Rapportage IKT-testweek 8 (15 augustus-25 augustus 2022)

Geteste scenario’s

De overheden hebben in de verlengde testweek 8 (van 15 tot en met 25 augustus 2022) de volgende scenario’s getest in de pre-productieomgeving (oefenomgeving) van de landelijke voorziening Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO-LV) en met de eigen software:

• De gemeenten Breda, Nissewaard en Waalre hebben hun testen binnen de planketen uitgevoerd. Hierbij heeft met name Waalre zich gericht op het aanleveren van diverse en complexere inhoud in een omgevingsplan.
• De gemeente Veenendaal heeft enkele hertesten uitgevoerd naar aanleiding van bevindingen in een eerdere testweek.
• De gemeente Deventer heeft zowel in de plan- als de VTH-keten testen uitgevoerd.
• Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR) en Waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) hebben getest met het publiceren van de waterschapsverordening. Vooral HDSR heeft zich daarbij met name gericht op variëteit aan content.
• De provincie Utrecht heeft de publicatie van de provinciale omgevingsvisie en omgevingsverordening getest, waarna de werking van en weergave in de Viewer Regels op de kaart is beoordeeld.

Bij de testen zijn ook geregeld andere partijen betrokken, zoals omgevingsdiensten of netbeheerders. Deze worden hier niet apart toegelicht, maar zij melden net als de genoemde overheden wel bevindingen of wijzigingsverzoeken tijdens de testperiode.

Rijkspartijen oefenen veel en doen dit ook in samenwerking met andere overheden, maar testen vooralsnog niet of nauwelijks in IKT-verband. Bevindingen worden wel gedeeld zodat deze eventueel in testscenario’s kunnen worden opgenomen.

Bij deze rapportage hoort een cijfermatige duiding van de meldingen. Daarnaast kunt u het overzicht downloaden van de functionele set, waarbij is aangegeven welke onderdelen getest zijn en wat het resultaat was. (pdf, 368 kB) Bij een aantal bevindingen is een verwijzing naar een gemelde bevinding opgenomen. Niet alle bevindingen staan in dit overzicht. Alle bevindingen zijn wel geregistreerd in de meldingenregistratie.

Toelichting Gemeenten

Gemeente Breda

Breda heeft de planketen getest. De test is goed verlopen. De gemeente heeft een omgevingsplan opgesteld in de plansoftware. Het plan bestond uit 80 artikelen, alle geometrieën en annotaties. Vervolgens is het besluit opgesteld en is het plan gevalideerd en gepubliceerd. Tot slot is het gepubliceerde plan bekeken in het Omgevingsloket. Daar werd het omgevingsplan weergegeven zoals dat verwacht werd.

Gemeente Deventer

Deventer heeft zowel in de planketen als de VTH-keten testen uitgevoerd. Voor de vakanties had de gemeente al een stukje omgevingsplan gepubliceerd. In deze testweek hebben ze gekeken of de doorgevoerde wijzigingen op dit plan ook goed zichtbaar waren in Regels op de kaart. Bij de beoordeling kwam naar boven dat de decentrale plansoftware de gewijzigde locaties van activiteiten niet goed verwerkte, waardoor niet de juiste locaties in Regels op de kaart zichtbaar zijn. Ook kon de gemeente de normwaarden niet toevoegen in het omgevingsplan. Beide bevindingen zijn gemeld en de softwareleverancier is hiervan op de hoogte.

In de VTH-keten heeft de gemeente getest met een aanvraag en publicatie van een BOPA (buitenplanse omgevingsplanactiviteit). De aanvraag werd goed ontvangen in het VTH-systeem. Vervolgens heeft de gemeente per abuis de aanvraag in plaats van de vergunning gepubliceerd. Voor het vervolg van de test maakte dat geen verschil. Bij het bekijken van deze publicatie in zowel de Landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaar stellen (LVBB) als Regels op de kaart kwam er een aantal bevindingen naar boven. De bijbehorende locatie was slecht vindbaar in de LVBB en de getoonde informatie in Regels op de kaart was erg beperkt. Zo was de publicatietekst niet te zien. Ook de locatie van de aanvraag werd niet getoond op de kaart.

Gemeente Nissewaard

Het doel van de uitgevoerde testen was om inhoudelijke variaties aan te brengen in het omgevingsplan en deze te publiceren. In de vorige testronde lukte het niet om het omgevingsplan te publiceren. Naar aanleiding daarvan heeft de leverancier in samenspraak met het DSO gekeken naar een oplossing. Het probleem werd veroorzaakt doordat de datum van de publicatie in de LVBB niet overeenkwam met de datum in Ozon. Deze zijn weer rechtgetrokken waarmee een nieuwe publicatie mogelijk zou moeten zijn.

