'Samenwerken om de Omgevingswet tot een succes te maken’– Een gesprek met Marc Bezemer, Verandermanager implementatie Omgevingswet Rijk
Binnen de Omgevingswet maken programmamanagers van diverse rijkspartijen meters met de implementatie van de Omgevingswet. In deze nieuwe serie interviews maken we kennis met deze programmamanagers. Dit keer komt Marc Bezemer aan het woord. Sinds het voorjaar van 2023 is hij werkzaam als Verandermanager implementatie Omgevingswet Rijk.
Kun je iets vertellen over hoe je in je huidige functie terecht bent gekomen?
Na het afronden van mijn opdracht bij de gemeente Bernheze dit voorjaar vroeg ik mij af wat mijn volgende opdracht zou kunnen worden. Ik ben als programmamanager/projectleider Omgevingswet ook bij 2 andere gemeenten betrokken geweest bij de implementatie van deze wet. Om die reden stond ik ook open voor andere opdrachten buiten de Omgevingswet.
Ik werd benaderd met de vraag of ik interesse had in de functie Verandermanager Rijk. Hoewel ik me direct realiseerde dat dit een lastige opdracht was, leek het mij ook een hele uitdagende functie. Van huis uit ben ik een pionier en bouw ik graag aan organisaties. Ik draag bij aan verbindingen om processen goed te laten verlopen en waar nodig de samenwerking te verbeteren.
Ondanks – of misschien wel juist door – de complexiteit van deze opdracht, was ik direct enthousiast en besloot ik te solliciteren. De sollicitatieprocedure verliep snel en zo ben ik Verandermanager geworden bij het Veranderteam Rijk, iets wat mij op het lijf geschreven is.
Wat is volgens jou de essentie van de Omgevingswet? Welke steekwoorden borrelen dan bij je op?
Het eerste wat bij mij opborrelt is het steekwoord 'betrouwbare overheid'. Dat vind ik in algemene zin belangrijk en dus ook voor de werking van de Omgevingswet. Het is een belangrijke ontwikkeling als straks niet meer wordt gedacht vanuit regels, maar meer vanuit mogelijkheden met het 'ja, mits'-principe.
Mijn verwachting is, dat als de Omgevingswet eenmaal goed is ingebed, dat dienstverlening beter wordt. Met de nieuwe manier van werken verwacht ik dat de Omgevingswet meerwaarde biedt.
Dat geldt ook voor het proces vergunningverlening. Initiatiefnemers worden straks aan het begin het proces betrokken, waardoor er aan de voorkant meer ruimte is voor overleg en aanpassingen. Dit leidt tot een resultaat waarbij alle betrokkenen zich gehoord voelen en samenwerken aan oplossingen. Deze aanpak zorgt voor meer draagvlak en minder bezwaren.
Ik kan mij een voorbeeld herinneren van een eerdere opdracht waarbij het concept van een omgevingstafel werd geoefend. Daar werd met alle betrokkenen een initiatief van een bedrijf besproken, dat ging om een uitbreiding. De ondernemer had zijn architect meegenomen en dat kwam goed uit. Ter plekke werd aan de omgevingstafel door de architect het ontwerp aangepast. De ondernemer wist niet wat hem overkwam en verbaasde zich erover dat er meteen met hem werd meegedacht. Dat zorgde voor een mooie dynamiek in het gesprek, tot veel genoegen van alle betrokkenen.
Sinds eind mei ben je werkzaam bij het programma. Welke dynamiek bij de rijkspartijen zie je gebeuren in dit laatste jaar voor inwerkingtreding?
Ik zie dat de rijkspartijen bezig zijn met een eindsprint nu de datum van de inwerkingtreding nadert. Iedere rijkspartij is indringend bezig met de voorbereiding hierop. Dat is niet altijd zichtbaar voor de buitenwereld en dan met name voor de andere bevoegde gezagen. Er wordt hard gewerkt maar het is ook goed om de focus naar 'buiten' te houden om alle betrokken partijen aan boord te houden.
Effectieve communicatie en het afstemmen van verwachtingen zijn daarbij belangrijk. Wat is er gedaan en wat kunnen we binnen welke termijn verwachten? Het Veranderteam speelt hierin een belangrijke rol.
Dat is een mooie, proactieve rol. We fungeren als een soort 'oliemannetje' en proberen zaken voor elkaar en bij elkaar te krijgen. Het leggen van verbinding tussen rijkspartijen onderling en met bevoegde gezagen is iets waaraan we al langer werken. En nu, met de datum van de inwerkingtreding in zicht, zie je dat mooi bij elkaar komen.
Wat is je ervaring in de dagelijkse praktijk van jouw functie? Wat valt je verder op?
Ik merk dat de drukte en de onzekerheid in deze fase naar de inwerkingtreding toeneemt. Er zijn nog veel zaken die opgepakt moeten worden, en dat begint zich op te stapelen. Het wordt steeds verleidelijker om alles tegelijkertijd aan te pakken. Maar het is beter om prioriteiten te stellen. Dat geldt niet alleen voor het Veranderteam, maar waarschijnlijk ook voor andere organisaties.
In de dagelijkse praktijk zijn we nauw betrokken op het interdepartementale vlak en ook daar voelen we de spanning of alles op 1 januari gereed zal zijn. We hebben een monitor voor de inwerkingtreding om mogelijke obstakels aan te pakken en ervoor te zorgen dat alles zo soepel mogelijk verloopt. Dat doen we in het Interbestuurlijk Regieteam.
Wat is de komende tijd je grootste uitdaging?
De grootste uitdaging is om iedereen aan boord te houden, vanwege de druk die er op het programma staat. We moeten voortdurend afwegen wat echt belangrijk is in deze fase. Wat moeten we nog doen en wat kan later? In deze gevallen is communicatie essentieel om ervoor te zorgen dat de verwachtingen blijven aansluiten.
De echte uitdaging komt als de wet inwerking is getreden. Dan gaan we merken of alles wat we hebben voorbereid ook werkt. We gaan het zien en als er problemen zijn gaan we het samen oplossen.
Welke verwachtingen heb je voor volgend jaar? Zijn er bepaalde ontwikkelingen bij de rijkspartijen die je graag ziet gebeuren?
Mijn verwachting is dat we nog heel veel moeten doen/leren en dat interdepartementale samenwerking heel hard nodig blijft. Dat geldt voor alle niveaus. Ook het richting blijven geven op directieniveau is essentieel. Op die manier werken we steeds meer in de geest van de Omgevingswet.
Deze samenwerking in het ruimtelijk domein is van belang, want uiteindelijk maakt het voor een initiatiefnemer niet uit welk departement en/of bevoegd gezag het beleid heeft opgesteld en wie daarvoor verantwoordelijk is. De initiatiefnemer wil zijn aanvraag immers snel geregeld hebben.