Rapportage IKT-testweek 9 (29 augustus-2 september 2022)

Hieronder vindt u de resultaten van Indringend Ketentesten (IKT)-testweek 9, die plaatsvond van maandag 29 augustus tot en met vrijdag 2 september 2022. De overheden hebben getest in een aantal scenario's.

Geteste scenario's

De overheden hebben in testweek 9 (van 29 augustus tot en met 2 september 2022) de volgende scenario’s getest in de pre-productieomgeving (oefenomgeving) van de landelijke voorziening Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO-LV) en met de eigen software:

Gemeente Eindhoven: wijzigen omgevingsplan
Gemeente Groningen: toepasbare regels
Gemeente Veenendaal: VTH-keten
Waterschap Amstel, Gooi en Vecht: vergunningcheck en indienen verzoek
Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR): afhandelen verzoeken
Waterschap Limburg: toepasbare regels, vergunningcheck en indienen verzoek
Provincie Noord-Holland: publicatie voorbereidingsbesluit
Provincie Overijssel: toepasbare regels
Provincie Utrecht: indienen en behandelen verzoeken
Rijk: test van rijksregels in de viewer van DSO-LV
Interbestuurlijke casus: Provincie Utrecht, Waterschap HDSR, Rijkswaterstaat, gemeente Nieuwegein en Stedin hebben gezamenlijk getest met het indienen en behandelen van verzoeken

Bij de testen zijn ook geregeld andere partijen betrokken, zoals omgevingsdiensten of netbeheerders. Deze worden hier niet apart toegelicht, maar zij melden net als de genoemde overheden wel bevindingen of wijzigingsverzoeken tijdens de testperiode.

Rijkspartijen oefenen veel en doen dit ook in samenwerking met andere overheden, maar testen vooralsnog niet of nauwelijks in IKT-verband. Bevindingen worden wel gedeeld zodat deze eventueel in testscenario’s kunnen worden opgenomen.

Bij deze rapportage hoort een cijfermatige duiding van de meldingen. Daarnaast kunt u het overzicht downloaden van de functionele set, waarbij is aangegeven welke onderdelen getest zijn en wat het resultaat was. (pdf, 397 kB) Bij een aantal bevindingen is een verwijzing naar een gemelde bevinding opgenomen. Niet alle bevindingen staan in dit overzicht. Alle bevindingen zijn wel geregistreerd in de meldingenregistratie.

Toelichting gemeenten

Gemeente Eindhoven

De Gemeente Eindhoven heeft een omgevingsplan gepubliceerd met daarin inhoudsvariaties. Het valideren en publiceren door middel van intrekken/vervangen is geslaagd. Bij het bekijken van de resultaten in Regels op de kaart bleek dat in 2 situaties de raadpleegbaarheid niet duidelijk is. Dit is gemeld:

Regeltekst met meerdere normen met meerdere normwaarden, locaties van juridische regel(s) is gelijk aan de locaties van de normen/normwaarden): dit is technisch mogelijk, maar is bij raadpleging minder duidelijk. De omgevingsnormen komen over elkaar (zelfde locatie) en daardoor vallen kleuren weg. Er is nog 1 kleur te zien. Bovendien staan de gebiedsaanwijzingen op een andere plek bij de viewer waarbij u moet klikken naar ‘bekijk selectie’.
Regeltekst met combinatie van gebiedsaanwijzing, activiteit en/of norm wordt niet goed getoond: heel veel zaken zitten ‘over elkaar’: omgevingsnormen, locaties, gebiedsaanwijzingen, activiteiten waardoor het niet meer leesbaar is. Bovendien, als u alles aanvinkt, ziet u aan de kleuren niet meer wat nu geldig is.

Gemeente Groningen

De gemeente Groningen heeft de toepasbare-regelketen getest. Tijdens de test is gecontroleerd of de gepubliceerde regels juist worden weergegeven in het Omgevingsloket. Op basis van een locatie werd het aanvraagproces doorlopen. Daarmee zijn de opgestelde toepasbare regels van de gemeente doorlopen. Hierbij zijn geen bijzonderheden gezien.

Gemeente Veenendaal

In ronde 9 heeft de gemeente Veenendaal de VTH-keten nogmaals getest. Een aanvraag werd automatisch ingediend bij de gemeente en vervolgens behandeld in het lokale VTH-systeem.

Toelichting waterschappen

Vanuit waterschappen hebben Waterschap Amstel Gooi en Vecht (AGV), Waterschap Limburg en Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR) testen uitgevoerd.

De testen hadden betrekking op het publiceren van toepasbare regels (Waterschap Limburg) en diverse testen met betrekking tot de vergunningcheck en aanvraag en Regels op de kaart. Daarnaast zijn testen uitgevoerd om omgevingsdocumenten te beoordelen zoals deze in de LVBB zijn opgenomen, en met de samenwerkingsfunctionaliteit.

Bij het publiceren van toepasbare regels door Waterschap Limburg ontstond een issue met betrekking tot de situatie dat een werkingsgebied voor wateronttrekkingsgebieden van Rijkswaterstaat heel Nederland omvatte. Dit maakt specifieke regelgeving voor een waterschap niet mogelijk. Hier is een oplossing gekozen om de werkingsgebieden van regels in Waterschap Limburg aan te passen. Bij de vergunningscheck (Waterschap Limburg) bleek dat bepaalde werkzaamheden onterecht niet gekoppeld waren aan een activiteit (issue van lokale inrichting).

Bij de testuitvoering kwam een aantal ‘technische storingen’ (van DSO-LV) aan het licht bij het beoordelen van Regels op de kaart en bij het invullen van een aanvraag. Dit trad op in verschillende situaties: invullen van een locatie, het (niet) krijgen van toegang tot een project, bij het starten van een aanvraag. Deze bevindingen zijn alle gemeld en worden onderzocht.

Bij een aanvraag die in een grensgebied van een waterschap werd gedaan, leidde dit niet in alle gevallen tot de verwachte routering naar een bevoegd gezag. De (onderliggende) routeringsregels worden nu bestudeerd om de testresultaten goed te kunnen duiden.

Gebleken is dat uit de weergave van een plan bij overheid.nl (ETO) niet op te maken is dat het een ontwerp betreft (workaround: opnemen in titel).

Er is een wijzigingsverzoek ingediend om het mogelijk te maken om zowel een begrip te koppelen aan een term als een geo-locatie aan een term. Nu is slechts een van beide opties mogelijk. Als voorbeeld: Primaire watergang is zowel een begrip als een Geo-locatie.

Er is door HDSR bevonden dat u als gebruiker kunt kiezen voor het icoontje ‘aanpassen rechten document’. In het vervolg van het proces is geconcludeerd dat het (toch) niet mogelijk is om dit aan te passen. Er wordt nog uitgezocht waar de oplossing gerealiseerd moet worden.

Testen met betrekking tot het ophalen van verzoeken zijn goed verlopen.

Toelichting provincies

Aan IKT-ronde 9 is deelgenomen door de provincies Noord-Holland, Overijssel en Utrecht.

Provincie Noord-Holland

Noord-Holland heeft een voorbereidingsbesluit gepubliceerd dat ziet op de eigen omgevingsverordening. Bij het raadplegen van de publicatie in LVBB bleek dat 1 artikel anders was vormgegeven dan de andere artikelen. Bij het raadplegen van de publicatie in de viewer Regels op de kaart trad bij het selecteren van een Thema een time-out op. De informatie in het voorbereidingsbesluit kan dus niet via Thema worden geraadpleegd. Bij het raadplegen van de Thema’s in de omgevingsverordening waarop het voorbereidingsbesluit ziet, werd het Thema uit het voorbereidingsbesluit ook niet getoond. Bij het raadplegen van de regels van het voorbereidingsbesluit bleek dat de voorrangsbepaling niet wordt getoond en ook dat de artikelsgewijze toelichting ontbreekt. Als in Regels op de kaart wordt gefilterd op ‘Regels’ en ‘Geldend’, wordt het voorbereidingsbesluit niet zichtbaar, terwijl dat wel zou moeten.

