Special Toepasbare Regels (Dienstverlening Omgevingsloket)
Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Bevoegde gezagen hebben tot dat moment de tijd om zich voor te bereiden en hun kennis en kunde te vergroten. Maar ook na 1 januari moet er veel gebeuren. Via specials lichten we een aantal onderwerpen uit die van belang zijn voor een goede inwerkingtreding. Zo ziet u in een compact overzicht welke eisen en aandachtspunten gelden rondom inwerkingtreding en hoe u zich kunt voorbereiden, eventueel met ondersteuning van het programma Aan de slag met de Omgevingswet.
De specials:
1) Samenwerkingsafspraken bij uitvoering en handhaving (VTH)
2) Toepasbare Regels (dienstverlening en het Omgevingsloket)
3) Planketen (volgt)
Toepasbare Regels (dienstverlening en het Omgevingsloket)
Op deze pagina leest u meer over de toepasbare regels, de functie die ze hebben, hoe ze bijdragen aan het dienstverleningsniveau, maar vooral ook hoe het z’n beslag krijgt in het Omgevingsloket en u ermee kunt werken.
Wat is het Omgevingsloket?
Het Omgevingsloket fungeert als een doorgeefluik voor vergunningen, meldingen en informatie naar het zaaksysteem van bevoegd gezagen. Het Omgevingsloket is vanaf 1 januari 2024 te gebruiken. Het nieuwe Omgevingsloket vervangt het Omgevingsloket Online (OLO). Het Omgevingsloket is de centrale plek waar digitale informatie over de leefomgeving onder de Omgevingswet samenkomt.
Vijf onderdelen
Het Omgevingsloket bestaat uit vijf onderdelen:
- In de Vergunningcheck kunnen initiatiefnemers controleren of ze hun plannen mogen uitvoeren en of ze daar toestemming voor nodig hebben.
- Via het onderdeel Aanvragen kunnen initiatiefnemers digitaal een aanvraag of melding maken en indienen.
- Via het onderdeel Regels op de kaart kan iedereen regels van overheden zien over de fysieke leefomgeving. De regels zijn te zien per gebied of per locatie.
- In het onderdeel Maatregelen op maat kunnen initiatiefnemers inzien welke maatregelen er gelden voor een activiteit. De inhoud van de Maatregelen op maat wordt van de activiteiten. internet module overgeheveld naar het Omgevingsloket en vervangt deze daarmee
- Onder Mijn Omgevingsloket staan aanvragen en meldingen weergegeven.
Gebruiksvriendelijk loket
Het loket moet gebruiksvriendelijk en toegankelijk zijn en toegang bieden tot alle regelgeving die onder de Omgevingswet valt. Van overheden wordt verwacht dat ze de dienstverlening zo optimaal mogelijk inrichten. In het Omgevingsloket wordt voor het ontsluiten van de regelgeving onder andere gewerkt met toepasbare regels. Verder kan de gebruiksvriendelijkheid verbeterd worden door digitale inclusie. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in gebruiksvriendelijkheid, toegankelijkheid en begrijpelijkheid.
Hoe organiseer ik goede dienstverlening?
Op het moment dat het Omgevingsloket voor een initiatiefnemer onduidelijk is, kunnen zij contact opnemen met het bevoegd gezag. Om te voorkomen dat medewerkers na de inwerkingtreding van de wet worden overspoeld met vragen, is het belangrijk dat de dienstverlening aan de voorkant goed werkt. Overheden kunnen bijvoorbeeld informatie over veel voorkomende vragen op de website plaatsen of andere maatregelen nemen. Voorbeelden van lokale producten om de dienstverlening te versterken, zijn te vinden op de website van de VNG. Ook is het handig om de serviceketen op orde te hebben.
De serviceketen
Als overheid is voldoende kennis van de werking van het Omgevingsloket noodzakelijk om de dienstverlening voor burgers te faciliteren en te optimaliseren. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk de medewerkers van het klantencontactcentrum goed op te leiden en voor vergunningverleners om de voorkant van het stelsel te begrijpen. Om de dienstverlening ook na inwerkingtreding van de wet zo veel mogelijk op peil te houden, is het noodzakelijk voor gemeenten, waterschappen en provincies om de bestaande dienstverleningsprocessen binnen de organisatie onder de loep te nemen en waar nodig te versterken.
