schaalniveau kan worden gedaan, biedt kansen.
Klaas, welke vraag moeten we stellen aan Fred van den Bosch?
Terecht ligt de focus op dit moment op 1 januari. Wat denk je dat nog nodig is om de doelen van de Omgevingswet voor de langere termijn te behalen? Welke uitdagingen zie je dan voor je?
Interviews met RIO's
De Omgevingswet brengt verschillende thema's bij elkaar. Dat vraagt om samenwerking in de 'keten', met alle betrokken partijen. In een serie interviews geven Regionaal Implementatiecoaches Omgevingswet (RIO's) een inkijkje in hun dagelijkse werk en vertellen ze over de samenwerking in hun regio's.