De gemeente heeft geprobeerd het omgevingsplan opnieuw aan te leveren. Helaas kwam er een foutmelding in de applicatie terug waardoor de publicatie niet afgerond kon worden. Het lijkt erop dat het omgevingsplan in de software corrupt is geraakt waardoor het verzoek nu is gedaan om een nieuwe schone versie van het plan in de software beschikbaar te maken.

Later werd duidelijk dat het issue in de decentrale plansoftware niet op korte termijn te verhelpen was. Concreet betekent het dat de gemeente vanaf testronde 10 weer kan gaan testen met het wijzigen en publiceren van het omgevingsplan. De leverancier lost het issue op dit moment op in de software.

Gemeente Veenendaal

Veenendaal heeft nogmaals de toepasbare-regelketen getest. Er is gefocust op 3 bevindingen die in testronde 6 gedaan zijn. Ten eerste is de optie uit- en aanzetten omgevingsoverleg vanuit lokale software getest. In testronde 6 werd geconstateerd dat het omgevingsoverleg standaard aangevinkt stond in het Omgevingsloket. Dat is door een update aan te passen. Dit is getest en het werkt. Daarmee is de bevinding opgelost.

Ook werd in testronde 6 geconstateerd dat bij het zoeken naar een activiteit in het Omgevingsloket dit te veel zoekresultaten opleverde. Dat maakte het zoeken in het Omgevingsloket onoverzichtelijk. Dit is opnieuw getest na updates aan het Omgevingsloket. In deze ronde werden relevantere zoekresultaten weergegeven in het loket. Daarmee is zoeken overzichtelijker geworden en is deze bevinding ook opgelost.

Tot slot is het openen van grote STTR-bestanden in de STTR-viewer getest. In testronde 6 werd opgemerkt dat het lang duurt voordat grote STTR-bestanden zichtbaar werden in de viewer. Dit is hertest en bevonden is dat grote STTR-bestanden nu sneller geladen worden in de viewer en deze daardoor sneller zichtbaar zijn.

Gemeente Waalre

De gemeente Waalre heeft een omgevingsplan gemaakt op basis van de staalkaarten. In dit plan zijn de elementen uit het omgevingsplan op diverse manieren met elkaar gecombineerd. (Zie de tabel). Het omgevingsplan is zonder problemen gevalideerd en gepubliceerd met basismutaties. Bij het bekijken van het plan in Regels op de kaart bleek de pons niet gewerkt te hebben. Dit issue is gemeld.

Toelichting Waterschappen

Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR) en Waterschap Amstel Gooi en Vecht (AGV)

Deze periode hebben het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR) en Waterschap Amstel Gooi en Vecht (AGV) IKT-testen uitgevoerd.

Hierin stond de planketen centraal. Inclusief wat er nodig is om met de eigen software tot publicatie te komen in LVBB en Viewer Regels op de kaart. Daarbij hebben de waterschappen zich vooral op de omgevingsverordening gericht. Dit is voor hen het belangrijkste plandocument.

Bij het beoordelen van de wijze waarop plannen worden gepubliceerd is ook de functionaliteit van de LVBB-(viewer) en de DSO-LV-Viewer Regels op de kaart beoordeeld.

In het algemeen is het publicatieproces aan de DSO-kant goed verlopen. Bij AGV trad een issue op dat in het reguliere proces (door de leverancier van de plansoftware) kon worden verholpen.

Een belangrijk onderdeel betrof het wijzigingsproces, waaronder het beoordelen van de functionaliteit om wijzigingen inzichtelijk te maken. Dit onderdeel leverde weinig problemen op en functioneerde goed.

Bij het onderdeel Viewer Regels op de kaart zijn relatief veel bevindingen gedaan en issues aangedragen waar verbeteringen nodig zijn. Het risico van onjuist of ten minste onduidelijk functioneren van dit onderdeel is dat het (ook voor professionele) gebruikers lastig te begrijpen is welke regels van toepassing zijn. Dit kan leiden tot onjuiste interpretatie door initiatiefnemers.

Toelichting Provincies

Provincie Utrecht

Provincie Utrecht heeft een ontwerp-omgevingsvisie en een vastgestelde omgevingsverordening gepubliceerd. Er is een aantal bevindingen gedaan waarbij voor de provincie niet te achterhalen was of het issue is veroorzaakt door de landelijke voorziening van het DSO of door de eigen software.

Wat betreft de publicatie van de ontwerp-omgevingsvisie en de vastgestelde omgevingsverordening in de LVBB is de voornaamste bevinding dat de regelingen als verkeerde bijlage bij het besluit werden weergegeven. Na analyse bleek dit een foutje te zijn in het aangeleverde bestand.

Wat betreft de weergave van de ontwerp-omgevingsvisie heeft een aantal bevindingen betrekking op de vormgeving van de publicatie in LVBB. In de Viewer Regels op de kaart is de voornaamste bevinding dat de gebiedsaanwijzingen in de ontwerp-omgevingsvisie niet verschijnen in het annotatieblok. En dat het aan- en uitzetten van locaties niet functioneert: er verschijnen geen locaties op de kaart.

