Aftellen naar de Omgevingswet

Met op dat moment nog 88 dagen te gaan, lag tijdens deze 12e editie de focus op inwerkingtreding. In het Utrechtse provinciehuis pakte de Vereniging van Milieuprofessionals (VVM) samen met haar partners uit met een breed scala aan deelsessies met praktische tips en voorbeelden. Ook was een viertal sprekers uitgenodigd voor een plenaire sessie, waaronder Marjolein Jansen, directeur-generaal Ruimtelijke Ordening en Omgevingswet bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

'Een koe zet je niet uit'

De Utrechtse gedeputeerde Huib van Essen, die als gastheer het plenaire deel opende, vergeleek de Omgevingswet 'als smartphone van de wetgeving', waarin 26 andere wetten zijn opgenomen. 'Dat heeft grote voordelen, om de samenhang te versterken. En net als bij de eerste smartphone zien we bepaalde voordelen misschien pas later.' Hij benadrukte de meerwaarde van de Omgevingswet: meer samenhang, meer samenwerking en de samenleving centraal. Maar Van Essen stipte ook het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) aan en de digitale dienstverlening in de startfase. 'We moeten de verwachtingen managen.'

Anouk Schwegler, global environmental compliance manager van zuivelproducent FrieslandCampina, stipte ook de uitvoeringspraktijk aan. Ze houdt zich dagelijks bezig met het bepalen van de impact van wetgeving op de bedrijfsvoering van FrieslandCampina. De verschuiving naar het gemeentelijk bevoegd gezag houdt haar bezig, al ziet ze wel voordeel in decentrale regelgeving met maatwerk en specifieke regels. Ook de impact van het DSO en de snelheid van vergunningverlening voor de melkproductie houdt haar bezig. 'Kunnen wij die melk continu blijven verwerken na 1 januari? Een koe zet je niet uit.' Met behulp van een werkplaatssessie voor het bedrijfsleven heeft FrieslandCampina onlangs een check op de gereedheid van de organisatie gedaan.

'Elke druppel duurzaam maken'

Ook waterbedrijf Vitens bereidt zich gedegen voor. Dat gebeurt met trainingen en oefeningen en met het opstellen van een staalkaart voor het omgevingsplan. Daarmee wordt onder andere inzicht geboden in nieuwe mogelijkheden van bijvoorbeeld het beschermen van de gemeentelijke leefomgeving. De 3e spreker Jelle Hannema, bestuursvoorzitter van waterbedrijf Vitens, verklaarde dat dit iets wat hij ook graag wil.

Maar Hannema schetste een weerbarstige praktijk. 'We zien waterschaarste, op hoge zandgronden veroorzaken we droogteschade en wat wij in onze waterbronnen vinden, vormt een spiegel van de manier hoe onze maatschappij met het milieu omgaat.' Hij ziet kansen als het gaat om integraliteit en op een andere manier met elkaar om de tafel gaan. 'Wellicht kan de Omgevingswet helpen om het grond- en oppervlaktewater schoner te krijgen. Niet alleen voor het drinkwater, maar ook voor de natuur, de landbouw en andere functies.'

Klaar voor 'de eerste baan'

Directeur-generaal Marjolein Jansen, op haar beurt, herkende die leefomgevingspuzzel met alle verschillende aspecten daarvan, zoals water en industrie. Ze benoemde de Omgevingstafel als een mooi instrument om echt de integrale afweging te maken. De praktijk van de Omgevingswet zal in het begin niet makkelijk zijn, verwacht Jansen. Daarbij maakte ze de vergelijking met een opleiding volgen: 'Je loopt stage, je doet examen en begint aan je eerste baan. En al gauw zeg je: dáár heeft mijn opleiding me niet voor opgeleid!' Ze kon de zaal geruststellen want het programma Aan de slag met de Omgevingswet blijft ondersteuning bieden met klikdemo's en vele andere hulpmiddelen. Ook voor wat betreft het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) deed ze aan verwachtingenmanagement. 'Ik hoor vaak dat het DSO ingewikkeld is, maar het is de inhoud die niet eenvoudig is. Via het DSO wordt de veelheid aan regels die van toepassing zijn, zichtbaar. En ja, dat is best ingewikkeld. Maar we zijn klaar voor het examen en voor die eerste baan.'

'Momentum vasthouden'

Na het plenaire programma kregen deelnemers in 3 rondes een gevarieerd programma met steeds 10 deelsessies voorgeschoteld, met volop verdieping op diverse onderwerpen. Tijdens een kort afsluitend woord drukte Siebren de Ringh, MT-lid van het programma Aan de slag met de Omgevingswet, de aanwezigen op het hart om na 1 januari 2024 het momentum vast te houden. 'Hoe kunnen we na 1 januari als overheid, inwoners en initiatiefnemers het vergunningverleningsproces nog makkelijker maken?' Met die oproep op zak ging het congrespubliek huiswaarts, met maandag 30 oktober tijdens de IPLO Schakeldag als nieuwe kans voor verdieping en verbinding.