De klantcontactcentra van gemeenten, waterschappen en provincies zijn het eerste aanspreekpunt waar initiatiefnemers (inwoners en bedrijven) aankloppen met inhoudelijke vragen over de Omgevingswet. Dat betekent dat de lokale serviceketen van deze gemeenten, waterschappen en provincies voldoende voorbereid moeten zijn op de inwerkingtreding van de nieuwe wetgeving. Daarbij kunt u denken aan het ontsluiten van informatie via de website en het afhandelen van vragen van inwoners, bedrijven, organisaties, belanghebbenden en het opleiden van medewerkers zoals front- en backofficemedewerkers. Meer informatie over de Serviceketen.
Maar wat zijn nou die Toepasbare Regels?
Om de geldende wet- en regelgeving voor een bepaalde activiteit en werkingsgebied begrijpelijk te maken voor initiatiefnemers, worden juridische regels vertaald naar zogeheten toepasbare regels. Toepasbare regels zijn juridische regels uit bijvoorbeeld omgevingsdocumenten die zijn omgezet naar gewone-mensen-taal. In de Vergunningcheck helpen toepasbare regels in de vorm van vragenbomen initiatiefnemers. In de aanvraagmodule verschijnen de Toepasbare Regels in de vorm van formulieren en gevraagde bijlagen.
Deze Toepasbare Regels moeten overheden zelf maken en beheren. Elke overheid levert haar eigen Toepasbare Regels aan. Dit doen ze met toepasbare regelbeheersoftware. Alle toepasbare regels die zijn aangeleverd aan het Omgevingsloket komen in de registratie toepasbare regels te staan.
De Bruidsschat
Onder de Omgevingswet verhuist een aantal regels van het Rijk naar gemeenten en waterschappen. Dit heet ook wel de 'bruidsschat'. Het Rijk zorgt er met het Invoeringsbesluit voor dat de regels voor gemeenten automatisch in het tijdelijk deel van het omgevingsplan komen. De regels voor de waterschappen komen terecht in de waterschapsverordening. Voor deze regels heeft het Rijk bijbehorende Toepasbare Regels gemaakt en in het Omgevingsloket gezet. Als overheden deze regels willen aanpassen of aanvullen, dan moeten ze weten hoe dat moet.
Toevoegen toepasbare regels vóór 1 januari 2024
Gemeenten moeten hun lokale toepasbare regels toevoegen aan de productieomgeving van het DSO. Alleen dan zijn ze straks zichtbaar in het Omgevingsloket.
Voor gemeenten is de bruidsschat geladen in de productieomgeving van het Omgevingsloket. Daar staan zowel de juridische als toepasbare regels van de bruidsschat. Veel gemeenten hebben ook eigen toepasbare regels gemaakt. Dit kunnen aanvullingen zijn op de toepasbare regels van de bruidsschat voor de lokaal gereguleerde activiteiten, zoals het kappen van een boom of het aanleggen van een uitrit. Het kunnen ook toepasbare regels zijn ter vervanging van een deel van de toepasbare regels van de bruidsschat. En het kunnen ook aanpassingen zijn aan de toepasbare regels van de bruidsschat.
Gemeenten hebben deze aanvullende, vervangende en aangepaste toepasbare regels in de oefenomgeving geladen. Het is belangrijk dat ze ook in de productieomgeving worden geladen, bij voorkeur voor 1 januari 2024 (zie ook de Checklist voor de bruidsschat in de productieomgeving, onder de kop Toepasbare regels compleet maken, acties 5 en 6). Dit gebeurt niet automatisch; daar moeten gemeenten zelf voor zorgen. Ook toepasbare regels die u van uw leverancier afneemt worden niet automatisch op de productieomgeving gezet (tenzij u hierover andere afspraken heeft gemaakt met uw leverancier).
Wilt u hulp bij deze actie? Het programma Aan de slag met de Omgevingswet biedt ondersteuning aan, onder andere met een dagelijks spreekuur, webinars en online sessies. Meer informatie daarover vindt u onderaan deze pagina.
