Interbestuurlijke ketentest in de regio Haaglanden: voorbeeld voor samenwerking

Tot eind 2023 is er elke 3 weken op woensdagochtend een interbestuurlijke ketentest in de regio Haaglanden. Léon Evers is Regionaal Implementatiecoach Omgevingswet (RIO) voor 4 regio’s in de provincie Zuid-Holland. Martijn Snel is expert op het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).

Beperkt aantal gemeenten

Waarom gaat dit juist in deze regio zo goed? Léon: 'Haaglanden telt slechts negen gemeenten, maar de diversiteit is erg groot. De interactie tijdens de tests is gericht op regionale samenwerking. In praktische zin, maar vooral vertrekkend vanuit wat iedereen samen voor elkaar krijgt. Samenwerking is er soms tussen enkele gemeenten en ketenpartners, soms zelfs neemt één gemeente het voortouw. Bijvoorbeeld Zoetermeer, dat host is voor een interbestuurlijke werkgroep toepasbare regels/omgevingsplan, of het waterschap Hoogheemraadschap Delfland, dat als eerste in Nederland de waterschapsverordening publiceert, in samenwerking met de regio.'

Naast gemeenten zijn deelnemers bijvoorbeeld ketenpartners zoals de Omgevingsdienst Haaglanden, de provincie Zuid-Holland, het waterschap Hoogheemraadschap Delfland en, afhankelijk van het concrete geval, partijen zoals de Veiligheidsregio Haaglanden, GGD Haaglanden en/of de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.

Praktijkvoorbeeld bier en waterstof

Tijdens zo’n dagdeel wordt altijd een concreet voorbeeld behandeld. Een casus die zich goed leent om mee te oefenen, is die over 'Groen Bijtanken': een gecombineerde vergunningaanvraag met het brouwen van bier en het produceren van groene waterstof. Die bestaat uit 6 activiteiten met meerdere betrokken overheden. Naast de provincie Zuid-Holland namen het Hoogheemraadschap Delfland, de Omgevingsdienst Haaglanden en DCMR-milieudienst Rijnmond onlangs deel aan zo’n ketentest.

Magneetactiviteit werkt

De eerste activiteit in de ketentest betrof de aanvraag van een ondernemer in het Omgevingsloket voor het bouwen van een tankstation met productie van waterstof. Deze aanvraag moest door de provincie worden behandeld en hier bewees de magneetactiviteit zichzelf. De andere vergunningaanvragen in deze ketentest werden 'meegetrokken' naar dezelfde overheid, namelijk de provincie. Het systeem 'begreep' zelf dat de provincie hier leidend was en dus niet een andere betrokken overheid. Daarmee kon tijdens de live-sessie andermaal de stabiliteit en werking van het DSO worden vastgesteld. Dat gaf geen aanleiding tot achteroverleunen, integendeel. Door deze ketentest live te beproeven in het DSO, werden verbeterpunten aangedragen voor de hele keten.

Wat leveren de ketentests op?

De interbestuurlijke ketentest toont aan dat alle gemeenten en interbestuurlijke ketenpartners en gemeenten in staat zijn een complexe vergunningaanvraag door het Omgevingsloket te halen en die in hun eigen digitale werkomgeving te ontvangen (ontvangstbevestiging), te verwerken (verwerken, acties uitzetten en archiveren) en te  verzenden. De meerwaarde ervan is dat de gemeenten en ketenpartners zo inzicht verkrijgen in hoe het Omgevingsloket werkt bij een samenwerking, welke stappen er procesmatig worden gezet, en wat er eventueel nog kan en mag worden verbeterd als zich issues aandienen.

Meer regionale samenwerking

Wat viel op tijdens de ketentests? Martijn: 'Wat ik zag, is dat we verhoudingsgewijs behoorlijk snel door de techniek van het DSO heen waren. Je hebt in deze regio te maken met een grote variatie in omvang en diversiteit in aanvragen. Er zijn 9 gemeenten en 5 ketenpartners, waarbij alle gangbare leveranciers bij minstens één organisatie actief zijn. Je leert op deze manier dus ook veel van elkaar. Omdat we al jaren oefenen en veel getest hebben, is de techniek voor ons wel bekend. Dus je gaat telkens uitgebreid de inhoud in.' Léon: 'Het laatste halfjaar zien we een grote verschuiving naar de échte implementatie en nog meer regionale samenwerking vanaf 1 januari 2024. Dat testen en oefenen gaat daarom ook gewoon door na de inwerkingtreding van de Omgevingswet.'

Informatie-uitwisseling essentieel

'Een uitdaging is tijdige en juiste informatie- in elke stap van het proces. Tijdens de ketentests blijkt dat alle betrokken partijen hier serieus aan werken', aldus Martijn. 'VNG rolt nu een ‘zeker van je zaaktest’ uit voor alle gemeenten. Die laat zien wat je vóór inwerkingtreding eventueel nog moet doen om je systeem optimaal te krijgen.'

Sterker gevoel van urgentie nodig

Léon vult aan: 'In de lopende sessies zie je wel dat het gevoel van urgentie om dit goed te organiseren breder en sterker mag worden gedeeld bij alle betrokken overheden en ketenpartners. Op de testdagen in november en december zullen we daar zeker ook aandacht aan besteden.'

Het resterende programma

Tot inwerkingtreding zijn in de regio Haaglanden nog de volgende ketentests gepland:

• 22 november: magneetwerking en ‘verkeerde’ routeringen, deel 2

(vervolg op 13 september magneetwerking en ‘verkeerde’ routeringen, deel 1)

• 13 december: laatste test met complexe casus (bijvoorbeeld een tankstation).

Daarnaast zijn er nog drie informatiesessies:

• Kennissessie Wkb en hoe die straks met ondersteuning van het DSO gaat werken
• Afstemmingstest processen en informatievoorziening
• Inrichting en publicatie BOPA

Meer informatie?

Wilt u meer weten over de interbestuurlijke ketentests in de regio Haaglanden en/of het resterende programma? Neem dan contact op met Léon Evers op leon.evers@vng.nl of leon.evers@minbzk.nl, 06-52055241.