Daarnaast is de ontwerp-omgevingsvisie moeilijk vindbaar. Enerzijds omdat het filter standaard staat ingesteld op publicaties met regels (de omgevingsvisie heeft geen regels). En anderzijds omdat het zoeken op documentnaam slecht functioneert: er worden wel veel documenten gevonden, maar de keuzelijst toont er maar 2 waaruit gekozen kan worden.

Wat betreft de omgevingsverordening heeft een aantal bevindingen ook betrekking op de vormgeving van de publicatie in LVBB. In de Viewer Regels op de kaart ervaart de provincie aanzienlijke performanceproblemen bij het filteren op Thema: alle bijbehorende geometrie wordt dan aangezet. Dat leidt tot een browser die traag reageert en foutmeldingen in de browser. Het uitzetten van het filter verbergt de aangezette gebiedsaanwijzingen niet. Dat maakt het erg lastig om het effect van een eenmaal aangezet filter weer ongedaan te maken. Ook treedt er verschil op tussen Locatie en Gebiedsaanwijzing: Het komt voor dat de Locatie en de Gebiedsaanwijzing in naam identiek zijn, maar dat in de Viewer Regels op de kaart ten onrechte verschillende gebieden worden getoond.

Tot slot leidt het in- en uitzoomen in de Viewer Regels op de kaart tot een verschillende verbeelding van de werkelijkheid, waardoor de gebruiker niet op elk zoomniveau dezelfde informatie (meer/minder locaties met regels) gepresenteerd krijgt.

Testdekking en testoordeel

De genoemde onderwerpen op de lijst (afgedekte scope; zie rapportage van testweek 8 (pdf, 319 kB)) geven we weer in een testrapportage waarbij we een vergelijking maken met de functionele set (xlsx, 701 kB) met capabilities op het niveau van de bevoegd gezagen.

Deze capabilities kunnen bestaan uit functionaliteiten van software en uit andere producten zoals een voorbeeld of handleiding. In de testrapportage is voor elke geteste capability een kleur ingevuld. De legenda hiervoor is als volgt:

• groen: als werkbaar beoordeeld
• geel: als werkbaar beoordeeld met bevindingen die de capability kunnen verbeteren
• rood: niet werkbaar, belemmerende bevindingen gedaan
• grijs: niet beschikbaar om te beoordelen

Als er geen kleur is ingevuld, is de capability geen onderdeel van het ketenscenario in die kolom.

Let op, dit betreft een momentopname. De testen zijn uitgevoerd met de op dat moment beschikbare versies van de software van DSO-LV en van de software bij het bevoegd gezag. Deze zijn in veel gevallen nog in ontwikkeling en nog niet volledig gereed voor de  inwerkingtreding.

Meldingen

In totaal hebben de testende overheden 74 meldingen gedaan. Hiervan zijn 8 meldingen als een wens gecategoriseerd en 66 meldingen als een daadwerkelijke bevinding. De bevindingen worden geanalyseerd en van een prioriteit voor oplossing voorzien.

Bevindingen gaan over de werking van DSO (landelijke voorziening of decentrale software), over de content of over de beschikbaarheid of begrijpelijkheid van ondersteuningsproducten zoals handreikingen, toelichtingen of websites. In de cijfermatige duiding van de meldingen is aangegeven op welke stappen in de keten de meldingen betrekking hebben en waar zij zijn belegd voor oplossing of opvolging.

Bevindingen zijn blokkerend als zij voor alle of een grote groep gebruikers het werken onmogelijk maken. Normaal gesproken gaat dat over het niet beschikbaar zijn van een component in het DSO-LV, maar kan ook over decentrale software gaan. Bevindingen die gaan over decentrale software, kunnen weliswaar voor de testende overheid blokkerend zijn, maar belemmeren meestal slechts 1 of een beperkt aantal gebruikers. In de prioritering van DSO-LV krijgen zij dan een prioriteit 2 (hoog in plaats van blokkerend) toegekend.

Tijdens het testen hebben zich geen blokkerende incidenten met de landelijke voorziening van het DSO voorgedaan. De landelijke voorziening is gedurende de testperiode beschikbaar geweest en er was geen verstoring van de dienstverlening.

Wensen worden geanalyseerd en kunnen uiteindelijk op de backlog komen. In overleg met de koepels worden zij geprioriteerd in het reguliere planningsproces van DSO.

Zie ook

• Download de rapportage van testweek 8 van de Indringend Ketentesten (pdf, 319 kB)
• Bekijk de duiding in cijfers van de testweek 8
• Wat betekent het nu wanneer er veel of weinig bevindingen worden gedaan?