Provincie Overijssel

Overijssel heeft getest met toepasbare regels en vond 1 verstoring. Als bij het uitvoeren van een vergunningcheck een locatie wordt gekozen door het opgeven van een perceel, wordt een pop-up getoond. Als deze wordt gesloten, wordt de gebruiker doorgeleid naar een niet-bestaande pagina. Bij het voorafgaand oriënteren via Regels op de kaart werd een performanceprobleem ervaren als artikelen werden geraadpleegd waaraan grote geometrieën als werkingsgebied zijn verbonden, zoals een natuurnetwerk of het provinciaal wegenbestand.

Provincie Utrecht

De provincie Utrecht heeft getest met het indienen van vergunningaanvragen. Daarbij zijn 2 bevindingen gedaan die in de decentrale VTH-software moeten worden opgepakt. De 1^e bevinding is dat VTH-systemen nog niet signaleren dat er initiatieven kunnen zijn die bestaan uit activiteiten waarvoor meerdere overheden ‘bevoegd gezag’ zijn (bijvoorbeeld provincie en waterschap). Hierdoor kan de behandeling van zo’n aanvraag niet gecoördineerd plaatsvinden, omdat de bevoegde gezagen geen weet hebben van de samenhang tussen de aanvragen die bij de verschillende bevoegde gezagen zijn ingediend. De 2^e bevinding is dat niet alle VTH-systemen automatisch de juridisch activiteiten overnemen in het VTH-systeem. Dat moet dan alsnog handmatig gebeuren. Dat is niet efficiënt en foutgevoelig.

Toelichting Rijk

Het Rijk publiceert al enige tijd regelgeving en beleid onder de Omgevingswet via het DSO-LV. Bevindingen bij dit werk worden regulier geregistreerd en geprioriteerd. In het kader van IKT heeft specifiek een test plaatsgevonden die zich richtte op de raadpleging van omgevingsdocumenten in de Viewer Regels op de kaart. Verschillende issues met betrekking tot een onjuiste of onvolledige/(te) beperkte weergave van regelgeving en beleid in de Viewer zijn gemeld zoals:

het ontbreken van een werkende link naar besluiten op overheid.nl
het niet functioneren van hyperlinks in de tekst
diverse onvolkomenheden in de weergave van projectbesluiten, waardoor nu niet altijd duidelijk is dat (en hoe) de inhoud van een projectbesluit voorrang heeft op die van het omgevingsplan
De opmaakmogelijkheden van kaarten (kleuren en tekenvolgorde) is te beperkt. Dit is van belang voor beleidskaarten, zoals die in de Nationale Omgevingsvisie of in diverse beleidsprogramma's. Omdat het DSO hierin nog niet voorziet, is relevante informatie niet zichtbaar in het DSO (bijvoorbeeld alle onderscheidende waterlagen worden met dezelfde blauwe kleur weergegeven). Het enig alternatief voor een bevoegd gezag om deze kaarten met de juiste kleurstelling in het DSO te tonen is door deze op te nemen als plaatje in de tekst.

Interbestuurlijke casus Zonneweide

In de regio Utrecht is door verschillende bevoegde gezagen getest in het kader van de case Zonneweide. Provincie Utrecht, Waterschap HDSR, Rijkswaterstaat, gemeente Nieuwegein en Stedin hebben gezamenlijk getest. In eerste instantie zijn enkelvoudige aanvragen per bevoegd gezag ingediend. Vervolgens zijn enkele meervoudige aanvragen ingediend waar meerdere bevoegde gezagen bij betrokken zijn. De gemeente Nieuwegein heeft in verband met capaciteit uiteindelijk niet deelgenomen aan de test.