Minimale eisen voor en na Inwerkingtreding
Om uw huidige dienstverleningsniveau te behouden, zijn een aantal minimale eisen geformuleerd als startpunt. Dat zijn onder andere:
Indieningsformulieren kunnen maken, aanpassen en aanleveren
Voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet moet u indieningsformulieren kunnen maken en beheren. Dit doet u met toepasbare regels.
Dit betekent dat u voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet het volgende moet doen om toepasbare regels te kunnen maken:
- U moet een werkend regelbeheersysteem hebben dat is aangesloten op het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).
- U moet in uw regelbeheersysteem toepasbare regels kunnen maken voor indieningsvereisten
In stand houden huidig dienstverleningsniveau
Initiatiefnemers moeten in het Omgevingsloket minimaal dezelfde Vergunningchecks en Vergunningaanvragen kunnen doen als in het huidige Omgevingsloket online (OLO).
U kunt in het overzicht Beschikbare toepasbare regels en behandeldienstinstellingen op oefenomgeving en productieomgeving DSO (kruismatrix) zien welke toepasbare regels u krijgt en welke al beschikbaar zijn.
Indieningsformulieren controleren en aanvullen
- Controleer lokale vragen bij indieningsvereisten in OLO
- Maak toepasbare regels voor indieningsvereisten melding en informatie
Vergunningchecks maken
- Controleer lokale instellingen bij Vergunningchecks in OLO
- Vergunningchecks voor goede dienstverlening noodzakelijk
Let op: het is niet verplicht om toepasbare regels te maken voor de Vergunningcheck. Maar voor een goede dienstverlening is het wel nodig. Maakt u geen toepasbare regels voor de Vergunningcheck? Dan kunnen initiatiefnemers niet uitzoeken of zij hun plan mogen uitvoeren. Zij stellen hun vragen aan de servicebalie of aan het klantencontactcentrum of gaan hun plan gewoon uitvoeren.
Wat doet u na inwerkingtreding?
Na 1 januari 2024 past u uw omgevingsplan, waterschapsverordening of omgevingsverordening aan. U kunt bijvoorbeeld nieuwe activiteiten toevoegen, regels aanpassen of laten vervallen. Dit heeft ook invloed op uw toepasbare regels.
- Toepasbare regels maken voor indieningsvereisten
- Vergunningchecks nodig voor goede dienstverlening
- Maatregelen op maat aanpassen voor goede dienstverlening
Meer informatie over de minimale eisen Toepasbare regels: Bruidsschat en dienstverlening.
Ondersteuningsproducten
Op het gebied van dienstverlening en het Omgevingsloket verwijzen we u naar de volgende ondersteuningsproducten, waarvan u gebruik kunt maken. Heeft u naar aanleiding van deze producten vragen of suggesties? Neem dan gerust contact op met uw Regionale Implementatie Ondersteuner (RIO).
- Overzichtspagina met de meest actuele oefenondersteuning van toepasbare regels.
- Spreekuur TR naar productie in het Omgevingsloket (maandag-donderdag van 9-9.30 uur)
- DSO Community:
Community voor regelanalisten, planmakers, beheerders, VTH'ers en regio’s - Terugkijken:
Webinar Van pre naar prod met Toepasbare Regels (2 december 2023 Janneke van Leerdam)
Webinar Archiveren, Beheer Toepasbare Regels (14 november 2023 door Yanda van Dijk) - Klikdemo: De basis van het Omgevingsloket
- Functiegerichte sessie voor KCC en dienstverlening: De impact van het DSO en de Omgevingswet op uw dagelijkse werkzaamheden
- Ondersteuning bij het maken van toepasbare regels | Informatiepunt Leefomgeving (iplo.nl)
Op de website van de VNG vindt u de volgende informatie over toepasbare regels en het in beheer nemen van de Bruidsschat:
Om toepasbare regels van de bruidsschat aan te kunnen passen op wijzigingen, dienen zowel de juridische als de Toepasbare Regels in de plan- en regelbeheersoftware te staan. De actie om ze daar te krijgen is het in beheer nemen van de bruidsschat. Informatie over het op orde brengen van de Bruidsschat en de toepasbare regels voor inwerkingtreding: Actielijst in beheer nemen toepasbare regels bruidsschat: