Stadspark op plek ziekenhuis in Amersfoort

Op de plek van het lege ziekenhuisgebouw in Amersfoort komt binnen niet al te lange tijd een stadspark. Bewoners, ambtenaren en raadsleden werkten samen aan een plan voor de inrichting en het beheer van dit park. Zo'n samenwerking heeft verschillende voordelen, ontdekte Lia Bouma van de stichting Elisabeth Groen.

Pak die kans

Eind jaren '90 werd bekend dat het Meander Medisch Centrum in Amersfoort zou gaan verhuizen van het Elisabethterrein naar een ander deel van de stad. Dit maakte een aantal inwoners van Amersfoort erg gelukkig: het Elisabethterrein was – en is – de ideale locatie voor een stadspark. Om werk te maken van dat idee, werd er een stichting opgericht, de Stichting Heiligenbergerbeekdal. Vernoemd naar het 'beekdal' waaraan het terrein ligt. Het kostte flink wat lobbywerk, want de gemeente wilde er lange tijd opnieuw gaan bouwen. Maar in 2013 legde ze toch vast dat er een 'groene' herinrichting zou komen.

Andere aanpak

Enthousiast door een eerder samenwerkingsinitiatief, besloot de gemeente dat bewoners nauw betrokken zouden worden bij de herinrichting van het gebied. Zo ontstond de kerngroep Samenwerking Elisabeth Groen, bestaand uit omwonenden, vertegenwoordigers van de Stichting Heiligenbergerbeekdal, de Samenwerkende Groeperingen Leefbaar Amersfoort (SGLA), maar ook ambtenaren. Eerder was het gebruikelijk dat de overheid ons betrok als klankbord- of adviesgroep. Fijn dat we in dit geval al vanaf het begin werden behandeld als gelijkwaardige deelnemers. We zijn allemaal op onze eigen manier deskundig. Ik denk dat de gemeente daar veel aan heeft gehad. Hetzelfde geldt andersom: het is leerzaam om met mensen van de gemeente samen te werken. Ik heb inhoudelijk veel geleerd.

200 ideeën

In april 2013 ging de kerngroep van start. Vervolgens organiseerden we in juni een 'droomavond' waar iedereen zijn of haar ideeën voor het toekomstige inrichting-en-beheerplan kon inbrengen. We begonnen niet helemaal blanco: er werden een aantal kaders vastgesteld, zodat de indieners hun ideeën daarop konden afstemmen. Een voorbeeld van zo'n kader is dat er een aantal hondenlosloopplaatsen moesten komen in het gebied. Daar is heel duidelijk over gecommuniceerd, om misverstanden te voorkomen. Verder vroegen we de deelnemers vooral zoveel mogelijk te 'dromen'. Dat leverde 200 ideeën op. Die ideeën hebben we vervolgens per onderwerp uitgewerkt in werkgroepen. Zowel de 'droomavond' als de werkgroepen, zijn begeleid door professionele adviesbureaus die hier al veel ervaring mee hebben. Daar was budget voor vanuit de gemeente. Dat is een groot voordeel als je zo'n traject samen oppakt. Met alleen burgers was het financieel gezien stukken lastiger geweest.

Haast maken

We moesten flink haast maken. In 2014 waren er namelijk al nieuwe verkiezingen op komst. We wilden ons plan dan ook voor die tijd laten goedkeuren door de raad. En dat is gelukt: binnen 8 maanden gingen we van helemaal niets naar een waterdicht én goedgekeurd plan voor zowel de inrichting als het beheer van 'ons' toekomstige stadspark.

Bijna van start

In een proces als dit is het belangrijk dat je zo transparant mogelijk te werk gaat. Alle documenten die aan bod zijn gekomen toen we het plan opstelden, deelden we daarom online. Iedereen die dat wilde kon ze inzien via een projectpagina op de website BUURbook, en later via de website van Elisabeth Groen. Nog steeds trouwens. Hoewel het plan eind 2013 is afgerond, organiseren we nog elk jaar bijeenkomsten. Want het plan is wel klaar, maar met de uitvoering ervan zijn we nog niet eens echt begonnen. We moeten wachten tot het ziekenhuis daadwerkelijk wordt gesloopt en dat duurt veel langer dan we hoopten. Als het goed is, wordt in februari 2018 eindelijk een deel van het terrein vrijgegeven, zodat we aan de slag kunnen met de aanleg van het park.

Succesfactoren

Begin 2014 hielden we een evaluatie met de leden van de kerngroep. Daar kwam een aantal succesfactoren uit. Zo bleek dat onze samenwerking vanaf het begin voor een gevoel van gelijkwaardigheid zorgde bij alle deelnemers. Voor herhaling vatbaar dus. Omdat bij het formuleren van de deelopgaven binnen het plan bewoners en ambtenaren samenwerkten, werd er veel kennis uitgewisseld. Over financiën, communicatie en het in beeld brengen van de kaders. En doordat het plan zo snel goedgekeurd moest worden, was de samenwerking heel intens. Dat maakte dat iedereen erg betrokken was én bleef.

Leerpunten

Uit diezelfde evaluatie kwamen ook leerpunten: neem de tijd om als kerngroep te bepalen hoe je samenwerkt, maak afspraken over de besluitvorming, deeltaken, hoe je omgaat met onenigheid. En bepaal of er een onafhankelijke procesbegeleider nodig is. Daarnaast: denk aan het begin goed na over de inzet van ambtenaren; wie zet je in, met welke rol en verantwoordelijkheden? En tot slot: neem voldoende tijd om met elkaar te onderzoeken wat er allemaal mogelijk is. Zowel inhoudelijk als qua budget.