Beschermde SoortenIndicator: tool voor natuurbescherming bij vergunningverlening

Wat is BeSI?

BeSI is dé landelijke bron voor informatie over beschermde plant- en diersoorten in relatie tot veranderingen in de fysieke leefomgeving van deze soorten.' De provincies zijn bevoegd gezag voor het beschermen van de natuur. Zij hebben, samen met BIJ12, de uitvoeringsorganisatie voor de gezamenlijke provincies, gewerkt aan het ontwikkelen van de Beschermde SoortenIndicator.

Bewustwording beschermde soorten

BeSI geeft per locatie aan hoe beschermde soorten last kunnen hebben van ingrepen in de fysieke leefomgeving. Ook geeft de BeSI adviezen hoe hier het beste mee kan worden omgegaan. Zo’n advies kan bijvoorbeeld zijn iets buiten het broedseizoen te doen.
Van der Sneppen: ‘Door in de vragenbomen van de Vergunningcheck in het DSO te verwijzen naar BeSI, helpen we zowel vergunningverleners als initiatiefnemers. Voor vergunningverleners is het duidelijk waarmee op de over locatie rekening moet worden gehouden. Voor initiatiefnemers biedt de tool niet alleen inzicht maar ook bewustwording. Veel initiatiefnemers zijn zich er niet bewust van welke beschermde planten en dieren er op een bepaalde locatie zijn te vinden. En ook is vaak niet bekend op welke manier met deze soorten rekening moet worden gehouden.’

Werkplaats Soorten

‘BeSI gaat echt om het beschermen van plant- en diersoorten, want dat aantal holt achteruit', vertelt Van der Sneppen, die bij de RVO de implementatie van de Omgevingswet begeleidt. In die hoedanigheid heeft hij meegedraaid in de werkplaats waar de Vergunningchecks voor natuurregelgeving in het DSO werden ontwikkeld. 'De provincies merkten dat het DSO nog geen content bevatte voor natuurwetgeving', vult Sneller aan. 'Dat was onhandig want met natuurwetgeving moet natuurlijk rekening worden gehouden in de fysieke leefomgeving. De koppeling met BeSI is de kers op de taart.’

Denken vanuit de klant

Voor Van der Sneppen was bij het ontwikkelen van deze Vergunningchecks het denken vanuit de klant essentieel. De vraag wat mag worden verwacht aan kennis van planten en dieren van iemand die zo'n vragenformulier invult, vormde de basis bij het ontwikkelen van de vragenbomen. Daarbij was overzichtelijkheid belangrijk. Daarom is de keuze gemaakt om voor de 20 meest voorkomende werkzaamheden in totaal drie vragenbomen te ontwikkelen.

20 meest voorkomende werkzaamheden

De vraag om zichtbaarheid van natuurwetgeving in het DSO leidde ertoe dat in samenwerking met de provincies en de RVO een werkplaats van het programma Aan de slag met de Omgevingswet is ingericht. Daarbij ging het om het concreet ontwikkelen van de Vergunningcheck voor de eerder genoemde 20 meest voorkomende werkzaamheden. In de werkplaats is ook de verbinding gezocht en gevonden met BeSI.
Met behulp van collega's vanuit de provincies, technici van het DSO en medewerkers van uitvoeringsorganisatie BIJ12 kwam daarvoor een multidisciplinair proces op gang. Naast de start en de evaluatie is in zes sessies de Vergunningcheck en de koppeling met BeSI gerealiseerd.

'Else hield ons scherp, want de collega's van de provincies en ik gaan gelijk de inhoudelijke diepte in en voeren de discussie op de vierkante millimeter', vertelt Van der Sneppen. 'Dat is precies de meerwaarde van de werkplaats. Het helpt om af en toe afstand te nemen en met een helicopterview de zaak te bekijken. Die aanpak heeft snel tot resultaat geleid', stelt hij met tevredenheid vast. 'Als je ergens op vastloopt binnen het DSO, probeer dan een werkplaats te organiseren om het probleem op te lossen.'

Sneller zelf kijkt ook met tevredenheid terug: 'We hebben het proces op gang gebracht. Mijn rol was om in korte tijd met de groep toe te werken naar een concreet resultaat. Binnen die tijd moet het of gebeuren. Gelukkig stonden de deelnemers mij toe om in te grijpen waar dat nodig was. Er was sprake van een goede wisselwerking tussen proces en inhoud.’

'Natuur in je achtertuin'

Van der Sneppen benadrukt dat een mooie start is gemaakt maar dat de doorontwikkeling wel doorgaat. 'Medio 2024 wil ik een vervolg op de werkplaats organiseren omdat je dan, met echte aanvragen en echte inwoners, pas ziet wat de kinderziektes zijn.' Hij hoopt de BeSI in de komende jaren samen met de provincies te kunnen uitbouwen, waarbij ook oplossingsrichtingen worden geboden voor de bescherming van meer plant- en diersoorten. Sneller houdt oog voor het behaalde resultaat: ‘Natuur is abstract voor de gemiddelde inwoner en met BeSI wordt het heel concreet gemaakt. Dat is echt fantastisch.'

Platform

Naast de Vergunningcheck heeft de werkplaats nog een ander resultaat opgeleverd. Er is een platform opgericht door de 12 provincies en de RVO om kennis en ervaring rondom de soortbescherming uit te wisselen. Van der Sneppen: 'We trekken landelijk met elkaar op om instrumenten te ontwikkelen om beschermde soorten beter te beschermen. Door de komst van de Omgevingswet zien we dat er meer samenwerking plaatsvindt tussen Rijk en provincies op allerlei vlakken.'

Natuur is geen ver-van-je-bedshow

Op lokaal niveau verwacht Van der Sneppen dat het aantal vergunningaanvragen zal toenemen. 'Als een huis voor 1990 is gebouwd, durf ik bijna te garanderen dat je daar vleermuizen, gierzwaluwen of huismussen aantreft en waarschijnlijk alle drie. Dat zijn precies de huizen waarmee we aan de slag moeten voor isolatie en verduurzaming.' Daarbij helpt de Vergunningchecker voor natuur met BeSI je om te zien wat mag en kan. 'Natuur een ver-van-je-bedshow? Nee hoor, die natuur zit gewoon in je achtertuin.'