Integraal ofwel samenhangend werken
Als het gaat over de Omgevingswet, worden vaak de woorden integraal of samenhangend werken genoemd. Maar wat betekent dit precies en waarom is deze manier van werken belangrijk?
Integraal of samenhangend werken gaat over het kijken naar de samenhang tussen verschillende onderwerpen en het afwegen van verschillende perspectieven en belangen. Kijken naar het grotere plaatje dus en daarna een afweging maken. Een open blik en samenwerken zijn belangrijk bij deze manier van werken.
Samenbrengen van diverse activiteiten en thema’s
De Omgevingswet gaat over veel beleidsdomeinen, activiteiten en onderwerpen. Neemt u ze allemaal al mee in uw afwegingen?
Zo zijn de beleidsdomeinen van het huidige stelsel behoorlijk divers: ruimtelijke ordening, geluid, lucht, bodem, milieu en water.
In de nieuwe instrumenten van de wet komen veel activiteiten samen. Ook raakt de fysieke leefomgeving aan verschillende thema's, zoals geluid, water, bodem of erfgoed. De maatschappelijke opgaven waarvoor we beleid willen maken, zijn nog diverser. Denk aan energietransitie, mobiliteit, gezondheid of circulaire economie.
Op veel plekken is al ervaring opgedaan met de integrale blik. Zo heeft de regio Leiden een omgevingsvisie gemaakt. Hierin komen woningbouw, bodemdaling en de energietransitie terug. En dit zorgt voor nieuwe inzichten. Bijvoorbeeld: als de bodem te veel daalt en het gebied straks 'onder water staat', verliezen woningen hun waarde en wordt landbouwgrond nutteloos. Maar er ontstaat misschien wel dé plek voor windmolens of zonne-energie.
Belangen in beeld
Veel proefprojecten, de Memorie van Toelichting op de wet en bestaande literatuur laten zien dat het bij integraal werken en een integrale blik gaat om belangen afwegen. Dat begint met het in beeld krijgen van de belangen en tegenstellingen. En daar met elkaar het gesprek over voeren. Let op, belangen spelen op verschillende niveaus:
- belangen in de omgeving
- belangen binnen overheden en tussen overheden
- belangen tussen initiatiefnemer, overheid en andere betrokkenen
- beleidsterreinen en belangen binnen en tussen organisaties
- beleidsstappen (beleid, vergunning, toezicht, handhaving), met per stap ook weer eigen belangen
Eén integraal besluit
Een integrale blik is nodig bij álle kerninstrumenten van de Omgevingswet. Of het nu gaat om een omgevingsvisie, omgevingsplan, projectbesluit of omgevingsvergunning, u weegt alle belangen en individuele doelen in de leefomgeving tegen elkaar af en neemt één integraal besluit over een initiatief. Wat dit oplevert?
- Eén omgevingsvisie, programma, omgevingsplan en omgevingsverordening waarin die belangen en doelen integraal zijn afgewogen
- Eén projectbesluit dat, of omgevingsvergunning die (veel meer dan nu) individuele belangen overstijgt.
Bij integraal werken hoort ook dat u weet wanneer u welk instrument uit de wet gebruikt. Welk instrument is het meest geschikt om een opgave aan te pakken of een initiatief te realiseren? Lees meer over de afzonderlijke instrumenten.