Lozen naar de bodem
Bodemlozingen zijn in beginsel verboden behalve als dit uitdrukkelijk via algemene regels of een omgevingsvergunning is toegestaan. Ook moet men zich onder meer houden aan de zorgplicht. Dit betekent dat men verontreiniging of aantasting van de bodem (grond en grondwater) moet voorkomen.
Bevoegd gezag
De gemeente is bevoegd gezag voor bodemlozingen. De geldende maatregelen staan in het omgevingsplan. Soms heeft de provincie een rol.
Ontheffing lozingsverbod
De algemene uitgangspunten van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en de bruidsschat zijn dat een lozing niet direct in het grondwater mag plaatsvinden. Deze activiteit valt in beginsel onder artikel 1.7a van de Omgevingswet in samenhang met artikel 1.3 van het Omgevingsbesluit.
Als een activiteit leidt tot aantasting of dreigende aantasting van de bodem, dan regelt artikel 1.3 van het Omgevingsbesluit:
- het gebruik van de bodem
- het op of in de bodem brengen van stoffen of activiteiten die erosie, verdichting of verzilting tot gevolg hebben
Voor het op of in de bodem brengen van stoffen zijn uitzonderingen op artikel 1.7a, bijvoorbeeld:
- de specifieke zorgplicht voor milieubelastende activiteiten (artikel 2.11 van het Bal)
- regels over het op of in de bodem brengen van bedrijfsafvalstoffen of gevaarlijke afvalstoffen (artikel 3.182 van het Bal)
- de regels over het op of in de bodem brengen van huishoudelijke afvalstoffen (artikel 10.2 van de Wet milieubeheer)
- regels over lozing in een oppervlaktewaterlichaam in beheer bij het Rijk (artikelen 6.1 en 7.1 van het Bal), dit omdat gezien de definitie van ‘oppervlaktewaterlichaam’ het dus ook een lozing op of in de bodem van zo’n oppervlaktewaterlichaam betreft
Daarnaast kunnen er regels over het op of in de bodem brengen van stoffen zijn opgenomen in een omgevingsplan, een waterschapsverordening of een omgevingsverordening.
Alleen als geen van deze regels van toepassing is, kan artikel 1.7a van de Omgevingswet worden ingeroepen, om:
- lozingen op de bodem toe te staan
- lozingen direct in het grondwater toe te staan
- de mogelijkheid om voorwaarden aan deze lozingen te stellen, om het milieu te beschermen
Stoffen moeten wel altijd eerst door de bodem en of de ondergrond kunnen sijpelen voordat ze in het grondwater terecht komen.
De samenhang tussen bodembescherming en grondwater onttrekken of water infiltreren
Zonder vergunning mag men geen grondwater onttrekken of water infiltreren. Dit staat in de Waterwet (artikel 6.4 en 6.5) en het Activiteitenbesluit milieubeheer (artikel 2.2, lid 2).
Meer informatie over grondwater onttrekken of infiltreren is te raadplegen via de pagina Grondwater onttrekken of infiltreren.
Bevoegd gezag is het waterschap, de gemeente, de provincie of een combinatie. Dit is afhankelijk van het type grondwateronttrekking en of sprake is van belangen van meerdere overheidsorganen. In dit geval beslist het hoogste gezag of zoals besloten tussen bevoegde gezagen.
De samenhang tussen bodembescherming en lozen op het oppervlaktewater
In de besluiten zijn de regels voor bodembescherming afgestemd op de regels voor direct lozen in oppervlaktewater of bodem. Zo is het lozen van afvloeiend hemelwater in oppervlaktewater en bodem zonder voorschriften toegestaan. Behalve als dit afvloeiende hemelwater afkomstig is van een bodembeschermende voorziening.
De overweging hierachter is als volgt. Als er een bodembeschermende voorziening nodig is, dan kan het afvloeiende hemelwater kennelijk verontreinigd worden. En daardoor is ongezuiverd lozen niet acceptabel. Als er geen bodembeschermende voorziening nodig is, is er kennelijk geen gevaar voor bodemverontreiniging. Dan kan men ook zonder zuivering hemelwater lozen in het oppervlaktewater.