Tijdens het testen is een bevinding met hoge prioriteit geconstateerd. Aanvragen kwamen niet bij Rijkswaterstaat aan. Dit is tijdens de testweek nog hersteld en hertest. De aanvragen kunnen nu wel gerouteerd worden naar Rijkswaterstaat.

Verder bleek dat VTH-systemen de juridische activiteiten niet automatisch overnemen vanuit de aanvraag van het DSO. Als workaround worden de juridische activiteiten uit de aanvraag opgezocht en handmatig gekoppeld in het VTH-systeem. Dit is bewerkelijk en foutgevoelig. Ook geeft het VTH-systeem geen inzicht of een aanvraag meervoudig is en welke gerelateerde aanvragen bij welke andere bevoegde gezag(en) zijn ingediend. Het bewuste bevoegde gezag ziet alleen dat onderdeel van de (meervoudige) aanvraag dat voor hen is bestemd. De volledige aanvraag is verder onbekend voor hen. Verder is geconstateerd dat een initiatiefnemer bij het doen van een aanvraag het KVK-nummer en de bijbehorende informatie kan muteren.

Testdekking en testoordeel

De genoemde onderwerpen op de lijst (afgedekte scope; zie rapportage van testweek 9 (pdf, 397 kB)) geven we weer in een testrapportage waarbij we een vergelijking maken met de functionele set (xlsx, 701 kB) met capabilities op het niveau van de bevoegd gezagen.

Deze capabilities kunnen bestaan uit functionaliteiten van software en uit andere producten zoals een voorbeeld of handleiding. In de testrapportage is voor elke geteste capability een kleur ingevuld. De legenda hiervoor is als volgt:

groen: als werkbaar beoordeeld
geel: als werkbaar beoordeeld met bevindingen die de capability kunnen verbeteren
rood: niet werkbaar, belemmerende bevindingen gedaan
grijs: niet beschikbaar om te beoordelen

Als er geen kleur is ingevuld, is de capability geen onderdeel van het ketenscenario in die kolom.

Let op, dit betreft een momentopname. De testen zijn uitgevoerd met de op dat moment beschikbare versies van de software van DSO-LV en van de software bij het bevoegd gezag. Deze zijn in veel gevallen nog in ontwikkeling en nog niet volledig gereed voor de inwerkingtreding.

Meldingen

In totaal hebben de testende overheden 75 meldingen gedaan. Hiervan zijn 22 meldingen als een wens gecategoriseerd en 53 meldingen als een daadwerkelijke bevinding. De bevindingen worden geanalyseerd en van een prioriteit voor oplossing voorzien.

Bevindingen gaan over de werking van DSO (landelijke voorziening of decentrale software), over de content of over de beschikbaarheid of begrijpelijkheid van ondersteuningsproducten zoals handreikingen, toelichtingen of websites. In de cijfermatige duiding van de meldingen is aangegeven op welke stappen in de keten de meldingen betrekking hebben en waar zij zijn belegd voor oplossing of opvolging.

Bevindingen zijn blokkerend als zij voor alle of een grote groep gebruikers het werken onmogelijk maken. Normaal gesproken gaat dat over het niet beschikbaar zijn van een component in het DSO-LV, maar kan ook over decentrale software gaan. Bevindingen die gaan over decentrale software, kunnen weliswaar voor de testende overheid blokkerend zijn, maar belemmeren meestal slechts 1 of een beperkt aantal gebruikers. In de prioritering van DSO-LV krijgen zij dan een prioriteit 2 (hoog in plaats van blokkerend) toegekend.

Tijdens het testen hebben zich geen blokkerende incidenten met de landelijke voorziening van het DSO voorgedaan. De landelijke voorziening is gedurende de testperiode beschikbaar geweest en er was geen verstoring van de dienstverlening.

Wensen worden geanalyseerd en kunnen uiteindelijk op de backlog komen. In overleg met de koepels worden zij geprioriteerd in het reguliere planningsproces van DSO.